Gebelik hipertansiyonu ya da diğer adıyla gestasyonel hipertansiyon, gebelik sırasında ortaya çıkan bir hipertansiyon tipidir.
Tüm gebeliklerin % 6’sında görülen bu hipertansiyon tipi, daha önceden hipertansiyonu olmayan gebelerde görülür ve gebeliğin ilk 20 haftasından sonra ortaya çıkan 140/90 mmHg üzeri kan basıncı ile kendisini gösterir, ancak idrarda protein yoktur. Gebelik hipertansiyonu bu şekliyle gebelikte kronik hipertansiyondan ayrılır. Ancak, bu durum preeklampsiye dönüşme tehlikesini de taşır. Bu tabloda idrarda protein çıkarsa preeklampsi tanısı konur.
Gebelik seyrinde hipertansiyon bebek için de anne için de zararlı etkilere sahiptir. Yüksek kan basıncı, plasentaya giden kan akımını azaltabilir. Bu da bebeğe giden oksijen ve besin miktarının azalması demektir. Böylece bebeğin büyümesi yavaşlayacak ve erken doğum riski artacaktır. Ayrıca hipertansiyon, plasentanın vaktinden önce rahimden ayrılmasına ve hayati tehlikeye neden olacak komplikasyonlara neden olabilir.
Gebelik seyrinde hipertansiyon tanısı, gebeliğin 20. haftasından sonra kan basıncının 140/90 mmHg üzerinde seyretmesi ile konulur. Bu tanıyı koyabilmek için kan basıncının usulüne uygun olarak en az üç farklı günde ölçülerek her seferinde 140/90 mmHg üzerinde saptanması gerekir.
Gebelik hipertansiyonunda preeklampsiye rastlanma olasılığı da artar. Bu gebelerde yakından tansiyon takibi yapılmalı, organ hasarı ve metabolik sorunlar açısından gerekli incelemeler gerçekleştirilmeli, bebeğin gelişimi ve amniyon sıvısı miktarı yakından izlenmeli ve hasta komplikasyonlar konusunda bilgilendirilmelidir.
Gebelik hipertansiyonu belirtileri aşağıdaki şekilde sayılabilir:
- Kan basıncında artış
- Ödem
- İdrarda protein bulunmaması (idrarda protein olması preeklampsi tanısına götürür)
- Hızlı kilo artışı
- Bulanık görme veya çift görme gibi görme sorunları
- Bulantı, kusma
- Midede veya karnın sağ üst bölgesinde ağrı
- İdrar miktarının azalması
- Karaciğer veya böbrek fonksiyon testlerinde anormallik
Bu sorunun takibinde ise şu kriterler dikkate alınmalıdır:
- Kan basıncı takibi
- İdrarda protein varlığı takibi (preeklampsi tanısını ekarte etmek için)
- Ödem takibi
- Vücut ağırlığı (kilo) takibi
- Karaciğer ve böbrek fonksiyon testlerinin takibi (preeklampsi tanısını ekarte etmek için)
- Kan pıhtılaşması ile ilgili testlerin takibi (preeklampsi tanısını ekarte etmek için)
Kesin nedenini bilmediğimiz gebelik hipertansiyonu riskinde artışa neden olan faktörler aşağıda sıralanmıştır:
- Gebelik öncesi hipertansiyon
- Böbrek hastalığı varlığı
- Diyabet
- Daha önceki gebelikte hipertansiyon
- Anne yaşının 20 altında veya 40 üzerinde olması
- Çoğul gebelik (ikizler, üçüzler)
- Siyah ırk
Gebelikte tansiyon yüksekliğinin şiddet ve süresi arttıkça, anne ve bebekte çeşitli sorunların görülme olasılığı da artış gösterir. Bu sorunlar aşağıdaki şekilde sayılabilir:
- Annede rastlanabilecek sorunlar
- Tansiyonun şiddetli artışı
- Preeklampsi gelişimi
- Kalp Yetmezliği
- Beyin kanaması
- Böbrek Yetersizliği
- Plasentanın ayrılması (plasenta dekolmanı)
- Düşük veya ölü doğum
- Bebekte rastlanabilecek sorunlar
- Prematüre doğum
- Gelişme geriliği
- Amniyon mayi azlığı
Bu sorunun tedavisinde dikkate alınacak noktalar şunlardır:
- Annenin genel sağlığı, gebeliğin seyri ve tıbbi öykü
- Sorunun derecesi
- Çeşitli ilaçlara, işlemlere veya başka tedavi araçlarına karşı tolerans
- Hastalığın gidişatı yönündeki beklentiler
- Hastanın fikir ve tercihleri
Tedavinin amacı olayın ilerlemesini önlemek, kan basıncını normal sınırlarda tutmak ve komlikasyon oluşmasını engelleyerek anne ve bebeğin sağlığını korumak ve sağlıklı doğumu gerçekleştirmektir. Bu amaçla aşağıdaki şekilde bir plan uygulanır:
- Yatak istirahati
- Tuzsuz diyet
- Gerektiğinde hastaneye yatırma
- Kan basıncını düşürmek için magnezyum sülfat ve ek olarak gerekirse gebelikte kullanılabilecek diğer tansiyon düşürücü ilaçlar
- Fetusun monitorizasyonu
- Fetus hareketlerinin takibi
- Fetus kalp hızının takibi
- Fetal ultrason ve Doppler takibi
- Kan ve idrar laboratuar testlerinin takibi
- Gerek duyulan diğer ilaçlar
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
