Tip 2 enflamasyon aslında vücudu parazitlerden korumaya yarayan, ancak bazen vücudun kendisine yönelen özel bir enflamasyon tipidir.
Tip 2 enflamasyon, vücudumuzu parazitlerden korumak için verilen özel bir bağışıklık tepkisidir. Parazit enfeksiyonlarına, özellikle de parazit solucanlara karşı savaşır. Salınan proteinler ve hücreler dizisi bir parazitten kurtulmak için tasarlanmıştır. Bazen bu enflamatuar yol başka bir şey tarafından tetiklenir. Bu, alerjen gibi vücut için gerçek bir tehdit olmayan bir şeye yanıt olarak gerçekleşebilir.
Tip 2 enflamasyonun çeşitli klinik durumların nedeni olduğuna inanılmaktadır. Bir grup olarak, bunlar tip 2 enflamatuar durumlar olarak bilinir.
Ancak bazı durumlarda, tip 2 enflamasyon tepkisi parazit enfeksiyonları dışında belirli bir gıda, çevresel bir alerjen veya cilde temas eden bir şey gibi bir alerjene maruz kalındığında tetiklenebilir. Bağışıklık sistemi bunu bir tehdit olarak görür ve bir saldırı başlatır. Bağışıklık hücreleri aktive olur ve bu da enflamatuar süreci başlatır.
Tip 2 enflamasyonda, aktive olmuş bağışıklık hücreleri şunları içerir:
- tip 2 doğuştan gelen lenfoid hücreler (ILC2)
- tip 2 yardımcı T hücreleri (Th2)
Alerjik enflamasyonda yer alan spesifik bağışıklık hücreleri de aktive olur:
- mast hücreleri
- bazofiller
- eozinofiller
Bu hücreler interlökin (IL) adı verilen proteinleri salgılayarak tepki verirler. Özellikle IL-4, IL-5 ve IL-13, tip 2 enflamatuar yolun bir parçasıdır. Bu enflamatuar hücreler, alerjik tepkide rol oynayan antikorlardan biri olan yüksek düzeyde IgE üretir.
Bağışıklık sistemi tarafından salınan iltihap hücreleri vücutta çeşitli değişiklikler yaratır. Tip 2 inflamasyonda, esas olarak cilt, akciğerler ve solunum yolları etkilenir. Sindirim sisteminin bazı kısımları da etkilenebilir.
Tip 2 enflamasyonun belirtileri ve bulguları şunları içerir:
- mukoza salgısında artış
- solunum yollarında ve burun pasajlarında şişme
- nefes almada zorluk, hırıltılı solunum veya göğüste sıkışma hissi
- öksürük
- yemek borusunun daralması
- kırmızı ve kaşıntılı cilt
Solucanlar gibi parazitlerle savaşmak için tasarlanmış olan tip 2 enflamatuar yanıt bazen tipik olarak tehdit oluşturmayan bir şeye aşırı tepki verir. Toz, polen veya tüy gibi alerjenler tip 2 enflamasyonu tetikleyebilir. Bu, çeşitli sağlık sorunlarının altında yatan nedendir.
Tip 2 enflamasyon ile ilişkili durumlar
Tip 2 enflamatuar hastalıklar belirli bir bağışıklık tepkisini paylaşır. Bazen insanlar birden fazla tip 2 enflamasyon ile ilişkili durumla yaşayabilir. Örneğin, orta ila şiddetli astımı olan kişilerin %60’ında aynı zamanda alerjik rinit ve %15’inde atopik dermatit vardır.
İşte tip 2 enflamasyonla ilgili sağlık durumlarından bazıları:
Atopik dermatit: Atopik dermatit bir egzama türüdür. Kaşıntılı, iltihaplı veya kuru cilt lekelerine neden olan iltihaplı bir cilt rahatsızlığıdır. Daha açık cilt tonlarına sahip kişilerde bu lekeler kırmızı görünebilir. Daha koyu cilt tonuna sahip kişilerde koyu kahverengi, mor veya kül grisi görünebilir. Atopik dermatiti olan kişilerde yüksek IL-4 ve IL-13 seviyeleri görülür. Bu, tip 2 enflamatuar yolun bu cilt rahatsızlığında aktif olduğunu gösterir. Atopik dermatit genellikle çocukluk çağında başlar. Atopik dermatiti olan çocuklarda sıklıkla astım ve gıda alerjileri gibi başka alerjik durumlar da gelişir.
