Malign hipertansiyon (MHT) yüksek kan basıncının şiddetli bir şeklidir ve kan basıncında ani yükselme ve akut organ hasarı ile kendini gösterir.
Malign hipertansiyon tıbbi bir acil durumdur. Tedavi edilmediği takdirde kalıcı merkezi sinir sistemi, kalp ve damar sorunları ve böbrek hasarına yol açabilir.
MHT nispeten nadirdir ve hipertansiyonu olan kişilerin %1’inden azında görülür.
Sistolik kan basıncı 180 milimetre cıva (mmHg) veya daha yüksek, diyastolik kan basıncı 120 mmHg veya daha yüksek olduğunda ve uç organ hasarı mevcut olduğunda bu atak hipertansif acil durum olarak kategorize edilebilir. Bu durumda kan basıncı seviyelerini kademeli olarak düşürmeyi amaçlayan hızlı tıbbi tedavi ile ciddi ve hayatı tehdit eden komplikasyonlar önlenebilir.
Malign hipertansiyon nedenleri
MHT’nin en yaygın nedeni kontrolsüz hipertansiyondur, ancak aşağıdaki durumlar da nedenler arasında olabilir:
- Sistemik lupus eritematozus ve sistemik skleroz gibi kollajen damar hastalıkları (bağ dokularında enflamasyona neden olan durumlar)
- Böbrek yetersizliği veya böbrek damarlarının daralması
- Omurilik yaralanmaları
- Böbreküstü bezi tümörleri
- Doğum kontrol hapları ve bazı antidepresanlar başta olmak üzere kimi ilaçlar
- Kokain ve amfetamin gibi bağımlılık yapan maddeler
- Gebelikte yüksek kan basıncı (preeklampsi)
- Aort koarktasyonu (doğuştan mevcut olan daralma)9
- Malign Hipertansiyonun Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Teşhis
Malign Hipertansiyon Belirtileri
- Baş ağrısı
- Bulanık veya çift görme gibi görme değişiklikleri
- Nefes darlığı
- Sersemlik, ajitasyon, anksiyete, konfüzyon, uyanıklıkta azalma, konsantrasyon yeteneğinde azalma, yorgunluk, huzursuzluk veya uyku hali gibi zihinsel durumda değişiklik
- Göğüs ağrısı veya sıkışması
- Öksürük
- Mide bulantısı veya kusma
- Kollarda, bacaklarda, yüzde veya diğer bölgelerde uyuşma veya güçsüzlük
- İdrar çıkışında azalma
Malign hipertansiyonun sonuçları
Tedavi edilmeyen malign hipertansiyon aşağıdaki sorunlara yol açabilir:
- Kalp ve damar sorunları
- Kalp krizi
- Kalpte ritm bozuklukları
- Akut kalp yetersizliği (akciğer ödemi)
- Aort diseksiyonu veya aort anevrizmasında yırtılma
- Beyin kanaması veya tıkayıcı inme
- Nöbet (konvulsiyon) geçirme
- Böbrek yetersizliği
- Kalıcı görme kaybı
- Beyin ödemi (ensefalopati)
Tanı
Tanı öncelikle hastanın ayrıntılı öyküsü ve ayrıntılı fizik muayenesi ile konur, gerektiğinde diğer tetkikler de eklenir. Bunlar arasında EKG, ekokardiyografi, kan tetkikler, BT veya MR bulunabilir.
Tedavi
Malign hipertansiyon acil bir durumdur. Tedavi tıbbi gözetim altında bir hastanede uygulanmalıdır. Uzmanlara sevk, ameliyat, diyaliz ve hatta böbrek nakli gerekebilir.
Tedavi, olayın altında yatan nedenlere göre değişebilir, ancak kan basıncını yavaş ve kademeli olarak düşürmek temel prensiptir. Bu amaçla çeşitli ilaçlar kullanılabilir ve bu ilaçların çoğu damar yoluyla uygulanmalıdır.
Kan basıncını hızla düşürmek bazen daha büyük sorunlara yol açabileceği için kan basıncının düşürülmesi doktor gözetimi altında yavaş ve kademeli olmalıdır.
Hızlı tanı konulan ve uygun antihipertansif tedavi alan hastalarda sonuçlar genellikle iyidir, ancak tedaviye başlamakta gecikmek komplikasyon olasılığını artırır.
Buna karşılık, tedavi görmeyen kişilerde malign hipertansiyonun sonraki iki yıl içindeki ölüm oranı %80’dir. Tedavi edilse bile 90 gün içinde yaklaşık %7 hastane ölüm oranı ve %37 yeniden yatış oranı bildirilmiştir.
Sonuç
Hipertansiyonun en şiddetli formu olan malign hipertansiyon , kan basıncında ani bir yükselme (genellikle 180/120 mmHg’nin üzerinde) ve bir veya daha fazla organda akut hasar ile karakterize ve mutlaka hastanede tedavi edilmesi gereken tıbbi bir acil durumdur.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
