L-theanine, düşünme, uyku ve rahatlamayı destekleyebilen ve kilo kaybı, kan basıncı ve daha fazlasına yardımcı olabilen bir bileşiktir. Yeşil ve siyah çayda doğal olarak bulunur ve takviyelerde mevcuttur.
L-theanine bir amino asittir. İnsan vücudu bu bileşiği üretmez ve insanlar için gerekli değildir. Yeşil çay, siyah çay ve bazı mantar türleri doğal olarak L-theanine içerir.
Bu madde beyindeki bazı kimyasalların seviyelerini etkileyebilir. Bunlar arasında ruh halini, uykuyu ve duyguları etkileyen serotonin ve dopamin ile vücudun stresle başa çıkmasına yardımcı olan kortizol bulunur. Bu kimyasalların dengesindeki bir değişiklik, bir kişinin ruh halini veya stres seviyelerini değiştirebilir.
Hayvanlar üzerinde yapılan küçük çalışmalar, L-theanine’in bir dizi fayda sağlayabileceğini göstermiştir. Bu maddenin genel olarak güvenli olduğu düşünülmektedir, ancak şu anda insanlarda faydalarını doğrulamak için yüksek kaliteli araştırma eksikliği vardır.
Bu maddenin öne sürülen başlıca yararları şunlardır:
- Dikkat ve konsantrasyonu artırma: Birçok insan işteyken siyah veya yeşil çay içer ve bunun zihinsel odaklanmalarını artırdığına inanır. 2012 yılında yapılan bir çalışma bu fikri desteklemektedir. L-theanine tek başına kişinin dikkatini ve reaksiyon sürelerini iyileştirebilir. Kafein ile birlikte kullanıldığında, sayı becerilerinde ve uyanıklıklarında iyileşmelere yol açabilir. 50 mg kafein tüketmek ya da L-theanine ve kafeini birleştirmek de insanların odaklanmasını artırmıştır.
- Daha iyi uyku: L-theanine insanların daha kolay uyumasına yardımcı olabilir. Çeşitli çalışmalar, L-theanine’in insanların yatmadan önce rahatlamasına, daha kolay uyumasına ve daha derin uyumasına yardımcı olabileceğini öne sürmüştür. Bu faydalar, amino asidin uykuda rol oynayan beyin kimyasalları üzerindeki spesifik etkilerinden kaynaklanıyor olabilir.
- Rahatlama: İnsanlar rahatlamak için genellikle bir fincan çay ya da başka bir sıcak içecek içerler. Araştırmalar, yeşil veya siyah çaydaki L-theanine’in kişinin dinlenme halindeki kalp atış hızını azaltarak bu rahatlama hissine katkıda bulunabileceğini düşündürmektedir.
- Artan bilişsel performans: 2016 yılında araştırmacılar, L-theanine’in faydaları üzerine mevcut araştırmaları gözden geçirmiş ve bu bileşiğin bir kişinin zihinsel ve fiziksel sağlığına fayda sağlayabileceği sonucuna varmışlardır. Beyin fonksiyonlarını iyileştiren nöroprotektif etkilere sahip olduğunu belirtmişlerdir.
- Kilo kaybı: Kalori kontrollü bir diyetin parçası olarak, yeşil çay veya düşük kalorili başka bir sıcak içecek tüketmek kilo kaybına yardımcı olabilir. Yeşil çaydaki L-theanine, umami aroması olarak da bilinen lezzetli bir tat yaratabilir. Umami tatlarının iştahı azaltabileceği ve bunun da genellikle kilo kaybına yardımcı olduğu öne sürülmektedir.
- Bağışıklık sistemini güçlendirme: L-theanine vücudu hastalıklarla mücadelede destekleyebilir. Bazı çalışmalar, L-theanine almanın kişinin bağışıklık sistemini güçlendirerek soğuk algınlığı veya gribe yakalanma olasılığını azaltabileceğini öne sürmüştür. Potansiyel anti-enflamatuar etkileri de hastalıklarla savaşmaya yardımcı olabilir.
- Kan basıncını düşürme: Araştırmalar, hipertansiyonu kalp krizi ve felç de dahil olmak üzere çeşitli sağlık sorunları açısından daha yüksek riskle ilişkilendirmektedir. L-theanine stresi azaltmaya yardımcı olabilir ve stresin azalması ve rahatlamanın artması kalp atış hızını düşürebilir. Bu da kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilir.
- Bazı kanser ilaçlarını destekleme: Hayvanlar üzerinde yapılan bazı araştırmalar, L-theanine’in doksorubisin adı verilen bir kemoterapi ilacının etkinliğini artırabileceğini düşündürmektedir. Kanser hücrelerindeki ilaç miktarını artırarak doksorubisini daha etkili hale getirmesi mümkündür. Ancak bu kimyasallar arasındaki spesifik etkileşimleri anlamak için daha fazla araştırma yapılmasına ihtiyaç vardır.
FDA, L-theanine’i “genel olarak güvenli kabul edilen” olarak sınıflandırmıştır. Bu sınıflandırma, insanlar ambalajın önerdiği şekilde kullandıklarında bu katkı maddesinin güvenli olduğuna inandıkları anlamına gelir. Ancak, hamile olan veya emziren kadınlar L-theanine kullanmamalıdır.
L-theanine kullanımında yan etkilerle karşılaşma olasılığı düşüktür, ancak takviye bazı ilaçlarla etkileşime girebilir.
L-theanine aşağıdaki ilaçlar ve takviyelerle etkileşime girebilir:
- Yüksek tansiyon tedavisi için kullanılan ilaçlar
- Kan basıncını düşüren diğer takviyeler
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunu (DEHB) tedavi etmek için kullanılan uyarıcılar
- kafein içeren takviyeler
L-theanine bir ilaç değildir, bu nedenle bir kişinin ne kadar alması gerektiğine dair resmi bir kılavuz yoktur. Bununla birlikte, takviyenin aşırı doza neden olması pek olası değildir. L-theanine genellikle 200 mg’lık tabletler şeklinde bulunur. Bu takviyeleri almadan önce dozaj konusunda tavsiyelerini almak için bir doktora danışmakta yarar vardır.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
