Uzun yaşamak çoğu kişinin hayali, ancak yaşlılarda sağlık sorunları yaşamı güçleştirdiği gibi yaşam kalitesinin de düşmesine neden oluyor.
Yaşlanmak genellikle çeşitli hastalıkları da beraberinde getiriyor. Üstelik yaşlılarda sağlık sorunları genellikle zamanında alınacak önlemlerle önlenebilecek nitelikte. Sağlıklı beslenmek, düzenli fiziksel aktivite, sigaradan ve alkolden uzak durmak gibi önlemler sadece uzun değil, beraberinde sağlıklı yaşamayı da sağlayabiliyor. Aşağıda, yaşlılarda en sık rastlanan ve hayatı büyük ölçüde zorlaştıran 15 sağlık sorununu bulacaksınız.
- Eklem sorunları: Artrit muhtemelen 65 yaş ve üstü kişilerin mücadele ettiği bir numaralı rahatsızlıktır. 65 yaş üstü tüm yetişkinlerin yarıya yakını artritten etkilenir ve bu durum genellikle kronik ağrılara ve hareket kabiliyetinin azalmasına yol açar.
- Kalp ve damar hastalıkları: Kalp hastalığı 65 yaş üstü yetişkinlerin önde gelen katili olmaya devam etmektedir. 65 yaş ve üzeri erkeklerin üçte birinden, kadınların ise dörtte birinden fazlasında kalp ve damar sorunları mevcuttur. Yaşın ilerlemesi ile birlikte hipertansiyon ve yüksek kolesterol gibi risk faktörlerinde de artış olur ve bu durum da inme ve kalp krizi gibi problemlerin olasılığını arttırır.
- Kanser: 65 yaş üstü insanlar arasında ikinci önde gelen ölüm nedenidir. 65 yaş üstü erkeklerin yüzde 28’inin ve kadınların yüzde 21’inin kanserle yaşadığı bildirilmektedir.
- Solunum Hastalıkları: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi kronik alt solunum yolu hastalıkları 65 yaş ve üstü kişiler arasında üçüncü en yaygın ölüm nedenidir. 65 yaş ve üzeri kişiler arasında erkeklerin yaklaşık yüzde 10’u ve kadınların yüzde 13’ü astım, erkeklerin yüzde 10’u ve kadınların yüzde 11’i kronik bronşit veya amfizem ile yaşamaktadır. Bu durum etkilediği kişileri zatürre ve diğer enfeksiyonlara daha duyarlı hale getirdiği gibi, başka sorunların da ortaya çıkmasını kolaylaştırmaktadır.
- Demans ve Alzheimer Hastalığı: 65 yaş ve üzeri her dokuz kişiden birinin, yani yaklaşık yüzde 11’inin Alzheimer hastası olduğunu bildirilmektedir, ancak teşhis zor olduğundan, bu kronik durumla kaç kişinin yaşadığını tam olarak bilmek zordur. Bu durum, sadece yaşlı kişiyi değil, yakın çevresini de büyük ölçüde etkilemektedir.
- Osteoporoz (kemik erimesi): 50 yaşın üzerindeki kişilerin yarıya yakını düşük kemik kütlesi ya da osteoporozdan etkilendiği tahmin edilmekte, bu da onları kötü yaşlı sağlığına ve yaşam kalitesinin düşmesine yol açabilecek bir kırık ya da kırılma riski altına sokmaktadır.
- Diyabet: 65 yaş ve üzeri kişilerin yüzde 25’inin önemli bir yaşlı sağlığı riski olan diyabetle yaşadığı tahmin edilmektedir.
- Grip ve zatürre: Grip ve zatürre kronik hastalıklar olmamasına rağmen, 65 yaş üstü kişilerde ilk sekiz ölüm nedeni arasındadır. Yaşlılar bu hastalıklara karşı daha savunmasızdır ve onlarla daha az mücadele edebilirler.
- Düşmeler: Acil servise başvuru gerektiren düşme riski yaşla birlikte artmaktadır. Düşme sonucu major kırık geçirenlerin üçte biri kırıktan sonraki 6 ay içinde çeşitli nedenlerle kaybedilmektedir.
- Madde Bağımlılığı: 65 yaş üstü her beş kişiden birinin hayatlarının bir döneminde madde veya alkol bağımlılığı sorunu yaşamaktadır. Alkol ve tütün, anket katılımcıları tarafından kötüye kullanılan tıbbi olmayan maddeler listesinin başında yer almaktadır. Madde ve alkol bağımlılığı, reçeteli ilaçlarla olası etkileşimleri, genel sağlık üzerindeki etkileri ve zehirlenme ile ilişkili düşme gibi artan yaşlı sağlığı riskleri nedeniyle yaşlı sağlığı için bir endişe kaynağıdır.
- Obezite: Obezite kalp hastalığı, diyabet ve kanser başta olmak üzere yaşam kalitesini etkileyen tüm kronik durumlar için önemli bir yaşlı sağlığı risk faktörüdür. Tartıdaki rakamlar arttıkça hastalık riski de artmaktadır. 65-74 yaş arası kişilerde obezite oranı %40 civarındadır.
- Depresyon: 65 yaş üstü kişiler arasında depresyon oranı %15- 20 arasındadır. Yaşlı sağlığı için bir tehdit olan depresyon, bağışıklığı azaltabilir ve kişinin enfeksiyonlarla mücadele etme yeteneğini tehlikeye atabilir. Ayrıca, depresyon intihar riskini de belirgin olarak artırır.
- Ağız Sağlığı: Sağlıklı dişler ve diş etleri sadece güzel bir gülümseme ve kolay yemek yeme için değil, aynı zamanda genel yaşlı sağlığı için de önemlidir. 65 yaş üstü yetişkinlerin dörtte birinden fazlasının doğal dişleri yoktur. Yaşlandıkça ağız kuruluğunun artması ve tükürük salgısının azalması nedeniyle çürüklerin önlenmesi zorlaşır.
- Yoksulluk: 65 yaş ve üzeri yetişkinlerin yarıya yakınının geliri yoksulluk seviyesinin altındadır. Yaşlı kadınların yoksulluk içinde yaşama olasılığı erkeklere göre biraz daha yüksektir ve bu fark 80 yaşın üzerindekilerde daha da açılmaktadır.
- Zona: 60 yaşın üzerindeki her üç kişiden biri en az bir kez zona geçirir. Zona, belli bir dönem için bile olsa, yaşam kalitesini belirgin şekilde düşüren bir sorundur.
Yaşlılarda sağlık sorunları önemli ölçüde sağlıklı yaşam prensiplerine uymakla ve/veya aşı ile önlenebilir veya etkisi azaltılabilir niteliktedir. Bu nedenle, yaşlı sağlığında bu koruyucu önlemlere dikkat etmenin büyük önemi vardır.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
