Kalp yetersizliğinde diyet

Okuma süresi: 4 dakika

Kalp yetersizliğinde diyet çok büyük önem taşır ve kalp yetersizliği uygun bir diyet rejiminden çok yararlanır. Kalp yetersizliğine bağlı yakınmalar oluştuğunda uygun ilaç tedavisinin yanı sıra doktor, hemşire ve diyetisyeninizin önerileri doğrultusunda beslenmeniz gerekmektedir.

Günlük sıvı alımınız ne oranda olmalıdır?

Günlük sıvı alımınız 1.5–2 litreyi (8 su bardağı) geçmemelidir. Sıvı derken sadece suyu değil, sıvı olan her içeceği/yiyeceği hesaplamalısınız. Örneğin 1 portakal 120 ml sıvı ihtiva eder. Gün içinde tükettiğiniz çay, kahve, soda, buz, süt ve çorba da günlük sıvı alımınız içinde hesaplanmalıdır. Günde bir fincandan fazla kahve, 2–3 fincandan fazla çay içmeyiniz. Nefes darlığının fazla olduğu dönemlerde kafein tüketiminizi (çay, kahve) en fazla bir bardak ile sınırlayın.

Kalp yetersizliği takibinde fazla su zararlı mı?

Özellikle yazın susamanız son derece doğaldır ama bu vücudunuzun ek sıvı ihtiyacı olduğu anlamına gelmez. Kalp yetersizliği hastası olarak idrar söktürücü ilaçlar ile atılan suyu tekrar geri almamaya dikkat etmeniz gerekir. Günlük su alımınızı 1 litrelik su şişesine koyacağınız su ile takip edebilirsiniz. Şişeyi bitirdiğinizde ne kadar su tükettiğinizi bilirsiniz. Tükettiğiniz diğer sıvıları da hesaba katarak günlük sıvı alımı limitini aşmamış olursunuz.

Günlük tuz (sodyum) alımı ne kadar olmalı?

Kalp yetersizliğinde günlük tuz tüketimi 5 gramın (1 silme tatlı kaşığı) altında olmalıdır. Tuz alımının kısıtlanması, ayak ve ayak bilelerindeki şişmenin (ödem) azalmasına/geçmesine yardımcı olur. Ne kadar tuz aldığımızı hesaplamak zordur. Bu yüzden de temel bazı noktalara ve gizli tuz kaynaklarına dikkat etmek gerekir:

• Yemeklerinizi tuzsuz pişirin. Bütün besinler tuz ilave edilmeseler bile içlerinde sodyum bulundururlar. 
• Yemeklerinizi tabağınıza aldığınız zaman tuz ilave etmeyin, bunun yerine taze ve kuru baharatları veya acıyı, limonu, sirkeyi tercih edin. Doktorunuz kullanabilirsiniz demediği sürece tuzlu ürünler kullanmayın.
• Görünür tuz içeren, tuzlu krakerler, cipsler, tuzla kavrulmuş yağlı kuruyemişlerden uzak durun. Salamura gıdalar yüksek oranda tuz içerir. Bu yüzden zeytin, turşu, salamura edilmiş balık, konserve ürünler, salça, hazır çorbalar ve et-tavuk suyu tabletlerinden uzak durun.
• Salam, sosis, sucuk, pastırma ve füme edilmiş et ürünleri yüksek miktarda sodyum içerir. Besinlerin etiketlerini okuyun. Tuz, sodyum, monosodyum glutamat, sodyum klorid, sodyum metabisülfit yazan ürünlerden uzak durun.
• Taze ürünleri tercih edin, paketlenmiş hazır ürünlerde tuz miktarı daha yüksektir.
• Düşük miktarda tuz tüketmek tansiyon ve ödemi kontrol etmenize yardımcı olur ve solunum güçlüğünü azaltır.

​Kalp yetersizliğinde diyet anahatları

İdeal kilonuzu koruyun. İdeal kilonuzda değilseniz, doktorunuz ve diyetisyeniniz gözetiminde haftada 0.5 kilogramı aşmayacak şekilde kilo verin.

