B1 vitamini olarak bilinen tiamin, sekiz temel B grubu vitamininden biridir ve pek çok yaşamsal fonksiyonda görev alarak sağlıklı bir yaşam sürdürmeye destek olur.
Suda çözünen bir vitamin olması sebebiyle vücutta depolanamayan bu maddenin düzenli olarak beslenmede yer alması gerekir. Vücut yalnızca 20 günlük tiamin depolayabilme özelliğine sahiptir.
Tiamin fonksiyonları
Tiamin, tüm vücut dokularının düzgün çalışması için ihtiyaç duyduğu temel bir besin ögesidir ve tüketilen karbonhidratların enerji için kullanılmasını sağlar. Vücudun, besinlerin metabolize edilmesi ile ortaya çıkan ve hücrelere gerekli fonksiyonları yerine getirmesi için enerji sağlayan ATP üretimi için B1 vitaminine ihtiyacı bulunur.
Bu vitamin glukoz metabolizmasının yanı sıra sinir, kas ve kalp fonksiyonları için bu vitamin gereklidir, ayrıca elektrolitlerin kas
ve sinir hücrelerinin içine ve dışına akışında aktif rol oynar.
Günlük tiamin gereksinimi
Cinsiyet ve yaş gruplarına göre günlük gereksinim değişmektedir.
| Kategoriler | Kadınlar (mg) | Erkekler (mg) | Gebelik (mg) | Süt verme (mg) |
|---|---|---|---|---|
| 0-6 ay | 0,2 | 0,2 | ||
| 7-12 ay | 0,3 | 0,3 | ||
| 1-3 yaş | 0,5 | 0,5 | ||
| 4-8 yaş | 0,6 | 0,6 | ||
| 9-13 yaş | 0,9 | 0,9 | ||
| 14-18 yaş | 1,0 | 1,2 | 1,4 | 1,4 |
| Erişkinler | 1,1 | 1,2 | 1,4 | 1,4 |
Kaynakları
Beslenmede yer alan başlıca tiamin kaynakları ve miktarları aşağıdaki tabloda verilmiştir:
| Besin | Tiamin miktarı (mg/100 gr) |
|---|---|
| Besin mayası | 1,89 |
| Yulaf | 0,7 |
| Tam buğday | 0,5 |
| Mısır unu | 0,39 |
| Çavdar unu | 0,29 |
| Bezelye | 0,27 |
| Sığır karaciğeri | 0,19 |
| Siyah fasulye | 0,19 |
| Esmer pirinç | 0,18 |
| Kuşkonmaz | 0,16 |
| Alabalık | 0,15 |
| Kırmızı et | 0,02-0,1 |
| Patates | 0,1 |
| Ay çekirdeği | 0,1 |
| İnek sütü | 0,04-0,05 |
| Peynir | 0,01-0,015 |
| Yumurta | 0,04 |
Bununla beraber, besinlerin işlenmesi sırasında, özellikle yüksek sıcaklıklarda gıda içerisindeki B1 vitamini
kayba uğramaktadır.
Eksiklik belirtileri
Tiamin eksikliğinin belirti ve bulguları her zaman çok net olmayabilir. Kimi rastlanabilecek belirtiler aşağıdadır.
- İştahsızlık
- Yorgunluk
- Sinirlilik
- Sinir Hasarı
- Kol ve bacaklarda karıncalanma
- Bulantı ve Kusma
- Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
- Bulanık görme
Aşağıdaki sorunları olan kişiler ise B1 vitamini eksikliği açısından risk grubunda olduklarından diyet dışında takviye almaları önerilir.
- Yakın dönemde bariatrik cerrahi geçiren hastalar
- Kronik alkol tüketimi olanlar
- HIV/AIDS hastaları
- İştahsızlık
- Crohn hastaları
- Hemodiyalize giren böbrek hastaları
- Bazı diüretik ilaçların kullanımı
- Hamilelikte sabah bulantısı olan kadınlar
Uzun süreli tiamin eksikliği nörolojik hastalık olan Wernicke – Korsakoff Sendromu veya periferal sinir
hasarına neden olan Beriberi hastalığına yol açabilmektedir. Şiddetli tiamin eksikliği teşhisi konan
bireyler için tıbbi gözetim altında yüksek doz takviyeler kullanılabilmektedir. Tiamin takviyesi ağız,
enjeksiyon veya klinik ortamda damar yolundan verilebilir. Bu tür klinik eksiklikler takviye kullanılarak bazı semptomlar saatler veya günler içerisinde tersine çevrilebilir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
