Çarpıntı, kişinin kendi kalp atışını hissetmesi anlamına gelir ve genellikle kişiyi panikletir. İşte çarpıntı konusunda bilmeniz gerekenler.
Normalde insan kendi kalbinin attığını hissetmez. Kalp atışlarının hissedilmesine çarpıntı adı veriliyor. Bu durum
- kalbin hızlı atması
- atışların güçlü olması
- kalbin göğüs içinde takla atması
- atışlarda düzensizlik
şeklinde hissedilebilir. Bu his sadece göğüste değil, boyunda ve boğazda da olabilir.
Çarpıntı çok göz korkutucu olabilir, ancak çoğu zaman zararsızdırlar ve ciddi bir sorunun habercisi değildir. Buna karşılık, zaman zaman ciddi sorunlara da işaret ediyor olabilirler.
Çarpıntı nedenleri
Çarpıntı çok çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Bunların başlıcaları aşağıda sıralanmıştır:
- Kalp hastalıkları
- Yeni veya geçirilmiş kalp krizi
- Koroner arter hastalığı
- Kalp yetersizliği
- Kalp kapak hastalıkları
- Kalp kası hastalıkları
- Kalbin ritm ve ileti bozuklukları
- Anksiyete, korku, panik veya stres gibi duygusal yüklenmeler
- Kimi tıbbi sorunlar
- Tiroid hastalıkları
- Kansızlık (anemi)
- Hipoglisemi (kan şekerinin düşmesi)
- Düşük tansiyon
- Enfeksiyonlar
- Ateşli durumlar
- Postural hipotansiyon
- Susuz kalma
- Yaşam tarzına bağlı sorunlar
- Yetersiz ve/veya kalitesiz uyku
- Aşırı fiziksel aktivite
- Ağır yemekler sonrası
- Fazla şeker
- Fazla karbonhidrat
- Fazla yağ
- Fazla baharat
- Alkol
- Sigara
- Fazla kafein (kahve, çay, enerji içecekleri, kolalı içecekler)
- Uyarıcı yasadışı maddeler
- Amfetamin
- Kokain
- Eroin
- Ekstazi
- Esrar (cannabis)
- Hormonal değişiklik dönemleri
- Menstruasyon (adet) dönemi
- Gebelik
- Menopoz öncesi
- İlaçlar
- Soğukalgınlığı ve allerji ilaçları (psödoefedrin vs.)
- Zayıflama ilaçları
- Kimi hipertansiyon ilaçları (hidralazin, minoksidil, alfa blokerler)
- Kimi antihistaminikler (örn. Terfenadin)
- Kimi antibiyotikler (eritromisin, klaritromisin vs.)
- Mantar ilaçları (itrokonazol vs)
- Kimi antidepresanlar (sitalopram, essitalopram, trisiklik antidepresanlar)
- Astım ve KOAH için kullanılan kimi ilaçlar (salbutamol, ipratropium bromür vs.) (solunum yoluyla alınanlar dahil)
- Kalp ritm bozukluğu için kullanılan kimi ilaçlar
- Tiroid ilaçları
- Erektil disfonksiyon ilaçları (sildenafil, tadalafil vs.)
- Spor performansı ve kas gelişimi için kullanılan ilaçlar
- Kimi bitkisel maddeler veya besin destekleri
- Elektrolit bozuklukları
Çarpıntıya yaklaşım
Ne zaman doktora gitmek gerekir?
Çarpıntılar seyrek oluyor ve kısa sürüyorsa, genellikle altında ciddi bir neden yoktur, genellikle de doktora gitmeyi gerektirmez. Ancak, aşağıdaki durumlar mevcutsa doktorla görüşmekte yarar vardır:
- Çarpıntıların uzun sürmesi, düzelmemesi veya kötüleşmesi
- Geçmişte kalp hastalığı öyküsü olması
- Çarpıntı hakkında endişe duyulması
Ne zaman acile müracaat etmek gerekir?
Çarpıntı ile birlikte aşağıdaki belirtiler mevcutsa, en kısa sürede acil servise müracaat etmek gerekir.
- Şiddetli nefes darlığı
- Göğüs ağrısı veya göğüste baskı ve sıkışma hissi
- Başdönmesi, sersemlik, dengesizlik
- Bayılma veya kendinden geçme
Çarpıntı için yapılabilecek incelemeler
Çarpıntı için doktora müracaat edildiğinde aşağıdaki incelemeler yapılır:
- Klinik incelemeler
- Çarpıntının
- Şekli
- Belirtileri
- Sıklığı
- Süresi
- Tetikleyicileri hakkında sorgu
- Tıbbi özgeçmiş sorgusu
- Tıbbi aile geçmişi sorgusu
- Yaşam tarzı, alışkanlıklar ve kullanılan ilaç ve maddeler sorgusu
- Fizik muayene
- Çarpıntının
- Elektrokardiyogram (EKG)
- Standart 12 derivasyonlu EKG
- Gerekirse egzersiz testi
- Gerekirse Holter monitör ile 24-48 saatlik EKG kaydı
- Gerekirse event recorder denen cihazlarla uzun süreli (1 hafta veya daha fazla) EKG takibi
- Kan biyokimyası
- Kan sayımı
- Kan şekeri
- Böbrek fonksiyonları
- Elektrolitler
- Tiroid fonksiyonları
- Gerekli olabilecek diğer incelemeler
- Yapısal kalp hastalıklarını araştırmak için ekokardiyografi
- Gerekirse elektrofizyoloik incelemeler
Çarpıntı tedavisi
Çarpıntıda tedavi nedene bağlıdır. Çoğu çarpıntı zararsız olup kısa sürede geçtiği için genellikle özel bir tedavi gerekmez. Genellikle çarpıntının tetikleyicilerinden uzak durmak yeterli olur.
- Anksiyete ve stres azaltıcı yöntemler
- Alkol, nikotin, kafein ve yasadışı maddelerden uzak durmak
- Kullanılan ilaçları çarpıntı yapma olasılığı açısından gözden geçirmek
- Kullanılan bitkisel maddeler ve gıda takviyelerini gözden geçirmek
Doktor bir neden saptarsa ona yönelik tedavi planlanır. Bu tedavi ilaçlar veya elektrofizyolojik yöntemler olabilir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
