Eisenmenger sendromu, sağ ve sol kalp arasında doğumsal olarak var olan onarılmamış bir geçişin yaşamı tehdit eden bir komplikasyonudur.
Normalde, sol kalbin basıncı sağ atriyuma göre daha yüksektir. İki taraf arasındaki bölmede açıklık olması durumunda soldan sağa kan geçişi olur. Normalde vücuda pompalanması gereken oksijenlenmiş kanın bir kısmı bu açıklıktan sağa geçer ve sağ kalbin iş yükünü arttırır. Bu durum da zaman içinde akciğer atardamarının (pulmoner arter) basıncını arttırır ve akciğer atardamarında basınç artışına (pulmoner hipertansiyon) yol açar. Akciğer atardamarındaki basınç artışı, akciğerdeki kan damarlarının sertleşmesine ve daralmasına neden olur. Bu durum bir yandan sağ kalp yetersizliğine yol açarken, diğer taraftan da sağ kalpteki basıncın artmasına ve akciğer damarlarındaki daralma nedeniyle kirli kanın yeterince oksijenlenememesine yol açar. Sağ kalp basıncı sol kalp basıncını geçerse, bu sefer akım yönü tersine döner ve sağ kalpteki oksijenlenmemiş (kirli) kan sol kalbe geçmeye başlar. Bu durum da vücuda pompalanan kandaki oksijen oranını düşürerek çeşitli sorunlara neden olur.
Eisenmenger sendromu belirtileri
Eisenmenger sendromunun belirtileri şunları içerir:
- Düşük oksijen seviyelerine bağlı olarak mavi veya gri ten rengi (siyanoz)
- Göğüs ağrısı veya göğüsta sıkışma hissi
- Kan tükürme
- Baş dönmesi veya bayılma (senkop)
- Eforla kolayca yorulma ve nefes darlığı
- Baş ağrısı
- Parmaklarda çomaklaşma
- El veya ayak parmaklarında uyuşma veya karıncalanma
- İstirahatte nefes darlığı
- Kalp atışlarında hızlanma veya düzensizlik
Eisenmenger sendromu nedeni olabilecek kalp sorunları
Eisenmenger sendromuna neden olabilecek doğumda mevcut kalp sorunları (doğuştan kalp kusurları) şunları içerir:
- Ventriküler septal defekt. Eisenmenger sendromunun en yaygın nedeni budur. Kalbin karıncıklarının (ventriküller) sağ ve sol taraflarını ayıran doku duvarında bir delik (şant) vardır.
- Atriyoventriküler kanal defekti. Bu, kalbin merkezinde, kulakcıklar (atriyum) ile karıncıklar (ventriküller) arasındaki duvarların buluştuğu büyük bir deliktir. Kalpteki bazı kapakçıklar da düzgün çalışmayabilir.
- Atriyal septal defekt. Bu, kalbin kulakcıklarının (atriyum) sağ ve sol taraflarını ayıran doku duvarındaki bir deliktir.
- Patent duktus arteriyozus. Bu, oksijen bakımından fakir kanı akciğerlere taşıyan pulmoner arter ile oksijen bakımından zengin kanı vücudun geri kalanına (aort) taşıyan arter arasındaki bir açıklıktır.
Komplikasyonlar
Eisenmenger sendromu hayatı tehdit eden bir durumdur. Eisenmenger sendromunun komplikasyonları şunları içerebilir:
- Düşük kan oksijen seviyeleri. Kalpten geçen ters kan akışı, vücudun dokularına ve organlarına giden oksijeni azaltır. Acil tedavi olmadan, oksijen seviyeleri zamanla kötüleşir.
- Düzensiz kalp ritmleri (aritmiler). Eisenmenger sendromu, kalp duvarlarının büyümesine ve kalınlaşmasına neden olur. Ayrıca oksijen seviyesinin düşmesine neden olur. Bu değişiklikler düzensiz kalp ritimlerine neden olabilir. Bazı aritmiler, kalp krizi veya felce neden olabilecek kan pıhtılaşması riskini artırır.
- Ani kalp durması. Bu, düzensiz kalp ritmi nedeniyle kalp aktivitesinin ani kaybıdır. Hemen tedavi edilmezse, ani kalp durması hızla ölüme yol açabilir. Hızlı ve uygun tıbbi bakım ile hayatta kalmak mümkündür.
- Kalp yetersizliği. Kalpteki artan basınç, kalp kasının zayıflamasına neden olabilir. Kalbin kan pompalaması zorlaşır.
- Akciğerlerde kanama. Eisenmenger sendromu, akciğerlerde ve hava yollarında hayatı tehdit eden kanamalara neden olabilir. Bu, kanı öksürmenize ve kan oksijen seviyenizi daha da düşürmenize neden olabilir. Vücudun diğer bölgelerinde de kanama olabilir.
- İnme. Bir kan pıhtısı kalbin sağ tarafından sol tarafına giderse, pıhtı beyindeki bir kan damarını tıkayarak felce yol açabilir.
- Böbrek sorunları. Kandaki düşük oksijen seviyeleri böbreklerde sorunlara yol açabilir.
- Gut. Eisenmenger sendromu, gut adı verilen bir artrit türü riskini artırabilir. Gut, genellikle ayak başparmağı olmak üzere bir veya daha fazla eklemde ani, şiddetli ağrı ve şişlik nöbetlerine neden olur.
- Kalp enfeksiyonu. Eisenmenger sendromlu kişilerde endokardit adı verilen kalp enfeksiyonu riski daha yüksektir.
- Hamilelik riskleri. Hamilelik sırasında, kalp ve akciğerler büyüyen bebeği desteklemek için daha çok çalışmak zorundadır. Bu nedenle Eisenmenger sendromlu gebelik hem sizin hem de bebek için yüksek ölüm riski taşır.
Bu durumu önlemenin yolu, doğumsal kalp hastalıklarının erken tanı ve tedavisiyle mümkündür. Ancak, Eisenmenger sendromu geliştikten sonra ancak kalp yetersizliğine ve belirtilere yönelik tedavi yapılabilir. Bu durumun kesin tedavisi ancak total kalp ve akciğer nakli (transplantasyonu) ile mümkündür.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
