Tansiyon ne zaman ölçülmemeli?

Taşınabilir tansiyon aletleri ve tansiyon ölçen kol saatleri ile her an ölçülebilir hale gelen tansiyon ne zaman ölçülmemeli?

Taşınabilir tansiyon aletlerinden sonra tansiyon ölçen saatlerin de piyasaya çıkması herkesin kendi tansiyonunu istediği zaman ölçebilmesi olanağını sağladı. Ama ölçülen her tansiyon gerçeği yansıtabilir mi? Ya da, tansiyon ne zaman ölçülmemeli?

Yirminci yüzyılın önemli buluşlarından biri, hantal tansiyon aletini taşınabilir tansiyon aletine dönüştüren icattır. Bu buluş, hipertansif bireylerin kendi kan basıncı yönetimlerine katılabilecekleri bir cihaza sahip olmalarını mümkün kılmıştır. Bu sevindirici bir gelişmeydi, çünkü hastaların durumlarının yönetimine katkıda bulunmaları sonuçları iyileştirir.

Ancak, bu durum bazı başka sorunları da birlikte getirdi. Hipertansif bireyler kan basıncı takibi konusunda tartışmalı bir şekilde fazla hevesli hale geldiler, öyle ki bazı bireyler kan basınçlarını günde yirmi kez kontrol eder oldular.

Dolayısıyla, doktor muayenehanesine gidene kadar kan basıncını hiç kontrol etmeme durumundan aşırı kontrol etme durumuna geçildi ve her iki durum da iyi değil. Kan basıncını sık sık kontrol eder olma son zamanlarda sağlıksız bir takıntı haline geldi. Bu takıntının ana sonucu kaygıyı beslemesidir ve hipertansif olduğunuzda isteyeceğiniz son şey kaygıdır. Anksiyete yüksek tansiyonun hiç de dostu değildir ve bir kez anksiyeteye kapıldığınızda tansiyon değerleriniz kontrolden çıkacaktır. Adrenalin ve noradrenalin hormonlarını hatırlayın ve kortizolü de unutmayalım. Bunlar kan basıncınıza hiçbir faydası olmayan stres hormonlarıdır.

Oysa ki, bireylerin enerjilerini boş boş oturup durmadan tansiyon aletlerindeki “başlat” düğmesine basmak yerine hipertansiyonla ilişkili risk faktörleriyle ilgilenmeleri çok daha gerçekçidir. Her gün kan basıncı rakamlarına odaklanmak yerine daha iyi olmaya odaklanın. Hareketsiz yaşam tarzı, enflamatuar beslenme, kolesterol, stres, sigara, diyabet, aşırı vücut yağı vb. gibi risk faktörlerinizi çözebilirseniz, kan basıncınız da aynı hizaya gelecektir. Bu kadar basit ve artık tansiyon rakamlarınız için stres yapmanıza gerek kalmayacak.

Kan basıncını ne sıklıkta kontrol edeceğiniz iyileşme yolculuğunuzda nerede olduğunuza bağlıdır. Kan basıncı takibi uçuşu yöneten bir pilota benzer. Pilot en çok ne zaman meşgul olur? Kalkışta ve inişte.

Bir pilot genellikle kalkışta çok meşguldür, ancak uçak doğru irtifaya ulaştığında ve pilot her şeyden memnun olduğunda rahatlayabilir. Doğru irtifada seyir halindeyken pek bir şey olmaz; her şeyin yolunda olduğundan emin olmak için ara sıra kontrollere bakar, ancak bir sonraki meşguliyeti inişe hazırlanırken ve iniş sırasında olur.

Aynı şey tansiyon takibi için de geçerlidir, ancak iniş yoktur. Değerler kontrol altına alındığında sadece izlemek ve sapmalarda müdahale etmek yeterlidir.

Yolculuğun başlangıcında tansiyonu daha sık kontrol etmek gerekebilir. Günde yirmi kez kadar sık değil – bu sadece aşırıya kaçmak olur – ama günün belirli saatlerinde daha yüksek kan basıncı paterni olup olmadığını görmek için belki günde iki kez. Bu sıklık dört ila altı haftadan fazla sürmemelidir; bir düzen oluştuğunda günde bir kez kontrol yeterlidir.

