L-arginin, vücudun ihtiyaç duyduğu birçok amino asitten biridir, protein yapımında rol oynar, ayrıca nitrik oksitin hammaddesidir.
Diğer amino asitler gibi L-arginin de protein yapımında rol oynar, ayrıca kan damarlarının açılmasına yardımcı olan kimyasal nitrik okside dönüştürülür. Bu madde aynı zamanda insülin salınımını da uyarır.
Kırmızı et, balık, süt ürünleri ve yumurta gibi gıda kaynakları, vücudun gerekli kaynaklarını yenilemesine yardımcı olabilecek düşük miktarda L-arginin içerir. Bitki bazlı kaynaklar arasında kabak çekirdeği, soya fasulyesi, mercimek ve nohut sayılabilir.
Bazen, bir kişinin L-arginin ihtiyacı, vücudunun onu doğal olarak üretme veya tüketme yeteneğini aşabilir. Bu durum genellikle yaşlı yetişkinler veya belirli tıbbi rahatsızlıkları olan kişiler için geçerlidir. Bu nedenle bir koşullu esansiyel amino asittir.
Bu amino asidin iki etkisi vardır: nitrik okside dönüşür ve vücudun protein oluşturmasına yardımcı olur.Bu etkiler, L-arginin’e aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi potansiyel fayda sağlar:
- kalp sağlığını desteklemek
- göğüs ağrısını azaltmak
- kas yapımına yardımcı olmak
- yaraları onarmak
- erkek cinselliğinin ve doğurganlığının iyileştirilmesi
L-argininin faydaları hakkında birçok iddia olmasına rağmen, bunların hepsi bilimsel çalışmalardan destek almamaktadır.
Bu amino asidin bilimsel araştırmalardan elde edilen fayda ve kullanım örnekleri arasında aşağıdakiler yer almaktadır:
Büyüme hormonu rezerv testi: Sağlık uzmanları hipofiz bezini uyarmak için testlerde L-arginin kullanırlar. Bu testler, çocukların yeterli düzeyde büyüme hormonu üretip üretmediğini belirlemesine yardımcı olabilir.
Yüksek tansiyonun düşürülmesi: 2021 yılında yapılan bir meta-analiz, L-argininin yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Kalıtsal üre sentezi bozukluklarının düzeltilmesi: Vücut, idrarın bir bileşeni olan üreyi üreten üre döngüsünde arginin kullanır. Vücut bunu bazı kalıtsal bozuklukları düzeltmek için kullanabilir.
Kalp hastalıklarını önleme: 2019 yılında yapılan bir meta-analize göre, L-arginin dar kan damarlarına bağlı kalp hastalıklarının önlenmesinde faydalı olabilir.
Erektil disfonksiyonun tedavisi: Düşük L-arginin seviyelerinin erektil disfonksiyon ile bağlantısı olabilir. 2017 yılında yapılan bir çalışmada araştırmacılar bunun kısmen daralmış kan damarlarından kaynaklanabileceğini varsaymıştır. Erektil disfonksiyon tedavisi için L-arginin takviyesi bazen sildenafil gibi diğer tedavilerle birlikte kullanılır.
Prematüre bebeklerde sindirim sistemi iltihabının hafifletilmesi: 2017’de yapılan bir çalışmaya göre, L-arginin prematüre bebeklerde ciddi bir hastalık olan nekrotizan enterokolitin önlenmesine yardımcı olabilir.
Tip 2 diyabet riskinin azaltılması: Bu amino asit kan şekerini düşürmeye yardımcı olabileceğinden, diyabetli kişilerde kan şekerini kontrol etmeye yardımcı olabilir. 2018 yılında yapılan bir çalışma, L-arginin almanın tip 2 diyabet riskini azaltabileceğini veya başlangıcını geciktirebileceğini ortaya koymuştur.
Periferik arter hastalığının tedavisi: Bu amino asidin kan damarlarını genişletici etkileri nedeniyle, periferik arter hastalığı olanlara yardımcı olabilir.
Hamilelik komplikasyonlarının tedavisi: L-arginin, preeklampsi, gestasyonel hipertansiyon veya yüksek tansiyon gibi gebelik komplikasyonlarının tedavisine yardımcı olabilir.
Atletik performansın iyileştirilmesi: 2020 yılında yapılan bir çalışmanın sonuçları, bu amino asidin takviyelerinin aerobik ve anaerobik egzersiz performansı üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabileceğini düşündürmektedir.
Ayrıca, L-arginin diğer birçok sağlık sorununa da yardımcı olabilir. Bununla birlikte, aşağıdakileri yapma potansiyelini değerlendirmek için daha fazla araştırma gereklidir:
- Yara iyileşmesini hızlandırmak
- Kaygıyı hafifletmek
- Solunum sistemini etkileyen hastalıkları olan kişilerde solunum fonksiyonlarını iyileştirmek
Bu amino asidin bir takviye olarak kullanılması sırasında dikkate alınması gereken bazı potansiyel yan etkileri vardır.Yaygın ve iyi huylu yan etkilerden bazıları şunlardır:
- Mide bulantısı
- İshal
- Şişkinlik
- Karın ağrısı
L-arginin, bazı potansiyel ciddi risklere de sahip olabilir. Bunların başlıcaları şunlardır:
- Kan basıncında düşme
- Kalp krizi sonrası ölüm riskinde artma
- Sertleşme sorununda kullanılan ilaçlar ve hipertansiyon ilaçları başta olmak üzere kimi ilaçlarla etkileşim
- Uzun süreli kullanımda böbrek hasarı riski
- Tümör büyümesini uyarma potansiyeli
Bu amino asidin kullanımı ile ilişkili riskler olmasına rağmen, çoğu araştırma küçük dozlarda çoğu insan için güvenli olduğunu göstermektedir. Her durumda, bu takviyeleri almadan önce doktora danışmakta yarar vardır.
Bir kişinin alması gereken miktar yaşa, mevcut sağlık koşullarına ve takviye nedenine bağlı olarak değişir. 2018 yılında 142 katılımcı üzerinde yapılan bir çalışmada, çoğu yetişkinde günde 30 grama (g) kadar verilen miktarların güvenli olduğu belirlenmiştir. Çalışmaya katılanlar 15-30 g takviyeyi yan etki olmaksızın tolere etmiştir.
Bazı ilaçlar ve takviyeler L-arginin ile etkileşime girebilir. Başka ilaçlar alan veya sağlık sorunları olan kişiler, takviye formunda almadan önce bir doktora danışmalıdır.
Diyet yoluyla bu amino asidi almanın önemli bir faydası, yüksek doz almanın zor olmasıdır. Bu şekilde aşırı tüketimden kaçınılabilir.
En uygun doğal kaynaklar protein oranı yüksek gıdalardır. Bazı insanlar için kırmızı et, tavuk ve hindi göğsü ve süt ürünleri gibi hayvansal proteinler birincil kaynaklar olabilir. Et yemeyen kişiler için ise mercimek, nohut, yer fıstığı, kabak çekirdeği ve soya fasulyesi gibi kaynaklar bulunur.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
