Stres ve kalp sağlığı arasındaki ilişki sanıldığından daha önemlidir ve bu ilişki ciddi sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilir.
Gerek mutlu olaylar (yeni evlilik, terfi, yeni ev) gerekse mutsuz olaylar (hastalık, fazla çalışma, aile sorunları) strese neden olabilir. Ancak bir kişi için stresli olan bir başkası için değildir. Herkes stresi farklı şekillerde hisseder ve tepki verir. Yaşanan stresler çok çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.
Ruh sağlığı, fiziksel sağlığı, özellikle de kalp hastalığı ve inme için risk faktörlerini olumlu veya olumsuz etkileyebilir, Stres ve kalp sağlığı ilişkisi, hastalığı ve inme riskinin artmasıyla bağlantılı kötü sağlık davranışlarına katkıda bulunabilir. Örneğin stres etkisiyle:
- Sigara içmek
- Aşırı yemek
- Fiziksel aktivite eksikliği
- Sağlıksız beslenme
- Aşırı kilolu olmak
- İlaçları reçete edildiği gibi almamak
gibi sonuçlar ortaya çıkabilir. Bunlar stres ve kalp sağlığı etkileşiminin sonucu olduğu gibi, kalp sorunlarına da neden olabilir.
Stres ve kalp sağlığı arasındaki ilişki oldukça karmaşıktır ve geniş çapta araştırılmıştır. Kronik stresin kalp sağlığı üzerindeki etkileri önemli ve çoğu zaman zararlıdır. İşte stresin kalp sağlığı üzerindeki başlıca etkileri ve bu ilişkinin nasıl ortaya çıktığı hakkında ayrıntılı bilgi:
- Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon):
- Stres, vücutta “savaş ya da kaç” tepkisini tetikler ve bu da kalp atış hızının ve kan basıncının yükselmesine neden olur. Uzun süreli stres, kronik yüksek tansiyona yol açabilir, bu da kalp krizi ve felç riskini artırır.
- Artan Kalp Hızı:
- Stres, sempatik sinir sistemi aktivitesini artırarak kalp hızını yükseltebilir. Sürekli yüksek kalp hızı, kalbin daha fazla çalışmasına ve zamanla yıpranmasına yol açabilir.
- İnflamasyon:
- Stres, vücutta inflamatuar yanıtları tetikleyebilir. Kronik inflamasyon, ateroskleroz (damar sertliği) ve diğer kardiyovasküler hastalıkların gelişimine katkıda bulunabilir.
- Kolesterol ve Kan Şekeri Düzeyleri:
- Stres, LDL (“kötü”) kolesterol ve kan şekeri düzeylerini artırabilir. Yüksek LDL kolesterol ve kan şekeri, kalp hastalığı riskini artıran faktörlerdir.
- Damar Fonksiyonu:
- Kronik stres, damarların iç yüzeyine zarar vererek endotel fonksiyonunu bozabilir. Bu, kan akışını azaltabilir ve damar tıkanıklıklarına yol açabilir.
- Davranışsal Değişiklikler:
- Stres, sağlıksız yaşam tarzı alışkanlıklarına yol açabilir. Bu alışkanlıklar arasında sigara içme, aşırı alkol tüketimi, sağlıksız beslenme ve fiziksel aktivite eksikliği bulunur. Bu davranışlar, kalp hastalığı riskini önemli ölçüde artırır.
Vücudunuzun strese tepkisi şunlar olabilir:
- Başağrısı
- Sırt ağrısı
- Mide ağrıları
Stres ayrıca:
- Enerji düşüklüğü
- Uyku bozukluğu,
- Sinirlilik,
- Beyin sisi
gibi sorunlar yaratabilir.
Kronik stres, vücudunun günler veya haftalar boyunca yüksek strese maruz kalması durumudur. Kronik stres ve kalp sağlığı üzerine etkileri kalp krizi ve inme riskini artırabilir ve hipertansiyona neden olabilir. Bunun nedeni, kronik stresin yol açtığı metabolik sonuçlardır.
Stresli bir durum, bir olaylar zincirini başlatabilir. Stres ve kalp sağlığı etkileşiminin bir sonucu olarak vücutta solunum ve kalp atış hızının artışına ve kan basıncının geçici yükselmesine neden olan bir hormon olan adrenalin artar. Bu tepkilerin amacı, stresli durumla başa çıkmaya hazırlar. Bu tepkiye “savaş ya da kaç” tepkisi adı verilir.
Günler, haftalar ve hatta aylar boyu strese maruz kalmak kronik strese yol açabilir. Kronik stres ve kalp ilişkisi durumunda bir dizi ilave mekanizma harekete geçer ve bunun sonucunda da kalp krizi, inme ve hipertansiyon gibi sonuçlar ortaya çıkabilir.
Kronik stres sadece fiziksel sağlık sorunlarına değil, aynı zamanda ruh sağlığını da etkileyebilir. Bu nedenle stres yönetimi hayati önem taşır.
Stresi yönetmek kalp hastalığını azaltabilir veya önleyebilir. Olumsuz psikolojik sağlık / zihinsel sağlık, kalp hastalığı ve felç riskinin artmasıyla ilişkilidir. Ancak pozitif psikolojik sağlık, daha düşük kalp hastalığı ve ölüm riski anlamına gelir.
Olumsuz zihinsel sağlık durumları şunları içerir:
Bu koşullar, vücudumuzda aşağıdakiler gibi potansiyel olarak zararlı tepkilerle ilişkilidir:
- Düzensiz kalp atış hızı ve ritmi
- Sindirim problemlerinde artış
- Hipertansiyon
- Enflamasyon
- Kalbe giden kan akışında azalma
Pozitif zihinsel sağlık ise şunları içerir:
- Mutluluk
- İyimserlik
- Minnettarlık
- Amaç duygusu, yaşam memnuniyeti
- Dikkat
Pozitif ruh sağlığına sahip kişilerin, aynı zamanda daha düşük kalp hastalığı geliştirme riskiyle bağlantılı sağlık faktörlerine sahip olma olasılığı daha yüksektir:
- Daha düşük kan basıncı
- Daha iyi şeker kontrolü
- Daha az enflamasyon
- Daha düşük kolesterol
Tüm bu nedenlerle stresi yönetmeyi öğrenmek, kalp ve damar sağlığı başta olmak üzere genel sağlığa oldukça büyük katkılarda bulunacaktır. Bunun için aşağıdaki ipuçları yararlı olabilir:
- Düzenli egzersiz yapmak stres, gerginlik, kaygı ve depresyonu hafifletebilir. Doğa yürüyüşü, meditasyon veya yoga yararlı olacaktır.
- Arkadaşlar ve aile için zaman ayırmak. Sosyal bağlantıları sürdürmek ve güvenilen insanlarla konuşmak önemlidir.
- Yeterince uyumak. Yetişkinler gecede yedi ila dokuz saat hedeflemelidir.
- Olumlu bir tutum sürdürmek.
- Müzik dinlerken gevşeme tekniklerini uygulamak.
- Eğlenceli olabilecek ve sizi olumsuz düşüncelerden veya endişelerden uzaklaştırabilecek teşvik edici bir hobi bulmak.
Stresin damarlarınızı nasıl zorladığını anlamak, onunla başa çıkmak için önemli bir adımdır. Yaşamınızdaki stres kaynaklarını belirleyin ve bunları azaltmanın ve yönetmenin yollarını arayın.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