Vücudunuzun ihtiyacı olan tüm besinleri alabilmek için besinlerinizi çeşitlendirin. Hep aynı besinleri tercih etmeyin. Sebze, meyve, lifli ürünler yüksek posa içerirler. Beslenmenizde bunlara sıkça yer verin, yüksek posa içeren ürünler kan şekerinizi ve kan yağlarınızı kontrol altında tutmanızı kolaylaştıracaktır. Günde 2-3 porsiyon (en az 200 gr) meyve tüketmeye özen gösterin. Ancak meyvelerin içerdiği kalori ve şeker nedeniyle kilo sorunu olanların ve şeker hastalarının tüketimi daha düşük olmalıdır. Ek olarak, günde 2-3 porsiyon (en az 200 gr) sebze tüketin.

Öğünler esnasında yemek miktarını az tutmak ve öğünler arasında meyve ile takviye yapmak nefes darlığı ve aktivite kısıtlılığını azaltacaktır. Midenin tıka basa dolu olması solunum güçlüğü yaratabilir. Bu nedenle azar azar, sık sık beslenin.

Balık tüketimi genelde haftada iki kez önerilmektedir. Bu öğünlerden biri yağlı balıklardan (tercihen somon, uskumru, sardalya, taze ton balığı) oluşmalıdır. Öğünlerde dengeli beslenmeli, yeterince mineral ve vitamin almalısınız.

Potasyum ve magnezyum gıdalarla alınması gereken önemli minerallerdir. Ancak kalp yetersizliği hastalarında vücuttan sıvı atılması için önerilen ilaçlar (diüretik, idrar söktürücüler) bu maddelerin idrarla gereğinden fazla atılmasına veya potasyumun fazla tutulmasına neden olabilmektedir.

• Potasyum ihtiyacını karşılamak için günlük beslenmede sebze ve meyve tüketiminin iyi olması gerekir.
• Potasyum, kas kasılması ve sinir akımı gönderimi için önemlidir.
• Sarı sebze ve meyveler (kayısı, portakal, kavun, patates, muz) potasyum açısından zengindir.
• Günlük magnezyum gereksinimi ise yağlı tohum ve sebzelerden karşılanmalıdır.

Ağır kalp yetersizliğinde diyet

Ödemi fazla olan ve karın içinde sıvı birikimi olan kalp yetersizliği hastalarında mide ve barsak duvarlarının da ödemli olması gıdaların emilimini önemli ölçüde engeller. Emilemeyen gıdalar barsak bakterileri tarafından parçalanır ve bu sırada büyük miktarda gaz oluşur.

Bu nedenle, ağır ödemli kalp yetersizlikli hastalarda yemek sonrasında rahatsız edici gaz, şişkinlik ve karın ağrısı yakınmaları olur. Bu durum nefes darlığının da artmasına yol açar.

Ağır kalp yetersizliğinde diyet önerileri aşağıdadır.

• Çiğ sebze meyve, lifli gıdalar ve gaz yapıcı yiyecekler kesilmelidir.
• Süzülmemiş meyve ve sebze sularından kaçınılmalıdır.
• Süt ürünleri (özellikle süt, yoğurt, ayran, kefir) de bu dönemde verilmemelidir.
• Gıdalardaki yağ miktarı düşük tutulmalıdır.
• Buna karşılık, kalori ve protein açığı ortaya çıkmaması için haşlanmış et ve tavuk, etsuyu çorbalar, beyaz unlu gıdalar (örn. mantı, makarna, erişte) ve pirinç tercih edilen gıdalar olmalıdır.
• Diyabet yoksa menüye su muhallebisi, keşkül gibi hafif tatlılar da eklenebilir.
• Bulgurdan yüksek lif içeriği nedeniyle bu dönemde kaçınmak gerekir.
• Bu dönemde FODMAP diyeti de yararlı olabilir.

Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.