Histamin intoleransı pek çok allerjik, enflamatuar ve kronik ağrılı tablonun zemininde yer alan önemli ancak çözülebilir bir sorundur.
Histamin vücutta pek çok fonksiyonu olan bir biyojenik amindir. Pek çok besinin içinde bulunan, ayrıca bağırsaktaki bakteriler tarafından histidin’den sentezlenen bu maddenin sinir sisteminin iç iletişiminde, sindirim siteminde ve bağışıklık sisteminde pek çok görevi vardır.
Histamin aynı zamanda pek çok enflamatuar ve alerjik reaksiyonda başrol oyuncusudur, ayrıca ağrı yollarını duyarlılaştırarak ve enflamasyonu artırarak kronik ağrıların oluşumuna veya tetiklenmesine yol açar. Özellikle migren ve fibromiyaljide histaminin rolü büyüktür.
Bu durum toplumun % 1’inde görülür ve en sık orta yaşlı kadınlarda rastlanır. Stresli dönemler ve adet zamanları da histamin hassasiyetini arttırır.
Histamin proteinli besinlerin beklemesi ile oluşur ve oluştuktan sonra herhangi bir şekilde uzaklaştırılamaz. Özellikle temizlenmemiş balıklarda, şarküteri ürünlerinde, eski peynirlerde, islenmiş gıdalarda bol bulunur.
Histamin vücuda girdikten sonra Diamin oksidaz (DAO) ve histamin N-metiltranferaz (HNMT) tarafından yıkılarak düzeyleri düşürülür. Ancak, alınan histamin ile başa çıkacak ölçüde DAO enzimi yoksa, kandaki histamin artar ve histamin intoleransı ortaya çıkar. Gıdayla fazla histamin alınmasına bağlı histamin intoleransi bulguları yemekten 2 saat sonra başlayarak 24 saat içinde geçer.
Bu hastalar migren atakları, fibromiyalji, kronik yorgunluk sendromu, atopi, egzama ve deri döküntüsü ile karşılaşabilirler. Ayrıca, bu durum alkol sonrası akşamdan kalma belirtilerinin ve balık zehirlenmesinin önemli nedenleri arasındadır. Bu durum allerjik reaksiyonlara çok benzer.
DAO enzimi, bağırsaklarda ince bağırsak mukozası hücreleri tarafından üretilir. Bu nedenle bağırsakları, özellikle bağırsak çeperini etkileyen tüm durum ve hastalıklar DAO enzimi sentezlenmesini etkiler ve histamin intoleransına zemin hazırlar.
DAO enzim azalmasına neden olan durumlar şunlardır:
- Genetik yatkınlık: Bazı hastalar doğuştan daha az DAO sentezlerler
- Östrojen düzeyi dalgalanmaları
- Doğum kontrol hapı kullanımı
- Çinko eksikliği
- Bakır eksikliği
- B6 vitamini eksikliği
- Artmış bağırsak geçirgenliği
- Disbiyozis
- İnce bağırsakta aşırı bakteri üremesi (SIBO)
- Enflamatuar bağırsak hastalıkları (Crohn, ülseratif kolit)
- Çölyak hastalığı
- Non çölyak gluten hassasiyeti
Kandaki histamin düzeyini yükselten tüm durumlar, histamin intoleransı bulgularını artırır.
- Stres
- Kronik enflamasyon
- Tip I ve Tip IV alerjiler
- Adet dönemleri
- Menopoz
- Enfeksiyonlar
- NSAID, aspirin, H2 reseptör blokeri, amitriptilin, SSRI veya metoklopramid gibi ilaçlar
Plasenta yüksek miktarda DAO ürettiği için histamin intoleransı olan kadınlar hamileliklerinde rahat ederler.
Histamin intoleransı bulguları ise şunlardır:
- Kaşıntı (cilt, göz, kulak, burun, ağız, dil, boğaz)
- Döküntü, ürtiker ve egzama
- Gözlerde sulanma
- Burun ve geniz akıntısı
- Burun tıkanıklığı
- Hapşırma
- Yüzde kızarma veya şişlik
- Boğazda şişme
- Bulantı/kusma
- İshal
- Gaz, şişkinlik
- Karın ağrısı
- Düşük tansiyon
- Nefes darlığı
- Öksürük
- Beyin sisi
- Başağrısı ve migren
- Disotonomi
- Fibromiyalji ve yaygın kas ağrıları
- Eklem ağrıları
- Ayak bileklerinde şişme
- Şiddetli adet sancısı
- Yorgunluk
- Uyku bozuklukları
Histamin intoleransina DAO enzimi düzeylerinin düşüklüğü dışında histaminden zengin yiyecekleri tüketmek ve DAO enziminin bloke olması neden olabilir. Histamin ve gıdalar ilişkisi için tıklayınız.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
