Diyabet her ne kadar tek bir hastalık gibi dursa da, aslında diyabet tipleri her biri farklı olan çeşitli metabolik bozukluklardır.
Diyabet, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen kronik bir hastalıktır. Vücutta yüksek kan şekeri seviyelerine neden olan metabolik bir bozukluktur. Bazıları önlenebilirken bazıları önlenemeyen farklı diyabet türleri vardır.
Tip 1 Diyabet
Tip 1 diyabet, insüline bağımlı diyabet veya juvenil diyabet olarak da bilinir. Bu durum bağışıklık sisteminin pankreasta insülin üreten hücrelere saldırıp onları yok ettiği bir otoimmün bozukluktur.. İnsülin, kan şekeri seviyelerini düzenleyen bir hormondur. Bu nedenle, tip 1 diyabetli kişiler hayatta kalmak için günlük insülin enjeksiyonlarına ihtiyaç duyarlar.
Tip 1 diyabet genellikle çocukluk çağında gelişir, ancak nadiren yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. Bu sorunun kesin nedeni bilinmemektedir, ancak genetik ve virüsler gibi çevresel tetikleyiciler gibi faktörler gelişimine katkıda bulunabilir.
Tip 2 Diyabet
Tip 2 diyabet en yaygın diyabet türüdür ve tüm vakaların yaklaşık %90’ını oluşturur. Vücut insüline dirençli hale geldiğinde veya kan şekeri seviyelerini düzenlemek için yeterli insülin üretmediğinde ortaya çıkar. Tip 2 diyabetin sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve kilo kaybı gibi yaşam tarzı değişiklikleri ile önlenmesi veya yönetilmesi mümkündür.
Tip 2 diyabet için risk faktörleri arasında obezite, hareketsiz bir yaşam tarzı ve ailede diyabet öyküsü yer alır. Yaşlı yetişkinlerde daha yaygındır, ancak çocuklarda ve genç yetişkinlerde de ortaya çıkabilir.
Gebelik diyabeti
Gebelik diyabeti, hamilelik sırasında vücut kan şekeri seviyelerini yeterince düzenlemek için yeterli insülin üretemediği zaman ortaya çıkan geçici bir tip 2 diyabet çeşitidir. Bu durum genellikle ikinci veya üçüncü trimesterde gelişir ve genellikle bebek doğduktan sonra ortadan kalkar.
Aşırı kilolu, ailesinde diyabet öyküsü olan veya önceki gebeliklerinde gebelik diyabeti geçirmiş olan kadınlarda gebelik diyabeti gelişme riski daha yüksektir. Tedavi edilmezse, gebelik diyabeti hem annede hem de bebekte erken doğum, ölü doğum ve tip 2 diyabet gibi komplikasyonlara yol açabilir.
Diğer Diyabet Tipleri
Yukarıda bahsedilen üç ana diyabet tipinin yanı sıra, daha az yaygın olan başka tipler de vardır. Bunların başlıcaları aşağıdadır:
- LADA (Latent Autoimmune Diabetes of Adulthood) – yetişkinlerde görülen tip 1 diyabetin yavaş ilerleyen bir şeklidir.
- Maturity-Onset Diabetes of the Young (MODY) – kalıtsal olan ve genellikle genç yetişkinlerde görülen özel bir tip 2 diyabet tipidir.
- İkincil Diyabet – pankreatit veya kistik fibrozis gibi başka bir tıbbi durumun sonucu olarak ortaya çıkan bir diyabet tipidir.
- Monojenik Diyabet – tek bir gendeki mutasyonun neden olduğu bir diyabet tipidir.
Sonuç
Farklı diyabet tipleri hakkında bilgiye sahip olmak, bu kronik metabolik bozukluğu yönetmek ve önlemek için çok önemlidir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
