Kalp ve damar hastalıkları açısından çok önemli ir risk faktörü olan kolesterolü yükselten faktörler yaşam tarzı ile de ilişkili olabilir.
Kolesterol, vücudumuzun hücrelerinde bulunan ve hormon üretimi, D vitamini sentezi ve yiyeceklerin sindirilmesine yardımcı olan yağ benzeri bir maddedir. Ancak, yüksek kolesterol seviyeleri, kalp hastalığı ve diğer sağlık sorunları riskini artırabilir. Aşağıda kolesterolü yükselten faktörleri bulabilirsiniz.
- Beslenme Alışkanlıkları
- Doymuş ve Trans Yağlar: Doymuş yağlar ve trans yağlar, kötü LDL kolesterol seviyelerini artırır. Doymuş yağlar genellikle kırmızı et, tereyağı ve tam yağlı süt ürünlerinde bulunurken, trans yağlar işlenmiş gıdalarda ve margarinlerde yaygındır.
- Kolesterol İçeriği Yüksek Gıdalar: Kolesterol açısından zengin gıdalar, özellikle hayvansal ürünler, kolesterol seviyelerini artırabilir. Örneğin yumurta sarısı, karaciğer ve diğer organ etleri yüksek kolesterol içerir.
- Fiziksel Aktivite Eksikliği: Düzenli egzersiz yapmamak, yüksek LDL kolesterol seviyelerine ve düşük HDL kolesterol seviyelerine yol açabilir. Fiziksel aktivite, kolesterol seviyelerini düzenlemeye yardımcı olur ve kalp sağlığını destekler.
- Aşırı Kilo ve Obezite: Aşırı kilo ve obezite, kötü kolesterol (LDL) seviyelerinin yükselmesine ve iyi kolesterol (HDL) seviyelerinin düşmesine neden olabilir. Karın bölgesinde biriken yağlar özellikle risklidir.
- Sigara İçmek: Sigara içmek, kötü kolesterol (LDL) seviyelerini artırır ve iyi kolesterol (HDL) seviyelerini düşürür. Ayrıca, sigara içmek kan damarlarına zarar verir ve ateroskleroz riskini artırır.
- Alkol Tüketimi: Aşırı alkol tüketimi, kolesterol seviyelerini olumsuz etkileyebilir. Orta düzeyde alkol tüketimi bazı faydalar sağlasa da, aşırı tüketim kötü kolesterol (LDL) seviyelerini artırır ve karaciğer hasarına yol açabilir.
- Yaş ve Cinsiyet: Yaş ilerledikçe kolesterol seviyeleri doğal olarak artar. Ayrıca, kadınlar menopoza girdikten sonra kötü kolesterol (LDL) seviyelerinde artış yaşama eğilimindedir.
- Genetik Faktörler: Ailede yüksek kolesterol geçmişi olması, bireyin kolesterol seviyelerinin yüksek olma riskini artırır. Genetik faktörler, vücudun kolesterolü nasıl işlediğini etkileyebilir.
- Diyabet: Diyabet, kolesterol seviyelerini olumsuz etkileyebilir. Diyabetli kişilerde, kötü kolesterol (LDL) seviyeleri yüksek, iyi kolesterol (HDL) seviyeleri düşük olabilir ve trigliserit seviyeleri yüksek olabilir.
- Stres: Uzun süreli stres, kolesterol seviyelerinin yükselmesine katkıda bulunabilir. Stres hormonları, vücudun yağ metabolizmasını etkileyerek kötü kolesterol seviyelerinin artmasına neden olabilir.
- Tiroid Problemleri: Hipotiroidizm gibi tiroid sorunları, kolesterolü yükselten faktörler arasındadır. Tiroid hormonları, vücudun kolesterolü nasıl işlediğini doğrudan etkiler.
- Böbrek Hastalıkları: Böbrek hastalıkları, kolesterol metabolizmasını etkileyebilir ve kolesterol seviyelerinin yükselmesine neden olabilir. Böbrek fonksiyonlarının azalması, kolesterolün kandan temizlenme sürecini etkiler.
- Bazı İlaçlar: Bazı ilaçlar, kolesterol seviyelerini olumsuz etkileyebilir. Örneğin, beta blokerler, bazı diüretikler ve bazı HIV/AIDS tedavileri kolesterol seviyelerini artırabilir.
Kolesterol seviyelerinin kontrol altında tutulması, kalp sağlığı ve genel sağlık için kritiktir. Kolesterolü yükselten faktörler arasında beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite eksikliği, aşırı kilo, sigara içmek, alkol tüketimi, yaş ve cinsiyet, genetik faktörler, diyabet, stres, tiroid problemleri, böbrek hastalıkları ve bazı ilaçlar bulunabilir. Kolesterolü yükselten faktörlerin farkında olarak ve uygun yaşam tarzı değişikliklerini uygulayarak, kolesterol seviyelerini kontrol altında tutmak mümkündür. Bu tedbirlerin yeterli olmadığı durumlarda ilaç kullanmaktan kaçınmamak gerekir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
