Yeni yayınlanan bir çalışmaya göre bitkisel gıdalar kalp hastalığını azaltıyor ve genel sağlık durumunun iyileşmesine katkıda bulunuyor.
Boston’daki Tufts Üniversitesi’nden araştırmacılar, meyve ve sebze satın almaları için ayda 63 dolar verilen kişilerin sağlıklarında iyileşmeler olduğunu ve daha fazla ürün yediklerini bildirdi. “Ürün reçeteleri” olarak adlandırılan çalışma, 6 ay boyunca programdaki yetişkinlerin meyve ve sebze alımını ortalama 0,85 fincan artırdığını ve bu hanelerdeki çocukların ortalama 0,26 fincan arttığını gösterdi.
Yazarlar, dünya genelinde her 5 ölümden 1’inin kötü beslenmeden kaynaklandığını ve ABD’de kalp hastalığı ve diyabetten kaynaklanan yıllık 300.000 ölümün kötü beslenmeyle ilişkilendirilebileceğini belirtmiştir. “İlaç olarak gıda” adı verilen bir hareket, insanların yedikleri aracılığıyla sağlıklarını iyileştirmeyi amaçlamaktadır. Mali teşvikler içeren reçeteler, halk sağlığı uzmanlarının “gıda güvensizliği” olarak adlandırdığı ve bir kişinin temel ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli gıdaya erişim eksikliğini ifade eden durumun üstesinden gelmeyi amaçlamaktadır.
Çalışma Salı günü Circulation Cardiovascular Quality and Outcomes dergisinde Salı günü yayınlandı. Analiz, 2014 ve 2020 yılları arasında çeşitli sürelerde gerçekleşen birden fazla programı inceledi. Çalışma, 12 eyaletteki 22 bölgede 2.064 yetişkin ve 1.817 çocuk için sonuçları bir arada değerlendirdi. Katılımcılar insülin direnci, diyabet, alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığı, kalp krizi veya felç gibi kardiyometabolik sorunlara sahipti veya bu risk altındaydı. Bu rahatsızlıklar yaygındır ve önlenebilir olarak kabul edilmektedir. Tüm kişiler düşük gelirli bölgelerde bulunan kliniklerden işe alınmıştır.
Katılımcılara marketlerden veya çiftçi pazarlarından meyve ve sebze almaları için ayda yaklaşık 63 dolar verildi ve ortalama olarak insanlar kendilerine verilen miktarın %73’ünü harcadı.
Çalışmaya katılan kişiler ailelerinin meyve ve sebze alımını bildirmiş ve kliniklerde kan şekeri seviyeleri, kan basıncı ve vücut kitle endeksindeki değişiklikleri ölçtürmüşlerdir.
6 ay boyunca mali teşvik aldıktan sonra, katılımcıların gıda güvencesiz olma olasılığı üçte bir oranında azaldı. Yetişkinlerin kan basıncı “yaygın olarak reçete edilen ilaçların sağladığının yaklaşık yarısı kadar iyileşti. Bu durum diyetteki basit bir değişiklik için oldukça dikkate değer gözükmekte. Çocuklar için kendi bildirdikleri sağlık durumlarında bir seviye iyileşme olasılığı iki kattan fazla artarken, yetişkinler için de arttı. Yüksek kan şekeri olan yetişkinlerin kan şekeri seviyeleri düştü, aşırı kilolu veya obez yetişkinlerin ise BMI değerleri azaldı. Çocukların vücut kitle indeksi değişmedi.
1982’den bu yana bilim insanlarının gönüllülere belirli bir diyet uyguladığı ve bunun kalp sağlığı üzerindeki etkisini izlediği ve yaklaşık 2400 kişinin katıldığı 30 çalışmayı bir araya getiren bir araştırmanın sonuçları, vejetaryen ve vegan diyetlerin:
- kötü kolesterolü %10 azalttığını
- toplam kolesterolü %7 oranında düşürdüğünü
- apolipoprotein B’yi (kötü kolesterolün ana proteini) %14 oranında azalttığını
ortaya koydu.
Bu sonuç, kolesterol düşürücü ilaçların etkisinin üçte birine karşılık geliyor. Önceki ilaç çalışmalarından elde edilen verilere dayanan projeksiyonlara göre böyle bir diyetin 15 yıl boyunca sürdürülmesinin kardiyovasküler hastalık riskini %20 oranında azaltabileceğini tahmin edildi. Ancak, bu diyetin yararlarına karşılık, sadece diyete güvenerek ilaçların bırakılmaması gerekiyor. Tedavinin beslenme, egzersiz, ilaçlar ve diğer tedavi edici faktörlerden oluşan bir bütün olduğu unutulmamalı.
Akdeniz diyeti gibi et içeren diğer diyetlerin de sağlıklı olduğu daha önce defalarca gösterilmiştir. Sebzeler, meyveler, kuruyemişler, nohut gibi bakliyatlar ve kepekli tahıllar et içermemesine rağmen tatlılar, cipsler ve şekerli içeceklerden çok farklıdır.
Tüm bitki temelli diyetler eşit değildir, rafine karbonhidratlar, yağ/tuz oranı yüksek işlenmiş gıdalar içeren diyetler yine de sağlıksız olacaktır. Aslolan, bitkisel ağırlıklı ama hayvansal gıdaları da dışlamayan sağlıklı bir beslenme düzeni uygulamaktır.
Dengeli beslenme planı, neyin hangi saatte yenmesi gerektiğini söyleyen kesin bir plan değildir. Bu plan, ihtiyaçların karşılanmasını ve sağlıklı bir metabolizma düzeninin sürdürülmesini sağlayan çeşitli ve geniş, buna karşılık iyi organize edilmiş bir stratejidir.
İyi bir beslenme planı, aynı zamanda üç temel besin kaynağı (protein, yağ, karbonhidrat), vitaminler ve mineraller arasında sağlıklı bir denge kurmayı sağlar.
Kısacası, gerçekten bitkisel gıdalar kalp hastalığını azaltıyor.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
