Genellikle yaşlı erkek hastalığı sanılsa da, gençlerde kalp krizi sık şekilde görülen ve kişinin tüm yaşamını etkileyen bir durumdur.
1987’de başlayan Toplumlarda Ateroskleroz Riski (ARIC) Çalışmasında, gençlerde kalp krizi sıklığında artış saptanmış ve bu artışın özellikle genç kadınlarda görüldüğü belirtilmiştir.artış kaydedilmiştir. 2021 yılında yapılan bir çalışma da, genel nüfusta kalp krizi sayısının önemli ölçüde azalmış olmasına rağmen, genç insanlar arasında durumun böyle olmadığını belirtmiştir.
Kalp krizinin gençlerde daha sık olmasının nedenlerinin, genel kalp krizi risk faktörlerinden daha farklı olduğu belirtilmektedir. Bu risklerin başlıcaları şunlardır:
Diyabet: Diyabetli kişilerin kalp hastalığına yakalanma olasılığı, diyabeti olmayan kişilere göre daha yüksektir, ayrıca bu kişilerde hipertansiyon ve kolesterol yüksekliğine de daha sık rastlanır ve kalp krizi geçirme olasılığını artırır. Yapılan tahminlere göre, genç nüfusta diyabetli sayısı her 10 yılda % 20’den fazla artmaktadır.
Hipertansiyon: Gençlerde hipertansiyon sıklığı giderek artmaktadır. Yapılan çalışmalar her 7 gençten birinde hipertansiyon olduğunu vurgulamaktadır. Bunun nedenleri arasında fazla tuz tüketimi, obezite ve hareketsizlik başı çekmektedir. Bu zincirleme etki, kalp hastalığı ve felç riskini artırmaktadır.
Aşırı kilo ve obezite: 2018 tarihli bir çalışma, gençler de dahil olmak üzere fazla kilolu kişilerin kalp krizi riskinin daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Bu durum özellikle yüksek tansiyon ve ani kalp ölümünü öngören bir ölçü olan sol ventrikül kitle indeksi için geçerliydi.
Sigara, nargile ve elektronik sigara: Sigara içmek, bir kişinin kalp hastalığı ve felç nedeniyle erken ölme riskini sigara içmemeye kıyasla üç katına çıkarır. Ayrıca, 15 yaşından önce sigaraya başlayan kişiler büyük risk altındadır. Aynı risk nargile ve elektronik sigaralar için de geçerlidir. Bununla birlikte veriler, bir kişinin 40 yaşına kadar sigarayı bırakması halinde, artan erken ölüm riskinin yaklaşık %90 oranında azaldığını da göstermiştir.
Madde kullanımı: Madde kullanımı, genç bir kişinin kalp hastalığına yakalanma olasılığını normalde olduğundan daha erken artırabilir. Bu risk kadınlarda daha da fazladır. 2021 yılında yapılan bir çalışmada, eğlence amaçlı madde kullanımı ile aterosklerotik kardiyovasküler hastalığın erken gelişimi arasındaki ilişki araştırılmış ve erken yaşta tarerosklerotik kalp damar hastalığı olan kişiler arasında madde kullananların daha fazla olduğu bulunmuştur:
- tütün (%62,9’a karşı %40,6)
- alkol (%31,8’e karşı %14,8)
- kokain (%12,9’a karşı %2,5)
- amfetamin (%2,9’a karşı %0,5)
- esrar (%12,5’e karşı %2,7)
Genetik: Bazı insanlar genetik kalp sorunlarını ebeveynlerinden miras alırlar. Örneğin, her 100 kişiden yaklaşık birinde kişinin daha genç yaşta koroner kalp hastalığı geliştirme şansını artıran genetik bir bozukluk olan ailevi hiperkolesterolemi vardır. Bir kişinin doğuştan sahip olabileceği diğer kalp rahatsızlıkları şunlardır:
- Ailesel kardiyomiyopatiler: Bu hastalıklar kalbin vücuda kan pompalamasını zorlaştırır.
- Ailesel aritmiler: Bunlar düzensiz kalp ritimleridir.
- Marfan sendromu: Bu, kalp gibi kasları da içeren bir bağ dokusu hastalığıdır.
- Ani aritmik ölüm sendromu (SADS): Bu, sadece bir kişinin ölüm nedeninin araştırılması sırasında bulunan, açıklanamayan altta yatan ailesel bir kalp ritmidir.
Gençlerde kalp krizi riskini azaltmak için yapılabilecekler vardır. Bu önlemler şu şekilde sayılabilir:
- Düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak
- Risklerini anlamak için ailelerindeki kalp sağlığı geçmişini öğrenmek
- Fiziksel olarak aktif kalmak
- Elektronik sigara da dahil olmak üzere her tür tütün ürünü ve madde kullanımından uzak durmak
- Sağlıklı beslenmek ve sağlıklı bir vücut ağırlığını korumak
- Yeterli ve kaliteli uyku
- Stres yönetimini uygulamak
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
