Başağrısı, çok sık rastlanan ve cansıkıcı bir problemdir. Zaman zaman herkeste olsa da, bir kısmı yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiler.
Tüm erişkinlerin % 50- 75’inin başağrısı sorunu olduğu tahmin ediliyor. Bunların bir kısmı kısa süreli ve hafif ölsa da, önemlice bir kısmı da yaşam kalitesini büyük ölçüde bozacak nitelikte bulunuyor.
Başağrısı kökenleri
Birincil başağrıları
Migren, küme tipi ve gerginlik başağrısı gibi başağrıları birincil başağrıları olarak bilinir ve yılda yaklaşık 3 milyon kişiyi etkiler. Bunlara birincil denmesinin sebebi, bunların herhangi bir hastalık veya bozukluğun belirtisi olmayıp, bizatihi başağrısının sorunu oluşturmasıdır.
İkincil başağrıları
İkincil başağrıları deyimi, başka bir hastalık yada sağlık sorunu nedeniyle ortaya çıkan başağrılarını tanımlamak için kullanılır. Başlıca nedenler şunlardır:
- Enfeksiyonlar
- Kullanılan ilaçlar
- Mental bozukluklar
- Kafa travmaları
- İnme
- Tümörler
- Sinir sorunları
- Sinüs problemleri
- İleri hipertansiyon
Başağrısı tipleri
Başağrılarının pek çok çeşidi mevcuttur. Bunların başlıcaları şu şekilde sayılabilir:
- Migrenler
- Gerginlik başağrısı
- Küme başağrısı
- Ağrı kesicilere bağlı başağrısı: Genellikle migren veya diğer başağrıları nedeniyle sık kullanılan ağrı kesici ilaçların yarattığı başağrısıdır. Hastanın öyküsünde en az 3 ay süreyle ve her ayın en az 10 gününde ağrı kesici kullanımı bulunur. Hatta yapılan bir çalışmada, ağrı kesicilerin neden olduğu başağrılarının migren ağrılarının önüne geçtiği bildirilmiştir.
- Yeni günlük kalıcı başağrısı: Bu sorun ani başlayıp 24 saat boyunca devam eder ve genellikle hemen hemen her gün tekrarlar. Neyse ki, bu tip oldukça nadirdir.
- Egzersiz başağrıları: Bunlar yoğun egzersiz sırasında veya sonrasında ortaya çıkar ve başın her iki yanında zonklayıcı şekilde hissedilir.
- Hemicrania continua: Kronik ve kalıcı bir başağrısı tipidir ve baş ve yüzün bir tarafında görülür. Genellikle süreskli ağrı yerine azalıp şiddetlenen ağrı dönemleri şeklinde seyreder. Bu tanıyı koyabilmek için başağrısının 3 aydan uzun süredir kesilmeden devam ediyor olması gerekir.
- Gebelik başağrıları: Tüm gebeliklerin % 10- 17 kadarında görülür. Bu başağrılarının başlıca nedenleri gebelikteki hormonal değişiklikler ve strestir.
Başağrısı tetikleyicileri
Gerek migrenler, gerekse diğer başağrıları çeşitli faktörler tarafından tetiklenirler. Bu faktörler şu şekilde sayılabilir:
- Aktivite
- Egzersiz
- Eğilme
- Ağırlık kaldırma
- Hareketsizlik
- Jet lag
- Alkol
- Şarap
- Bira
- Sert içkiler
- Fazla içki tüketimi
- Allerjiler ve sinüs problemleri
- Çevre kirliliği
- Polenler
- Mevsim değişiklikleri
- Hapşırma
- Üst solunum yolu enfeksiyonları
- Kulağa bağlı nedenler
- Yüksek sesle müzik dinleme
- Akustik travma
- Çevresel gürültü
- Emosyonel nedenler
- Öfke
- Anksiyete
- Korku
- Üzüntü
- Depresyon
- food or eating
- Yiyecekler
- Kafein
- Kimi gıdalar
- Susuzluk
- Şekerli içecekler
- Sağlıksız beslenme
- Öğün atlama
- Açlık
- Hormonal değişiklikler
- İlaçlar
- Travma
- Uyku bozuklukları
- Kokular
- Stres
- Çevre
- Araç tutması
- Görsel nedenler
- Parlak veya çakan ışıklar
- Bilgisayar ekranları
- Parlak yansımalar
- Floresan lambalar
- Güneş ışığı
Ne zaman doktora gitmeli?
Zaman zaman herkeste başağrısı olabilir. Ancak ayda üç kezden daha sık atak yaşayanların bir doktora gitmesinde yarar vardır. Ayrıca, başağrısını tetikleyen nedenlere dikkat etmek ve bunlardan kaçınmaya çalışmak çok yararlı olur. Sık ağrı kesici kullanımı genellikle sorunu daha da ağırlaştırır, onun için zorunlu olmadıkça ağrı kesicilerden kaçınılmalıdır.
Bu kapsamda, kimi önemli belirtileri de atlamamak gerekir.
- Konuşma bozukluğu
- Denge bozukluğu
- Yüksek ateş
- Güçsüzlük
- Algı bozukluğu
- Görme bozukluğu
gibi durumlarda acilen doktor başvurulmalıdır. Bu durumlar inme, tümör veya anevrizma göstergesi olabilir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
