Stres, vücudumuzun yaşamdaki zorlu durumlardan kaynaklanan baskılara verdiği tepkidir. Bu durum bunalmış veya baskı altında olma hissi olarak tanımlanabilir.
Bazen stresli hissetmek normaldir ve belirli bir miktarda stres sağlıklı olabilir. Ancak zamanla bu duygu giderek daha fazla hissediliyorsa ve bununla başa çıkmak giderek zorlaşıyorsa, dikkatli olmak gerekir..
Stresin kendisi bir akıl sağlığı durumu değildir, ancak bir şeylerin ters gittiğinin bir işaretidir.
Stresli bir durum, bir olaylar zincirini başlatabilir. Vücutta geçici olarak solunum ve kalp atış hızının artışına ve kan basıncının yükselmesine neden olan bir hormon olan adrenalin artar. Bu tepkilerin amacı, stresli durumla başa çıkmaya hazırlar. Bu tepkiye “savaş ya da kaç” tepkisi adı verilir.
Belli bir noktaya kadar yararlı bir tepki olan ve güçlendiren stres gereğinden fazla olursa, adaptasyon olmaktan çıkarak zarar vermeye başlar ve güçsüzleşme nedeni olur.
Stresin kronikleşmesi
Günler, haftalar ve hatta aylar boyu strese maruz kalmak kronik strese yol açabilir. Kronik stres durumunda bir dzi ilave mekanizma harekete geçer ve bunun sonucunda da kalp krizi, inme ve hipertansiyon gibi sonuçlar ortaya çıkabilir.
Kronik stres sadece kalp krizi, inme veya hipertansiyona yol açmaz, daha başka pek çok sorunu da tetikleyebilir.
Stres ve kaygı arasındaki fark
Stres ve kaygı (anksiyete) benzer belirtilere sahip olabilir, bu nedenle aradaki farkı saptamak bazen güç olabilir.
Stres, vücudun bir tetikleyiciye tepkisi olabilir ve genellikle kısa vadelidir. Tipik tetikleyiciler, bir iş görüşmesi veya işte yoğun bir gün olabilir.
Anksiyete ise stresten kaynaklanabilir. Genellikle hızlı bir şekilde kaybolmayan uzun vadeli bir duygu olan anksiyete işe gitme, sosyalleşme, evden ayrılma ve günlük hayatla başa çıkma yeteneğini etkileyebilir.
Tanı
Zihin ve beden, stresin fazla olup olmadığı konusunda bir takım uyarılar verir. Bunlar fiziksel, duygusal ve davranışsal belirtiler olabilir.
Duygusal belirtiler şunları içerir:
- Üzgün ve ağlamaklı hissetmek
- Korkmuş, endişeli, paniğe kapılmış veya endişeli hissetmek
- Kolayca sinirlenmek ve tepki vermek
- Yalnız veya umutsuz hissetmek
- Durgun ve hayata karşı ilgisiz hissetmek
Fiziksel belirtiler ise şunlardır:
- Çarpıntı
- Ağız kuruluğu
- Başağrısı, baş dönmesi veya hasta hissetme
- Yorgunluk veya uykusuzluk
- İştahsızlık veya fazla yemek yeme
- Ani kilo kaybı veya kilo alma.
Davranışsal durumlar ise şunlardır:
- Deri yolma
- Tırnak yeme
- Sabırsızlık
- Beyin sisi
Stres nedenleri
Stres genellikle yaşamdaki olay veya durumlardan kaynaklanır. Kaynak pek çok küçük olayın birikmesi veya büyük bir olay olabilir, ancak kaynağı saptamak genellikle kolay olmaz.
Stresin yaygın nedenleri şunlardır:
- İş yaşamının sorunları
- Önemli yaşam olayları
- Parasal endişeler
- Aile sorunları
- Yalnızlık
Stres, kalp hastalığı ve inme riskinin artmasıyla bağlantılı kötü sağlık davranışlarına katkıda bulunabilir. Örneğin stres etkisiyle:
- Sigara içmek
- Alkol tüketimi
- Aşırı yemek
- Fiziksel aktivite eksikliği
- Sağlıksız beslenme
- Aşırı kilolu olmak
- İlaçları reçete edildiği gibi almamak
gibi sonuçlar ortaya çıkabilir.
Tüm bu nedenlerle stresi yönetmeyi öğrenmek, kalp ve damar sağlığı başta olmak üzere genel sağlığa oldukça büyük katkılarda bulunacaktır.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
