Tansiyon yüksekliği yani hipertansiyon çağımızın en önemli sorunlarından biri. Bu soruna yaklaşım önce hipertansiyon nedir sorusunun yanıtıyla başlar.
Hipertansiyonda sorunun boyutu
- Hipertansiyon kalp, beyin, böbrek, damarlar ve diğer organlarda sorun yaratma kapasitesine sahip ciddi bir tıbbi tablodur.
- Dünyada 1.13 milyar insanda hipertansiyon olduğu ve bunların üçte ikisinin düşük ve orta gelirli ülkelerde olduğu tahmin edilmektedir.
- Her 4 erkekten ve her 5 kadından birinde hipertansiyon mevcuttur.
- Her 5 hipertansiyonludan ancak bir tanesinin tansiyonu kontrol altındadır.
- Hipertansiyon dünyada yaşam süresini kısaltan en önemli nedenlerden biridir.
- Her yıl 7 milyona yakın kişi hipertansiyonla ilişkili sorunlar sonucunda yaşamını yitirmektedir.
Hipertansiyon nedir?
Hipertansiyon, kan basıncının yani tansiyonun normal sınırlar üzerinde seyretmesidir. Dinamik bir fizyolojik değişken olan kan basıncı, çeşitli koşullar altında zaman zaman kısa sürelerle normal seviyelerin üzerine çıkabilir. Ancak kan basıncı yükselmesinin kalıcı hale gelmesi durumuna hipertansiyon denir.
Normal ve anormal kan basınçları nelerdir?
Normal ve anormal kan basınçları ayrımı için önerilen sınırlar aşağıdadır:
| Kategori | Sistolik Kan Basıncı (mmHg) | Diyastolik Kan Basıncı (mmHg) | |
|---|---|---|---|
| Normal <120 ve <80 | <120 | ve | <80 |
| Artmış 120–139 ve/veya 80-89 | 120- 139 | ve/veya | 80-89 |
| Hipertansiyon ≥140 ve/veya ≥90 | ≥140 | ve/veya | ≥90 |
| Evre 1 Hipertansiyon | ≥140–159 | ve/veya | ≥90-99 |
| Evre 2 Hipertansiyon | ≥160 | ve/veya | ≥100 |
Ancak, bu kan basınçlarının standart koşullarda ölçülmüş ve zaman içinde tutarlılık gösterir nitelikte olması gerekir.
Hipertansiyon sadece kan basıncı yüksekliği değildir. Kan basıncı yüksekliğinin de içinde olduğu ve kalp damar hastalıkları riskinin artışı ile seyreden hemodinamik, hücresel ve metabolik süreçler topluluğunun oluşturduğu bir klinik durumdur. Şeker metabolizması sorunları (diyabet, insülin direnci, metabolik sendrom) ve kan yağları yüksekliği sıklıkla hipertansiyon ile birlikte bulunur.
Kan basıncı yüksekliği hipertansiyonun sadece bir bulgusudur, üstelik erken bulgusu da değildir. Kan basıncının yükselmesine neden olan faktörler, hipertansiyonun yol açtığı koroner kalp hastalığı, kalp yetersizliği, inme, böbrek hastalığı gibi sorunların oluşumuna da zemin hazırlar. Bu nedenle, hipertansiyon tanısı kan basıncı ile konsa bile, hipertansiyon asla sadece kan basıncından ibaret bir durum değildir.
Sonuç olarak hipertansiyonun tanımı, “Kimi genetik ve çevresel predispozan faktörlerin etkisi ile gelişen ve kardiyovaskuler ve metabolik komplikasyonlara yol açan kalıcı kan basıncı yükselmesi” şeklinde yapılabilir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