Genellikle akşamları yemek yemeden önce kan basıncını kontrol etmek en iyisidir, çünkü sabah kortizolün kan basıncı üzerindeki etkisi değerleri yapay olarak yükseltir. Bu arada bu fizyolojik bir durumdur ve gün ortasından itibaren kortizol etkisi geçecek ve ölçümler artık fizyolojik olarak etkilenmeyecektir.

Daha sık kontrol gereken bir başka zaman da yaşamınızın rutininde değişim olan durumlardır. Yeni bir diyet veya egzersiz programına başlama, yaşadığı yeri değiştirme, ilaç değişikliği veya stresli bir dönemden geçme gibi durumlarda daha sık ölçümler gerekli olabilir. Ancak bu sıklığın da günde 2 veya 3 ölçümden daha sık olması gerekmez.

Tansiyonun sık sık kontrol edilmesi gereken bir başka durum da bir sonraki doktor viziti öncesindeki iki haftalık dönemdir. Bu dönemde hastalığın ve tedavinin durumunu anlamak için bu ölçümler kaydedilmelidir.

Hayatınızda stresli bir olay olduğunda, örneğin yas, mali zorluklar, ilişki sorunları, yeni iş, yeni ev vb. stresin kan basıncı değerlerinizi nasıl etkilediğini görmek için günde yaklaşık iki kez kontrol etmek isteyebilirsiniz. Bu senaryoların ötesinde, kan basıncınızı günde bir kereden fazla kontrol etmenizi haklı çıkarmak zordur.

Kan basıncı kontrol altına alındıktan sonra haftada iki ya da üç kez kontrol yeterli olacaktır. Tansiyon ölçümünün kendisi de bir stres faktörüdür ve kan basıncı değerlerini etkiler, onun için abartmamakta ve takıntı aline getirmemekte yarar vardır.

Peki, tansiyon ne zaman ölçülmemeli? İşte başlıyoruz:

• Uykudan uyandıktan hemen sonra. Uyarılma kan basıncınızı yükseltir
• Egzersiz seansından hemen sonra – kontrol etmeden önce en az bir saat bekleyin
• Sigara içtikten kısa bir süre sonra. Bu arada, sigarayı bırakmak en iyisidir.
• Kafeine karşı tepkinizi araştırmıyorsanız kahve veya başka bir kafeinli içecek içtikten sonra
• Herhangi bir spor etkinliğini izlemeden önce, izlerken ve izledikten sonra, özellikle de takımlardan veya katılımcılardan birine duygusal olarak bağlıysanız
• Üşüdüğünüzde
• Sıcakladığınızda
• Aile içi ya da başka türlü bir tartışmadan sonra
• Trafik stresi sonrasında
• Soğuk bir içecek içtikten sonra
• Duş veya banyodan hemen sonra (soğuk veya sıcak)
• Yemekten hemen sonra, özellikle de ana öğünler sonrası
• Sunum yapmadan önce veya hemen sonra
• İş sırasında
• Duygu yüklü bir TV programı, belgesel veya film izlerken
• Bir romanda, e-postada, makalede duygusal bir parça okuduktan veya duygusal bir podcast dinledikten sonra
• Motive edici bir konuşma dinledikten veya izledikten sonra
• Alkol tükettikten sonra
• Hangi bölgede olursa olsun acı çektiğinizde

Bu liste ayrıntılı değildir. Önemli olan, fizyolojik bir müdahale olmaksızın ölçüm yapabilmek için mümkün olduğunca rahat ve duygusal engellerden arınmış olmanızdır. İşte o zaman mevcut kan basıncı değerinizin doğru olduğuna güvenebilirsiniz. Kan basıncınızı kontrol ederken kendinizi güvende hissetmeniz önemlidir. Bu garip durumlardan kaçınmak, güveninizi artırmanın bir yoludur.