Yeni Covid-19 varyantı XBB1.5, halen baskın suş durumunda ve tüm vakaların yarısından fazlasını “Kraken” adı da verilen bu Omicron varyantı suş oluşturuyor.
Kışın gelmesiyle birlikte artan bulaşıcılığa ek olarak, bu varyantın bulaşma hızının da çok yüksek olduğu bildiriliyor. Bunun nedeni, virüsün geçirdiği mutasyon. Buna karşılık, bu varyantın yaptığı hastalığın şiddeti açısından çok göz korkutucu olmadığını belirtmekte yarar var.
Bu noktada virüsün evrim kurallarını izlediği düşünülürse, sayılamayacak çok çoğalma sırasında bir sürü mutasyon olması beklenen bir sonuç. Bu mutasyonlar arasında hastalık şiddetinin az veya çok olduğu yada bulaşma hızının büşük veya yüksek olduğu mutasyonlar bulunabilmekte.
Bir mutasyonun hakim duruma geçmesi bulaşma hızının artışı, buna karşılık hastalık yapabilme kapasitesinin azalmasıyla mümkün. Bulaşma hızı düşük olan mutasyonlar çoğalma olanağı bulamayacaktır. Şiddetli hastalık yapanlar da konakları öleceği veya izole olacağı için fazla çoğalamayacaklar. Bu nedenle, çoğalmanın artması için, az hasta olan kişilerin topluma katılabilecekleri ortam gerek.
Görünen o ki, yeni Covid-19 varyantı XBB1.5 da bu durumun istisnası değil. Yine de, virüsün ne ölçüde bağışıklıktan kaçabildiği ve bulaşma şekli ayrıntılı olarak araştırılıyor. Bu suş üzerine aşıların ve Remdesivir ve Paxlovid gibi antivirallerin etkisi de araştırılan konular arasında.
2022 yılının ilkbahar- yaz aylarında hakim suş olan Omicron BA2 varyantından türeyen XBB1.5, içerdiği çok sayıda mutasyonla bulaşıcılığı çok artmış bir varyant durumunda. Bu nedenle, ilk tanımlandığı Ekim 2022’den beri bu suş pek çok ülkeye yayılmış durumda.
XBB.1.5 alt değişkeni, “şimdiye kadar tespit edilen en bulaşıcı alt değişken. Omicron soyundan geliyor, bu yüzden bildiğimiz kadarıyla genellikle Omicron gibi davranıyor. Yani birçok insanda görülen boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı, baş ağrısı, grip [veya] soğuk algınlığı benzeri semptomlar gibi semptomlar açısından.
Enfeksiyonun bu ölçüde yaygın olmasına karşılık hastaneye yatışların artmamasında aşıların büyük etkisi var. Yine de, maske ve sosyal mesafe gibi bulaşmayı azaltan önlemlerin de ihmal edilmemesi gerekiyor.
Buna karşılık, denenmiş ve gerçek önleme ve tedavi yöntemleri yeni alt değişkene karşı hala büyük ölçüde etkili. Bununla birlikte, içerdiği çok sayıda mutasyon nedeniyle monoklonal antikorlar pek etkili değil. Yine de, toplumsal koruma önlemleri ve aşılar da korunmada büyük ölçüde işe yarıyor. Ancak, vakalar arttıkça hastaneye yatışların da artması olası.
Bu nedenle, yaşlılar ve vücut direnci düşük kişiler başta olmak üzere risk gruplarına dikkat edilmesi çok önemli.
Virüs yeni varyantlar üretmeye devam edecek, ancak bu suşlar muhtemelen daha bulaşıcı olsalar da daha şiddetli hastalık yapıcı olmayacak.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
