Antropometrik ölçümler vücut yapısını ortaya çıkartan ve herkesin basit bir ev terazisi ve mezura ile gerçekleştirebileceği ölçümlerdir.
Klinikte antropometrik ölçümler, vücut durum değerlendirmesinin önemli göstergeleridir. Beslenme bozuklukları ve hastalıklar sonucunda vücudun yapısında ortaya çıkan değişiklikler bu ölçümler aracılığı ile şiddet ve yapı açısından saptanabilir. Özellikle metabolik sendrom açısından aşağıdaki değerler yol göstericidir.
Klinikte en sıksıklıkla kullanılan antropometrik ölçümler aşağıdadır:
- Boy (cm)
- Vücut ağırlığı (kg)
- Çevre ölçümleri
- bel çevresi
- kalça çevresi
Doğru şekilde yapılan antropometrik ölçümler önemli bilgiler verir.
Boy uzunluğu
Boy uzunluğunu ideal ölçme yolu stadiometre iledir. Ancak, bu işlemi evde kendi kendinize de yapabilirsiniz. Bunun için gerekenler bir mezura, ciltli bir kitap veya ambalaj kutusu ve bir kurşunkalemden ibarettir. Yöntem aşağıda tanımlanmıştır:
- Ayakkabılarınızı ve çoraplarınızı, varsa saç aksesuarlarınızı (toka, topuz vs.) çıkartın
- Halı vs. olmayan çıplak zeminde çıplak ayak ile duvara yaslanın.
- Ciltli kitabı veya ambalaj kutusunu başınızın üzerine koyarak kenarının duvara yaslanmasını sağlayın.
- Duvarı kitap veya ambalaj kutusunun alt hizasından kurşunkalemle işaretleyin.
- İşaretle yer arasındaki mesafeyi ölçün.
Genel olarak 30 yaşından sonra geçen her yılda boyda 1- 1.2 cm kadar kısalma olur. O nedenle, özel bir durum yoksa, yılda bir boy ölçümü yeterlidir.
Vücut ağırlığı
Vücut ağırlığını saptamak için daima aynı terazi kullanılmalıdır. Vücut ağırlığını takip ederken tutarlı olmak açısından aşağıdaki koşullara dikkat etmekte yarar vardır.
- Tartım sabah uyandıktan sonra yapılmalıdır.
- Tartımdan önce birşey yenilip içilmemelidir.
- Tartımdan önce sabah tuvalete gidilmiş olmalıdır.
Bel çevresi ölçümü
Göbek yağlanmasını gösterenn en iyi ölçütlerden biri bel çevresi ölçümüdür. Bel çevresi ölçümü yapmak için
- Giysilerinizi çıkarın
- Vücudunuzun yan tarafında kaburgalarınızın alt kenarını hissedin.
- Yine vücudunuzun yan tarafında kalça kemiğinizin üst kenarını hissedin.
- Kaburgalarınızın alt kenarı ile kalça kemiğinin üst kenarı arasındaki mesafenin ortasını vücudunuzun her iki yanında işaretleyin.
- Mezurayı bu iki nokta ve göbek deliğinden geçecek şekilde belinize sarın ve ölçün.
- Ölçmeden önce nefesinizi boşaltın.
- Mezurayı çok sıkı veya çok gevşek sarmayın.
Kalça çevresi
Kalça çevresi de yine çıplak ten üzerinden ve kalçanın en geniş yerinden ölçülür.
Oranlar
Elde edilen boy, vücut ağırlığı, bel çevresi ve kalça çevresi ölçümleri sonucunda vücut kitle indeksi, bel- kalça oranı ve bel- boy oranı gibi göstergeler elde edilir. Bu değerler vücudun metabolik yapısını göstermeleri açısından önemlidir.
Uygulanabilecek olan omuz genişliği, boyun kalınlığı, deri kıvrımı kalınlığı gibi çeşitli antropometrik ölçümler mevcuttur. Ancak, metabolizmayı incelemek açısından genellikle yukarıdaki ölçümler yeterlidir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
