Probiyotik ürünler, vücutta tüketildiğinde veya uygulandığında sağlık yararları olması amaçlanan canlı mikroorganizmalardır.
Probiyotikler mikrobiyatada bulunan yararlı bakterilerdir. Probiyotik ürünler, vücudumuzda doğal olarak yaşayan mikroorganizmalarla aynı veya buna benzer mikroorganizmaları içerir.
Probiyotik ürünler çeşitli mikroorganizmalar içerebilir. En yaygın olanları Lactobacillus ve Bifidobacterium cinsi bakterilerdir . Probiyotik olarak başka bakteriler ve Saccharomyces boulardii gibi mayalar da kullanılabilir .
Farklı probiyotik türlerinin farklı etkileri olabilir. Örneğin, belirli bir tür Lactobacillus bir hastalığı önlemeye yardımcı oluyorsa , bu mutlaka başka bir tür Lactobacillus veya Bifidobacterium probiyotiklerinin aynı şeyi yapacağı anlamına gelmez .
Prebiyotikler, probiyotiklerle aynı değildir. Prebiyotikler, gıdalarda doğal olarak bulunan lifler ve nişastalardır. Bağırsak bakterileri bu lifleri ve nişastaları sindirir ve postbiyotikleri, yani diğer deyişle bakteriyel metabolitleri üretir.
Sinbiyotikler ise probiyotikleri ve prebiyotikleri birlikte içeren ürünlerdir.
Probiyotiklerin vücutta çeşitli etkileri olabilir ve farklı probiyotikler farklı şekillerde hareket edebilir.
Probiyotikler:
- Vücudun sağlıklı bir mikrobiyatayı sürdürmesine veya vücudun mikrobiyatası bozulduktan sonra yeniden yapılanmasına yardımcı olur
- İstenilen etkileri olan maddeler üretir
- Vücudun bağışıklık tepkisini etkiler
Probiyotikler hakkında çok sayıda araştırma yapılmıştır, ancak bunların çeşitli sağlık koşulları için yararlı ve güvenli olup olmadıkları hakkında öğrenilmesi gereken çok şey vardır.
Probiyotik ürünler antibiyotikle ilişkili ishalin önlenmesi ( Clostridium difficile’nin neden olduğu ishal dahil ), prematüre bebeklerde nekrotizan enterokolit ve sepsisin önlenmesi , bebek koliklerinin tedavisi, dişeti hastalığının tedavisi, ülseratif kolitte remisyonun sürdürülmesi gibi çeşitli sağlık amaçları için umut vaat etmiştir. Ayrıca pek çok alanda probiyotik kullanımının yararlarını saptamak için çalışmalar sürmektedir.
Bununla birlikte, çoğu durumda hangi probiyotiklerin faydalı olduğu hala net değildir. Ayrıca doz ve kullanım koşulları konusundaki bilgiler de sınırlıdır.
Çeşitli probiyotikler aşağıdaki durumlarda kullanılmakta veya araştırılmaktadır:
- Antibiyotikle ilişkili ishal
- Clostridium difficile enfeksiyonu
- Kabızlık
- Kanser tedavisi sonucu ishal
- Divertiküler hastalık
- Enflamatuar bağırsak hastalığı
- Huzursuz bağırsak sendromu
- Gezgin ishali
- Bebek kolikleri
- Nekrotizan enterokolit
- Bebeklerde sepsis
- Diş ve dişeti hastalıkları
- Alerjik Rinit (Saman Nezlesi)
- Astım
- Atopik dermatit
- Alerjilerin Önlenmesi
- Akne
- Hepatik ensefalopati
- Üst Solunum Enfeksiyonları
- İdrar yolu enfeksiyonları
Probiyotiklerin, özellikle sağlıklı insanlarda, görünüşte güvenli kullanım konusunda geniş bir geçmişi vardır. Bununla birlikte, az sayıda çalışma probiyotik ürünlerin güvenliğini ayrıntılı olarak incelemiştir, bu nedenle yan etkilerin sıklığı ve şiddeti hakkında yeterli bilgi yoktur.
Probiyotik ürünlerin olası zararlı etkileri enfeksiyonları, probiyotik mikroorganizmalar tarafından zararlı maddelerin üretilmesini ve antibiyotik direnç genlerinin probiyotik mikroorganizmalardan sindirim sistemindeki diğer mikroorganizmalara aktarılmasını içerir.
Şiddetli hastalıkları veya bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde probiyotik ürünlerin zararlı etki riski daha yüksektir. Prematüre bebekler veya ağır hasta hastane hastaları gibi yüksek riskli kişilerde probiyotik ürünlerin potansiyel riskleri yararlarına karşı dikkatle tartılmalıdır.
Bazı probiyotik ürünlerin etikette listelenenler dışında mikroorganizmalar içerdiği bildirilmiştir. Bazı durumlarda, bu kirleticiler ciddi sağlık riskleri oluşturabilir.
Probiyotik ürünleri herhangi bir sağlık sorunu hakkında doktor muayenesini ertelemek için bir neden olarak kullanmayın.
Probiyotik bir besin takviyesi düşünüyorsanız, önce doktorunuza danışın. Bu, özellikle sağlık sorunlarınız varsa önemlidir. Altta yatan sağlık sorunu ciddi olan herkes probiyotik ürün alırken yakından izlenmelidir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
