Katatreni, uykuda nefes verirken uzun inleme, uğultu veya hırıltı ile kendisini gösteren nadir bir uyku bozukluğu durumudur.
Gece inlemesi olarak da bilinen bu durum, parasomniler kategorisine girer. Nedeni tam olarak anlaşılamamıştır, ancak araştırmalar katatreninin uyku sırasında altta yatan bir solunum problemiyle ilişkili olabileceğini düşündürmektedir.
Katatreni, bir kişinin uyku sırasında nefes verirken garip bir ses çıkarması anlamına gelir. Bu sesleri duyan kişiler genellikle bunları uzun inlemeler veya iniltiler olarak tanımlar. Ayrıca mırıldanıyormuş gibi görünebilir ve hatta sesler üzgün veya kasvetli gelebilir.
Bu sesler çok yüksek olabilir ve nefes verme sırasında ortaya çıkar. Ayrıca diğer solunum düzeni değişiklikleriyle de bağlantılıdır. Örneğin, nefes alma hızı yavaşlayabilir.. Ayrıca inlemeye başlamadan önce nefes kısa bir süre tutulabilir. Aksi takdirde, nefes almada sorun olduğuna dair net bir işaret yoktur.
İnleme sesleri her seferinde beş ila 50 saniye boyunca rastgele kümeler halinde olabilir. Birkaç dakikadan bir saate kadar tekrar eden çok sayıda inleme duyulabilir. Bu inlemeler genellikle hızlı göz hareketi (REM) uykusu sırasında olur. Ancak REM dışı uykunun 2. evresinde de olabilir.
Genellikle katatrenisi olan kişi bunu hatırlamaz. Başkası fark etmiyorsa uykuda inleme gözden kaçabilir.
Katatrenisi olan bir kişide başka semptomlar olabilir veya olmayabilir. Belirtiler ortaya çıktığında şunları içerebilir:
- Horlama
- Yorgunluk
- Gündüz uyanıklığında azalma
- Konsantrasyon veya hafıza sorunu
- Sabahları boğaz ağrısı
Katatreninin nedeni bilinmemektedir. Bununla birlikte, sınırlı araştırmalar katatreninin beynin nefes almayı kontrol eden bölümündeki işlevsiz nöronlardan, küçük üst solunum yollarından, küçük çenelerden veya inspiratuar akış sınırlamasından (daha fazla nefes almaya çalıştığınızda bile hava akışının sabit kalması) kaynaklanabileceğini düşündürmektedir.
Genetik de bir rol oynayabilir, çünkü katatreni hastası olan kişilerin yaklaşık &14’ünün ailesinde de bu durum vardır.
Bu durum genellikle çocukluk çağında başlar. Genç erkekleri kadınlardan daha fazla etkiler ve yıllarca sürebilir. Kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak sorunun kaynağı psikolojik veya psikiyatrik stres değildir.
Çoğu zaman katatreni, diğer insanları rahatsız edecek kadar yüksek ses çıkardığında tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyar. Bu durum üniversite veya ordudaki yurtlarda ya da ilk kez başka biriyle aynı yatağı paylaşırken ortaya çıkabilir.
Polisomnogram adı verilen bir uyku çalışması katatreninin resmi teşhisini koyabilir. Bu testi genellikle bir uyku merkezi sağlar. Test, solunum düzenindeki değişiklikleri gösterir ve inleme seslerini kaydedebilir.
Ayrıca nefes almadaki olası engelleri belirlemek için ayrıntılı bir kulak burun boğaz muayenesi de yapılmalıdır.
Katatreni diğer solunum problemlerinden ve uyku bozukluklarından farklıdır. Katatreni teşhisi konmadan önce, aşağıdakiler de dahil olmak üzere diğer durumlar ekarte edilmelidir:
- Horlama
- Somniloquy (uykuda konuşma)
- Stridor (yüksek sesle, tiz nefes alma)
- Astım
Katatreni tedavileri bazı insanlara yardımcı olur, ancak hepsine değil. Bu durum için uygulanan tedaviler genellikle temel nedeni hedef alır. Bununla birlikte, katatreniye neyin neden olduğu veya neden meydana geldiği net olmadığından, işe yarayan bir tedavi seçeneği seçmek zor olabilir.
Katatreni ve uyku apne arasında olası bir ilişki vardır. Bu nedenle, sürekli pozitif hava yolu basıncı (CPAP) bazı kişilere yardımcı olabilir. Ancak katatrenisi olan herkes bu tedaviye yanıt vermez.
Özel bir ağızlık, çeneyi ileri pozisyonda destekleyerek hava yolunu açık tutmaya yardımcı olabilir. Bu, bazı kişilerde katatreni semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir.
Üst hava yolu tıkanıklığı varsa, bademciklerin (tonsillektomi) veya hem bademciklerin hem de lenf bezlerinin (adenotonsillektomi) cerrahi olarak çıkarılması katatreni tedavisinde başka bir seçenek olabilir.
Katatreni, genellikle zararsız olan ancak diğer insanları uyandırabilen bir uyku davranışıdır. Birisi uyurken ve nefes verirken inleyip sızlandığında ortaya çıkar. bu durum horlamadan farklıdır.
Uykuda inlemek diğer insanları rahatsız edebilirken, kişinin kendisi için genellikle zararsızdır. Ancak, huzursuz uykuya veya uyanmaya neden olabilir. Bazı durumlarda nefes alıp verme kısa süreliğine kesintiye uğrayabilir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
