Epazot, ya da diğer ismiyle Meksika otu, Orta Amerika’da yetişen ve çok sayıda sağlık yararından söz edilen aromatik bir bitkidir.
Bilimsel adı Chenopodium ambrosioides olan bu bitki, bir metreyi geçen boya sahiptir. Doğal olarak yetiştiği gibi, ticari olarak da yetiştirilir ve sapları ve yaprakları yemeklerde kullanılır. Epazot, Kuzey ve Güney Amerika’nın büyük bir kısmında ve hatta Avrupa ve Asya’da yabani olarak yayılmış bir bitkidir.
Orta Amerika’ya özgü olan epazot, sayısız nesiller boyunca mutfak ve tıbbi amaçlar için yetiştirilmiştir. Bu bitki, Meksika’nın güney eyaleti Oaxaca’da ve Maya halkları arasında Yucatan Yarımadası’nda günlük yemeklerde kullanılır.Bu bitki geleneksel Orta Amerika tıbbında da çeşitli amaçlarla kullanılır.
Kelime Epazote Nahuatl, Meksika Azteklerin atalarının konuştuğu dilden türemiştir. İngilizceye birebir çeviri, kokmuş ter gibi bir kelimedir. Meksika ve Guatemala’nın bazı bölgelerinde bitkiye pazote, ipasote, apazote, hierba hedionda, pazoli ve pizate ismi verilmektedir. Peru’da Quechua’dan gelen paico olarak bilinir. İngilizcede bazen kazayağı, kokarca ot, solucan tohumu veya Meksika çayı olarak adlandırılır; bu terimlerin son ikisi, bağırsak parazitleriyle savaşmak için tıbbi kullanımına işaret etmektedir.
Bu bitki C vitamini, A vitamini, riboflavin, tiamin, folat, niasin, piridoksin, pantotenik asit ve kolin başta olmak üzere bol miktarda vitamin, mineral ve diğer bileşenleri içerir. Ayrıca omega 3 yağ asitleri, omega 6 yağ asitleri, diyet lifi ile sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir, çinko, bakır ve selenyum gibi mineraller açısından da zengindir.
Aşağıdaki tabloda 100 gram epazot için besin değerleri verilmiştir:
| Besin öğesi | Değer | % günlük alım önerisi (RDA) |
|---|---|---|
| Enerji | 32 Kcal | 1.5% |
| Karbonhidrat | 7.44 g | 6% |
| Protein | 0.33 g | <1% |
| Toplam yağ | 0.52 g | 2% |
| Kolesterol | 0 mg | 0% |
| Diyet lifi | 3.8 g | 10% |
| Vitaminler | ||
| Folat | 215 µg | 54% |
| Niasin | 0.639 mg | 4% |
| Pantotenik asit | 0.179 mg | 3.5% |
| Piridoksin | 0.152 mg | 12% |
| Riboflavin | 0.348 mg | 27% |
| Tiamin | 0.028 mg | 2% |
| Vitamin A | 57 IU | 2% |
| Vitamin C | 3.6 mg | 6% |
| Elektrolitler | ||
| Sodyum | 80 mg | 5% |
| Potasyum | 470 mg | 10% |
| Mineraller | ||
| Kalsiyum | 275 mg | 27.5% |
| Bakır | 0.190 mg | 21% |
| Demir | 1.88 mg | 24.5% |
| Magnezyum | 121 mg | 30% |
| Manganez | 3.098 mg | 135% |
| Fosfor | 86 mg | 12% |
| Selenyum | 0.9 µg | 1% |
| Çinko | 1.10 mg | 10% |
| FitobesleyicilerPhytonutrients | ||
| Karoten-ß | 38 µg |
Epazotun muhteviyatında bulunan çeşitli vitamin, mineral ve besinler nedeniyle birçok sağlık yararı vardır. Bu yararlardan bazıları arasında bağışıklığın iyileştirilmesi, sindirim sağlığının iyileştirilmesi, kilo vermeye yardımcı olması, anemi riskinin önlenmesi, çeşitli kanser türlerinin önlenmesi, kardiyovasküler hastalıkların önlenmesi, kan basıncının düşürülmesi, kemik sağlığının iyileştirilmesi, göz sağlığının iyileştirilmesi yer alır. Bunun haricinde cilt sağlığına iyi gelir, vücudu detoksifiye eder, diyabet riskini önler ve antiinflamatuar özellik gösterir.
Geleneksel Meksika yemeklerinin birçoğunda lezzet verici olarak genellikle taze olarak kullanılan bu bitkinin güçlü bir tadı ve aroması vardır, bu yüzden herkes ona hemen alışamayabilir. Taze epazot kullanmak en iyisi olsa da, kurutulmuş olarak da kullanılabilir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
