Kışın gelmesi ile birlikte patlama yapan influenza ve RSV gibi enfeksiyonlar arasında yeni covid-19 varyantı JN.1 gözden kaçıyor olabilir.
Yeni yayınlanan ABD verilerine göre JN.1 varyantı yeni Covid-19 vakalarının %15- 30’unu oluşturmakta, ayrıca Covid-19’a bağlı hastane başvurularında %17.6 ve Covid-19 ile ilişkili ölümlerde % 25’lik bir artış gözlenmekte. Bu artış, diğer suşlara göre JN.1’in daha bulaşıcı olabileceğinin de işareti.
Her ne kadar toplumda daha önceki geçirilmiş Covid-19 enfeksiyonlarının ve aşıların etkisiyle bu artışın pandemi boyutuna gelmesi beklenmese de, kış mevsimi dolayısıyla kapalı ve kalabalık ortamlarda zaman geçirmenin artması ve bu enfeksiyonun kışla birlikte patlama yapan grip, adenovirüs ve RSV gibi diğer viral solunum yolu enfeksiyonları ile sıklıkla birlikte bulunması vaka sayılarını ve komplikasyonları ciddi şekilde artırabiliyor.
JN.1, 2023 başlarında izlenen bir başka Omicron türünün (BA2.86) yakın akrabasıdır ve aralarındaki tek fark spike proteininin yapısındadır. Belirtiler ve klinik seyir açısından JN.1’in diğer Omicron varyantlarıyla benzer olduğu belirtilmektedir. Ayrıca, bu varyantta karın ağrısı ve ishal gibi gastrointestinal belirtilere daha sık rastlanmaktadır. Şimdilik, JN.1’in neden olduğu halk sağlığı riski diğer Omicron varyantlarına benzer görünmektedir. Ancak, Japonya’daki araştırmacılardan gelen ön veriler, JN.1’in bağışıklık sisteminden kaçma konusunda daha yetenekli olabileceğini göstermektedir.
Bu durum, mevcut diğer solunum yolu virüslerinin neden olduğu salgınlarla birleştiğinde virüsün bu tür enfeksiyonlara karşı direnci daha düşük olan riskli kişilere daha kolay ulaşabilmesi ve daha fazla komplikasyon ve ölüme neden olması sonucunu doğuruyor. Bu durum, JN.1 varyantının daha öldürücü olmasından ziyade daha kolay yayılabilirliği ile ilişkili.
Yeni covid-10 varyantı JN.1, BA.2.86 ve diğer Omicron varyantlarına çok benzediği için, tüm işaretler mevcut COVID araçlarının (aşılar, testler ve tedaviler) bu suşa karşı etkili olduğunu göstermektedir. Yine de bu tamamen zararsız olduğu anlamına gelmiyor. Yukarıda sayılan nedenlerle zayıf bağışıklık sistemi sonucunda yine de ciddi sorunlar yaşanması olasılığı mevcut.
Özet olarak, yeni covid-19 varyantı JN.1 bu kış diğer solunum yolu enfeksiyonları ile birlikte ciddi sorun yaratacak gibi duruyor. Bu nedenle kalabalık ortamlardan kaçınmak, maske takmak ve diğer hijyen kurallarına dikkat etmek, aşı tekrarlama dozlarını olmak korunmanın temel yolları arasında. Özellikle riskli kişilerde (yaşlılar, çocuklar, kronik hastalığı olanlar) bu hususa dikkat etmek çok önemli.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
