Dünyada en fazla ölüme yol açan sağlık sorunu olan kalp damar hastalıklarının belirtileri bilinirse, tedbir almak da kolaylaşır.
Sağlıklı beslenme konusunda daha fazla bilinçlenme ve tedavideki ilerlemeler sayesinde, geçmişe kıyasla daha az insan kalp hastalığından ölmektedir. Ancak, kalp ve damar hastalıkları hala dünyadaki en önemli ölüm nedenidir.
Kalp krizi belirtileri sorunun ilk işaretleri olabilse de başka belirtileri de bilmekte büyük yarar vardır. Bu belirtileri şu şekilde sayılabilir:
- Eforla göğüs ağrısı: Eforla ortaya çıkan göğüs ağrısı kalp damar hastalıklarının belirtileri arasında en iyi bilinenidir. Angina olarak da bilinen bu ağrı genellikle baskı veya sıkışma şeklindedir ve durup dinlenmeyle geçer. Anginaya genellikle halsizlik, yorgunluk veya bazen göğüs ağrısı da eşlik eder. Her ne kadar göğüs ağrısının pek çok nedeni olsa da, eforla göğüs ağrısının varlığı mutlaka doktor tarafından değerlendirilmesi gereken bir durumdur.
- Eforla nefes darlığı: Bu belirti, kalp damar hastalıklarında belirtiler arasında özel bir yere sahiptir. Genellikle kalp yetersizliği sonucunda akciğer toplardamarlarında basınç yükselir ve akciğerlerde sıvı birikir. Bu durum eforda veya yatar pozisyonda daha da belirgin olan nefes darlığına yol açar. Sıvı birikimi fazlaysa, astımı taklit eden hırıltılı solunum ortaya çıkabilir. Kalp hastalığı ile diğer nefes darlıkları arasındaki ayırım mutlaka bir doktor tarafından yapılmalıdır.
- Çarpıntı: Genellikle masum bir belirti olan çarpıntı, bazen çok ciddi sorunların habercisi olabilir. Düşük tansiyon, düşük kan şekeri, anemi, ilaçlar, dehidrasyon ve diğer nedenler de çarpıntıya yol açabiliyor olsa da; koroner kalp hastalığı, kalp yetersizliği, kapak hastalıkları, atriyal fibrilasyon veya tehlikeli ritm bozuklukları da çarpıntıyla ortaya çıkabilir.
- Aşırı yorgunluk: Aşırı yorgunluk çoğu zaman kalp damar hastalıklarının belirtileri arasında dikkate alınmaz. Oysa, aşırı yorgunluğun nedeni oksijen eksikliği olabilir ve bu duruma kalp hastalığı yol açabilir. Bununla birlikte, pek çok insan pek çok nedenden dolayı yorgun hisseder. Tek belirti yorgunluksa, yalnızca buna dayanarak kalp sorunu olduğu sonucuna varmamak ve bir doktordan yardım istemekte yarar vardır.
- Ayaklarda şişme: Şişmiş ayaklar hamilelik, varisler veya hareketsizlik gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilse de, kalp yetersizliği nedeniyle de oluşabilir. Ayrıca hipertansiyon ve diyabet için kullanılan bazı ilaçlar da şişmeye neden olabilir. Kalple ilgili ayak şişmesine genellikle nefes darlığı ve/veya yorgunluk gibi diğer belirtiler eşlik eder.
- Yürümekle bacak ağrısı: Tırmanırken, yürürken veya hareket ederken kalça ve bacak kaslarına kramp girmesi ve durunca geçmesi ortopedik veya nörolojik sorunlardan kaynaklanabilirse de, bacak atardamarlarının daralması sonucu oluşan periferik arter hastalığı da mutlaka hesaba katılmalıdır. Periferik arter hastalığı varlığında koroner arterlerden en az birinde de % 50 olasılıkla darlık mevcut demektir.
- Başdönmesi ve sersemlik: Başdönmesi ve sersemlik bazen susuzluk veya hızlı hareket etme sonucu olabilirse de, aslında pek çok nedeni vardır. İlaç yan etkileri, iç kulak sorunları, anemi veya daha az yaygın olarak kalp sorunları bu belirtilere yol açabilir. Boyun damarı darlıkları, düşük tansiyon veya kalp kapağı darlıkları başdönmesine yol açabilen başlıca kalp ve damar sorunlarıdır.
- Depresyon: Dünya Sağlık Örgütü’ne göre depresyon dünya genelinde yetişkin nüfusun %5’ini etkilemektedir. Depresyon muhtemelen kalp sorunu olduğuna dair bir işaret değildir. Ancak ruhsal iyilik hali fiziksel iyilik haliyle bağlantılıdır. Araştırmalar, depresyonda olan kişilerin kalp sorunu yaşama riskinin daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Hatta Haziran 2021’de yapılan bir Aile Hekimliği çalışmasında kardiyovasküler hastalık (KVH) ve depresyonun birbirleri için risk faktörü olabileceği belirtilmiştir. Depresyon veya anksiyete dahil olmak üzere ruh sağlığı bozuklukları olan hastalar daha genç yaşlarda kalp damar hastalığı geliştirebilir ve bu kişilerdeki kalp damar hastalığı daha ağır seyreder.
- Migren: Sık migren ağrıları kalpte bir sorun olduğunun işareti olabilir. Kalp damar hastalıklarının belirtileri arasında migren alışılmadık dursa da, 2019 tarihli bir çalışmada kardiyovasküler olaylar ile migren arasında, özellikle de auralı migrenlerde bir bağlantı saptandı. Bu nedenle migren kalp ve damar hastalıkları için yeterince takdir edilmeyen bir risk faktörü olarak adlandırılır.
Yukarıdaki belirtilerden bir veya birkaçının varlığında durum mutlaka bir doktor tarafından değerlendirilmelidir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
