Pantotenik asit veya B5 vitamini, hayvansal ve bitkisel gıdalarda doğal olarak bulunan B grubu vitaminlerinden biridir.
Suda eriyen bir vitamin türü olan pantotenik asit, vücutta yağ asitlerinin oluşturulması ve yıkımında rol oynayan enzimlerin yapısına katılır.
Pantotenik asit, tüketilen gıdalardan bağırsak tarafından emilir ve kan dolaşımına verilir. Bağırsakta bulunan bakteriler de bir miktar pantotenik asit sentezi yapabilmekte, ancak bunun bağırsaklardan emilen toplam pantotenik asite olan katkısı bilinmemektedir.
Olası sağlık yararları
,Pantotenik asitin vücutta etkisi olduğu düşünülen durumlar aşağıdadır:
- Sinir hasarı
- Solunum problemleri
- Kaşıntı ve cilt hastalıkları
- Artrit
- Alerjiler
- Doğumsal anomaliler
Ancak bu vitaminin bu gibi durumlarda bir tedavi yöntemi olarak kullanımı ve etkileri tartışmalıdır.
Pamtotenik asit için günlük gereksinim
Günlük gereksinim yaş ve cinsiyet gruplarına uygun şekilde tabloda verilmiştir.
| Kategoriler | Kadınlar (mg) | Erkekler (mg) | Gebelik (mg) | Süt verme (mg) |
|---|---|---|---|---|
| 0-6 ay | 1.7 | 1.7 | | |
| 7-12 ay | 1.8 | 1.8 | | |
| 1-3 yaş | 2.0 | 2.0 | | |
| 4-8 yaş | 3.0 | 3.0 | | |
| 9-13 yaş | 4.0 | 4.0 | | |
| 14-18 yaş | 5.0 | 5.0 | 6.0 | 7.0 |
| 19 yaş ve üzeri | 5.0 | 5.0 | 6.0 | 7.0 |
Pantotenik asit eksikliği
Birçok gıdada bulunması sebebiyle, pantotenik asit eksikliği ciddi beslenme bozuklukları olan kişiler dışında nadirdir. Eksiklik söz konusu olduğunda, buna genellikle diğer besleyicilerdeki eksiklikler de eşlik eder.
Eksiklik belirtileri şunlardır:
- Ellerde ve ayaklarda uyuşma, yanma
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
- Sinirlilik
- Huzursuzluk
- Uyku problemleri
- Kas krampları
- Anoreksiyaya eşlik eden gastrointestinal rahatsızlıklar
Pantotenik asit gıda kaynakları
Neredeyse tüm bitkisel ve hayvansal gıda kaynakları pantotenik asit içermektedir. En zengin besin kaynakları sığır eti, karaciğer, kepekli tahıllar ve bazı sebzelerdir. Yapılan çalışmalar pantotenik asitin %40-61’ inin emildiğini göstermektedir.
Gıda işleme yöntemleri, gıda içerisindeki pantotenik asitin kaybına yol açabilmektedir. Bu sebepten pişirme sürelerinin uzun tutulmaması gereklidir.
Beslenmede yer alan başlıca kaynaklar ve miktarları aşağıdaki tabloda verilmiştir:
| Besin | Miktar | Pantotenik asit miktarı (mg/100 gr) |
|---|---|---|
| Sığır karaciğeri, pişmiş | 90 gr | 8.3 |
| Ay çekirdeği | 1/4 bardak | 2.4 |
| Tavuk eti, pişmiş | 90 gr | 1.3 |
| Avokado | 1/2 | 1 |
| Süt | 1 bardak | 0.9 |
| Mantar, pişmiş | 1/2 bardak | 0.8 |
| Yumurta, pişmiş | 1 adet | 0.7 |
| Patates, pişmiş | 1 orta boy | 0.7 |
| Yer fıstığı | 1/4 bardak | 0.5 |
| Brokoli, pişmiş | 1/2 bardak | 0.5 |
| Nohut, pişmiş | 1/2 bardak | 0.4 |
| Yulaf, pişmiş | 1/2 bardak | 0.4 |
| Domates, pişmiş | 1/2 bardak | 0.1 |
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için diyetisyeninizin ve doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