Astım: Astım, akciğerleri ve hava yollarını etkileyen bir durumdur. Hava yolları iltihaplandığında nefes almak zorlaşabilir. Astım hırıltılı solunum, göğüste sıkışma, nefes darlığı ve öksürüğe neden olur. Araştırmalara göre, tip 2 enflamasyon kontrolsüz astımı olan kişilerin %51’ini ve şiddetli astımı olan kişilerin %55 ila %70’ini etkilemektedir. Hava yollarında tip 2 enflamasyon olan kişilerde astım alevlenmeleri görülme olasılığı daha yüksektir.
Nazal polipli kronik rinosinüzit: Kronik rinosinüzit, burun ve hava yollarında 12 haftadan uzun süren iltihaplanmadır. Nazal polipler ile birlikte veya olmadan mevcut olabilir. Burun polipleri burundaki yüksek seviyedeki iltihaplanmaya bağlı olarak gelişir. Bu polipler kronik rinosinüzitli hastaların yaklaşık %20’sinde görülür. Bir çalışmada, orta ila şiddetli nazal polipli kronik rinosinüzitli hastaların %69’unda tip 2 inflamasyonun mevcut olduğu bulunmuştur.
Eozinofilik özofajit: Eozinofilik özofajit yemek borusunu etkileyen bir durumdur. Yemek borusunda eozinofil adı verilen beyaz kan hücreleri birikir. Bu durum iltihaplanmaya neden olur ve yemek borusunun daralmasına yol açarak yutma güçlüğüne neden olabilir. Tip 2 enflamasyon eozinofil seviyelerinde artışa neden olur. Ayrıca eozinofillerin yemek borusu gibi normalde bulunmayacakları yerlerde bulunmasına da neden olabilir.
Kronik idiyopatik ürtiker: Kronik idiyopatik ürtiker, bilinen bir nedeni olmayan ve en az 6 hafta süren ürtiker için kullanılan bir terimdir ve bu durum vücudun hemen hemen her yerinde gelişebilir. Kurdeşene neden olabilecek birçok farklı bağışıklık yolu vardır. Tip 2 enflamasyon bazı kronik idiyopatik ürtiker vakalarından sorumludur. Bir ipucu, kurdeşen ve şişlikten etkilenen dokudaki eozinofil adı verilen beyaz kan hücrelerinin varlığıdır.
Abartılı tip 2 enflamasyon, multipl skleroz gibi bazı otoimmün hastalıklarda da rol oynuyor olabilir. Ancak bu durum, bilinen bir alerjik bileşeni olan hastalıklarda (astım gibi) olduğu kadar net değildir. Geleneksel otoimmün hastalıklarda hem abartılı tip 2 hem de tip 1 enflamasyon sorunun bir parçası olabilir.
Son zamanlarda, Long Covid vakalarında da tip 2 enflamasyonun önemli rolü olabileceğini gösterir bulgular mevcuttur.
Tip 2 enflamasyon tedavisinin amacı, bağışıklık sistemi tarafından salınan belirli proteinleri bloke etmektir. Bu, enflamatuar yoldan kaynaklanan hasarı önlemeye yardımcı olur. Bu da semptomları önleyebilir veya azaltabilir.
Tip 2 enflamasyon yollarını hedeflemek için kullanılan tedaviler şunları içerir:
- Steroidler: Steroid ilaçlar genel bağışıklık tepkisini azaltmak için kullanılır. Diğer ilaçlar kadar hedefe yönelik değildirler. Yine de enflamasyonu azaltmaya ve semptomları iyileştirmeye yardımcı olabilirler.
- Dupilumab (Dupixent): Bu, tip 2 enflamatuar yolun bir parçası olan IL-4Trusted Source proteinlerini hedef alan bir biyolojik ilaç türüdür. Bu ilaç atopik dermatit, astım, EoE ve CRSwNP için kullanım için onaylanmıştır.
- Omalizumab (Xolair): Bu, alerjik yanıtın bir parçası olan bir antikor olan IgE’yi bloke eden biyolojik bir ilaçtır. Bu ilaç astım, kronik idiyopatik ürtiker ve nazal polipler için onaylanmıştır.
- Mepolizumab (Nucala) ve benralizumab (Fasenra): Bunlar, tip 2 enflamatuar yolun başka bir parçası olan IL-5 proteinlerini hedef alan biyolojik ilaçlardır. Eozinofilik astımı olan kişilerde kullanım için onaylanmışlardır.
Bunun dışında tip 2 enflamasyon yanıtında enflamasyon karşıtı beslenme ve sağlıklı yaşamın diğer ögeleri de büyük önem taşır. Bağışıklık sistemini destekleyecek mikrobesleyiciler, kimi metabolizma düzenleyici takviyeler ve bağırsak sağlığının düzeltilmesi gibi girişimler tablonun hafiflemesine yardımcı olur.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
