Kontrol altında olan tansiyonunuz yüksek çıkmaya başladıysa, tansiyonu yükselten alışılmadık nedenler söz konusu olabilir.
Özellikle tansiyonunuzla ilgili endişeleriniz varsa, muhtemelen yediğiniz tuz miktarına dikkat etmeniz gerektiğini duymuşsunuzdur. Bunun nedeni, vücudunuzun su tutmasına neden olarak kalbiniz ve kan damarlarınız üzerinde ekstra stres yaratmasıdır. Tuz – ve endişe ve öfke – kan basıncınızı yükseltebilecek tek şey değildir. Geçici “ani yükselmeler” mutlaka bir sorun teşkil etmese de, zaman içinde yüksek kalan rakamlar ciddi hasara neden olabilir.
Eklenen Şeker
Şeker, özellikle yüksek fruktozlu mısır şurubu gibi işlenmiş bir formda kan basıncını yükseltmede tuzdan bile daha önemli olabilir. Beslenmelerinde daha fazla ilave şeker bulunan kişilerin hem sistolik hem de diastolik tansiyon değerlerinde önemli bir artış görülmektedir. Sadece bir kutu meşrubat, sistolik basınçta ortalama 15 puanlık ve diyastolik basınçta 9 puanlık bir artışa neden olur.
Yalnızlık
Yalnızlık sadece sahip olunan arkadaş sayısıyla ilgili değildir – bu bağlı hissetmekle ilgilidir. Stresli ya da depresif olmak bu etkiyi tam olarak açıklamaz. Ayrıca bu durum zamanla daha da kötüleşir: 4 yıl boyunca, bir çalışmadaki en yalnız insanların sistolik kan basıncı 14 puandan fazla artmıştır. Araştırmacılar, reddedilme ve hayal kırıklığına uğrama korkusunun devam etmesinin ve emniyet ve güvenlik endişelerinin vücudun çalışma şeklini değiştirebileceğini düşünüyor.
Uyku Apne
Uyku apne olan kişilerde yüksek tansiyon ve diğer kalp sorunlarına yakalanma olasılığı daha yüksektir. Uyurken solunum tekrar tekrar kesintiye uğradığında, sinir sistemi kan basıncını yükselten kimyasallar salgılar. Ayrıca, bu durumun yol açtığı oksijen eksikliği kan damarı duvarlarına zarar verebilir ve vücudun ileride kan basıncını düzenlemesini zorlaştırabilir.
Yeterli Potasyum Almamak
Böbrekler kanda doğru miktarda sıvı tutmak için sodyum ve potasyum dengesine ihtiyaç duyar. Bu nedenle, düşük tuzlu bir diyet uygulanıyor olsa bile; yeterince meyve, sebze, fasulye, az yağlı süt ürünleri veya balık tüketilmiyorsa tansiyon yine de yüksek olabilir.
Ağrı
Tansiyonu yükselten alışılmadık nedenler arasında biri de ağrıdır. Ani ya da akut ağrı sinir sistemini hızlandırır ve kan basıncını yükseltir.
Bitkisel Takviyeler
Ginkgo, ginseng, guarana, efedra, acı portakal veya sarı kantaron ve diğer bitkisel ajanlar kan basıncını yükseltebilir veya yüksek kan basıncını kontrol eden ilaçlar da dahil olmak üzere ilaçların çalışma şeklini değiştirebilir.
Tiroid Problemleri
Vücut yeterince tiroid hormonu üretmediğinde, kalp atış hızı yavaşlar ve atardamarlar daha az esnek hale gelir. Düşük hormon seviyeleri, arterleri sertleştirebilen bir başka şey olan LDL kolesterolü de yükseltebilir. Kan sert damarlarda daha hızlı hareket eder, duvarları iter ve basıncı yükseltir. O kadar yaygın olmasa da, çok fazla tiroid hormonu kalbin daha sert ve hızlı atmasına neden olabilir, bu da rakamları yükseltir.
Tuvalete gitmemek
En az 3 saat boyunca tuvalete gitmeyen orta yaşlı kadınlar üzerinde yapılan bir çalışmada sistolik basınç ortalama 4 puan, diyastolik basınç ise 3 puan artmıştır. Farklı yaşlardaki kadın ve erkeklerde de benzer etkiler görülmüştür.
Ağrı kesiciler
Aspirin ve ibuprofen gibi tüm steroid olmayan anti-enflamatuar ilaçlar, ister sağlıklıkişilerde de, hipertansiyonu olanlarda da tansiyon değerlerini yükseltebilir. Ortalama artış sadece birkaç puan olsa da, geniş bir aralık vardır, bu da bazı insanları diğerlerinden çok daha fazla etkileyebileceği anlamına gelir.
Doktor viziti
Randevu sırasında ölçülen değerlerle evde ölçülen değerleri karşılaştırıldığında bir fark görülebilir. Adını tıp uzmanlarının geleneksel kıyafetlerinden alan “beyaz önlük etkisi”, kan basıncında – sistolik için 10 puana kadar ve diyastolik için 5 puana kadar – sadece bulunulan yer nedeniyle meydana gelebilecek yükselmedir. Bu yükselme muhtemelen stres veya anksiyeteden kaynaklanmaktadır.
Dekonjestanlar
Psödoefedrin ve fenilefrin gibi maddeler kan damarlarını daraltabilir. Bu da aynı miktarda kanın daha küçük bir alana sıkışması gerektiği anlamına gelir, tıpkı bir kalabalığın dar bir koridorda sıkışması gibi. Bu ilaçlar ayrıca tansiyon ilaçlarının daha az etkili olmasına neden olabilir.
Susuzluk
Vücudunuzdaki hücreler yeterli suya sahip olmadığında, kan damarları daralır. Bunun nedeni beynin hipofiz bezine onları büzen bir kimyasal salgılaması için sinyal göndermesidir. Böbrekler de sıvıyı vücutta tutmak için daha az idrar yapar, bu da kalpteki ve beyindeki küçük kan damarlarının daha fazla sıkışmasını tetikler.
Doğum kontrol ilaçları
Haplar, enjeksiyonlar ve diğer doğum kontrol cihazları kan damarlarını daraltan hormonlar kullanır, bu nedenle kan basıncının yükselmesi mümkündür. Bunun 35 yaşından büyük, aşırı kilolu veya sigara içen kadınlar için bir sorun olma olasılığı daha yüksektir. Her 6-12 ayda bir kontrol ederek kan basıncını takip etmek gerekir.
Konuşmak
Dinlenme halindeki kan basıncı, konuşmaya başlayınca yükselir ve bu etki birkaç dakika sürer. Söylenen şeyin konusu ve duygusal içeriğine bağlı olarak da yükselme miktarı değişiklik gösterir, Aynı durum telefon konuşmaları için de geçerlidir.
Antidepresanlar
Dopamin, norepinefrin ve serotonin gibi beyin kimyasallarını hedef alan antidepresan ilaçlar sadece ruh halini değil kan basıncını da değiştirebilir. Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar), lityum veya serotonini etkileyen başka ilaçlar da alınıyorsa tansiyon daha fazla yükselebilir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
