Vücutta pek çok yapısal ve yaşamsal işlev için gerekli olan olan D vitamini düzeylerini korumak için mutlaka güneşten D vitamini almak gerekir.
Ürünlerin yetişmesini sağlamaktan dünyaya enerji kaynağı olmaya kadar, güneş ışığı yaşamın devamlılığı için vazgeçilmezdir. Güneş rahatlama, mutluluk ve neşe simgesidir aynı zamanda.
Güneş ışığı ciltte nitrik oksit oluşumunu arttırır, bu da arterlerin genişlemesine, kan basıncının düşmesine ve olumlu metabolik etkilere neden olur. Gün içinde yeterli güneş ışığı almak uyku kalitesini arttırır, serotonin ve melatonin seviyelerini düzenleyerek insanların sirkadiyen ritimlerini ayarlar, ayrıca beta endorfin üretimini arttırır. Güneş ışığının yararları şunlardır:
- İyi olma duygusunu arttırmak
- Vücut direncini güçlendirmek
- Ağrıyı gidermek
- Yaraların iyileşmesine yardım etmek
- Depresyonu azaltmak
Ancak, güneş yararları yanında birtakım sağlık sorunlarına da yol açabilir. Güneş ışınlarına fazla maruz kalmanın tehlikeleri aşağıda sayılmıştır:
- Güneş yanıkları
- Göz sorunları: Katarakt ve retina hasarı
- Ciltte yaşlanma
- Sıcak çarpması
- Cilt kanserleri
Bu nedenle, güneş ışığından yeterince yararlanmanın yanısıra aşırı güneşten korunmak da büyük önem taşımaktadır.
Güneşten D vitamini almak için bronzlaşmaya veya yanmaya gerek yoktur. Cilt güneş ışınları ile temas ettiğinde D vitamini üretimi başlar ve gerek duyulan D vitamini güneşten yanmaya yol açan sürenin yarısında üretilir.
Bir kişinin güneşten ne kadar D vitamini alacağını etkileyen birçok faktör vardır.
- Günün zamanı: Gün ortasında, yani güneş gökyüzünün en yüksek noktasındayken cilt daha fazla D vitamini üretir.
- Güneşte kalan cilt alanı: Derinin güneşe maruz kaldığı yüzey ne kadar geniş ise, vücut o kadar fazla D vitamini üretir.
- Ten rengi: Açık tenliler, koyu tenlilere oranla daha fazla D vitamini üretir. Açık tenli bir kişi için güneşte 15 dakika kalmak yeterli olurken, koyu tenli bir kişi için bu süre birkaç saate kadar çıkabilir.
- Güneşte kalma süresi: Güneşte uzun süre kalmak tehlikeli olabilir. Bunun yerine, aralıklı olarak ve sık şekilde güneşlenmek daha yararlı olur.
Buna karşılık, kimi faktörler de güneş ışığından D vitamini üretimine engel olur. Bu faktörler şu şekilde sayılabilir:
- Güneş kremi kullanmak: Güneş kremi kullanmak D vitamini üretimini sağlayan UVB ışınlarının cilde ulaşmasını engeller, bu nedenle D vitamini sentezi için koruyucusuz güneşlenmek gerekir. Ancak, koruyucusuz güneşlenmek yukarıda da belirtildiği gibi tehlikeli olabileceği için, koruyucusuz geçirilen sürenin sınırlı tutulmasında yarar vardır.
- Cam ardından güneşlenmek: Cam güneşin UVB ışınlarını engellediği için cilt D vitamini sentezi yapamaz.
- Yaşlılık veya obezite: Yaşlılar ve obezler daha az D vitamini üretirler.
- Böbrek veya karaciğer hastalığı varlığı: Ciltte yeterince D vitamini üretilse bile, bunun aktif hale geçebilmesi için karaciğer ve böbrekte dönüştürülmesi gerekir. Böbrek veya karaciğer hastalığı varlığında bu dönüşüm azalır veya yapılamaz.
Güneşten D vitamini almak en pratik yöntemdir. Ancak, bu konuda da dikkatli olmak gereklidir. İdeal olan, D vitamini üretimi için öğle güneşinde ten rengine göre 15 dakika ile 1 saat arasında koruyucusuz güneşlenmek, daha sonrasında koruyucu kullanmak veya güneşten kaçınmaktır. Yeterince güneş ışığından yararlanma olanağı yoksa, D vitamini takviyelerini kullanmak daha uygun olacaktır. Ancak, takviye kullanırken de D vitamini fazlalığı ve zehirlenmesi olasılığını gözden uzak tutmamak gerekir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
