Yaşlılarda düşme ciddi bir sorundur ve pek çok istenmeyen sonuca yol açabilir. Bu nedenle yaşlılarda düşmeyi önlemek için alınacak tedbirler büyük önem taşır.
Düşmeler kazadır ve çoğu engellenemez. Ancak, yine de kimi önlemler yaşlılarda düşmeyi önlemek açısından çok yararlıdır.
Evde alınacak önlemler
Ev içi düzeni
Yaşlının evi, çevresi ve günlük yaşamı için alınabilecek tedbirler konusunda hakkında Türk Geriatri Derneği’nin “Yaşlılar Evi” adlı kitapçığından yararlanılabilir. Basit bazı öneriler şunlardır.
- Evdeki dağınıklığı ve eşyayı en aza indirmek
- Evde halı, kilim ve paspas gibi kayma ve takılma nedeni olabilecek eşyaları kaldırmak
- Sivri ve sert köşeleri olan eşyalardan kaçınmak
- Gereğinde baston veya walker gibi destek cihazları kullanmak
- Tabanı kaymayan rahat terlikler ve ayakkabılar giymek, kösele taban ve yüksek topuktan kaçınmak
- Koridor, banyo ve tuvaletlerde trabzan ve tutamaçlar kullanmak.
Gece tuvalete kalkma
Yaşlıda düşmelerin yarıya yakını gece tuvalete kalkarken olur. Gece düşmelerini önlemek açısından aşağıdaki önlemler çok yararlıdır.
- Yatağın başında hemen yakılabilecek bir abajur bulundurmak
- Düşük ışıklı gece lambalarından kaçınmak (zayıf ışık gölge oyunlarına neden olur ve düşme riskini arttırır)
- Yataktan tuvalete gidinceye kadar olası tutunma senaryosunu önceden belirlemek
- Yataktan kalkmadan önce doğrulup 1-2 dakika oturmak, sonra yatağın kenarında 1-2 dakika daha oturmak
- Koridor ve tuvaletlerde yakmaya ihtiyaç göstermeyen sensörlü lambalar kullanmak
- Mutlaka alafranga tuvalet kullanmak
- Tuvaletin bir veya her iki yanına tutunma demirleri çaktırmak, ayağa kalkarken lavao veya dolap kenarına tutunmamak
- Tuvalet ihtiyacı giderildikten sonra hemen kalkmamak, 1- 2 dakika daha oturmak.
Banyo
İkinci en riskli bölge banyodur. Banyo ile ilgili alınabilecek önlemler şunlardır.
- Küvet yerine duşakabin kullanımını tercih etmek
- Küvet kullanmak gerekirse küvete bir yardımcının desteğiyle girip çıkmak
- Banyo tabanında kaymayı önleyici bir mat kullanmak
- Banyoda oturmak için tabure değil duvara sabitlenmiş banyo oturakları kullanmak
- Banyo duvarına tutunma demiri çaktırmak
Beslenme ve egzersiz
Yaşlının sağlıklı beslenmesi ve düzenli egzersiz düşmelerin önlenmesi açısından çok önemlidir. Sağlıklı beslenmeyen ve hareketsiz olan yaşlılarda kas kaybı (sarkopeni) ortaya çıkacağı için düşme riski artacaktır.
Ayrıca, düzenli denge egzersizleri de düşme riskini oldukça azaltır. Bu konuda yapılabilecek üç egzersiz örneği aşağıdaki videolarda verilmiştir.
Tek bacak kaldırma egzersizi
Kol ve bacağı birlikte kaldırma
Topuktan parmağa yürüyüş
Eğer uygun altyapı varsa, düşme durumlarında kullanılabilen alarm düğmeleri özellikle yalnız yaşayan yaşlılarda çok yararlı olur. Boyna asılabilen bu düğmelere yaşlı düşme veya benzeri acil durumlarda basarak acil yardım çağırabilmektedir.
Yaşlıların düşmesi sorununda diğer yapılabilecekler için doktorla işbirliği şarttır. Bu şekilde istenmeyen kazaların ve sonuçların ortaya çıkması kısmen de olsa engellenebilir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
