Uzak doğu mutfağının karakteristik sebzelerinden biri olan zencefil, eskiden beri geleneksel tıpta çeşitli amaçlarla da kullanılmaktadır.
Bu bitki, Güneydoğu Asya kökenli çiçekli bir bitki olan Zingiberaceae familyasına aittir. En yaygın olarak sapının yeraltı kısmı olan rizomu yenir. Zencefil zerdeçal, kakule ve havlıcan ile yakından ilişkilidir ve tariflerde yaygın olarak birlikte kullanılır.
Beş dilim (11 gram) zencefil için beslenme bilgileri aşağıdadır:
Kalori 9
Yağ: 0g
Sodyum: 1,4 mg
Karbonhidratlar: 2g
Lif: 0.2g
Şeker: 0,2g
Protein: 0,2g
Magnezyum 4.7mg
Potasyum: 45.6mg
Beş dilim zencefilde 2 gram karbonhidrat vardır, ayrıca önemsiz miktarda lif ve şeker içerir ve düşük glisemik indeksli bir gıda olarak kabul edilir.
Aşağıda zencefilin sağlık yararlarının başlıcaları bulunmaktadır:
Mide Bulantısını Rahatlatabilir: Zencefil, hastalıklarla savaşan ana bileşiği olan gingerol nedeniyle birçok geleneksel ve alternatif tıp ortamında kullanılmaktadır. Gingerol, bu bitkinin özgün kokusu ve lezzetinin yanı sıra anti-enflamatuar ve antioksidan etkilerinden de sorumludur. Esas olarak, gingerol bulantı ile mücadelede oldukça etkili görünmektedir. Özellikle kemoterapi gören ve ameliyat geçiren bireyler için kullanılır ve sabah bulantısı yaşayan hamile kadınlar için faydalı olduğu bulunmuştur.
Osteoartrit Ağrısını Azaltabilir: Osteoartrit eklemlerde dejenerasyona neden olarak eklem ağrısı, iltihaplanma ve sertliğe yol açar. Bir çalışmada, dizinde osteoartrit olan bireylere 3 ila 12 hafta boyunca 500 miligram ila 1 gram zencefil verilmiştir. Bu sürenin sonunda katılımcıların ağrılarında ve sakatlıklarında azalma görülmüştür. Bu çalışmadaki katılımcıların %22’sinin zencefil tadına tahammülsüzlük nedeniyle çalışmayı bırakması dikkat çekicidir.
Kan Şekerini Düşürebilir: Daha yeni araştırmalar, zencefil tüketimi ile açlık kan şekeri seviyelerinin düşürülmesi arasında bir bağlantı olduğuna dair güçlü kanıtlar göstermektedir. Diyabetli 41 katılımcıyla yapılan bir çalışmada, günde 2 gram zencefil tozu alınması, açlık kan şekeri seviyelerinde %12’lik bir düşüşle sonuçlanmıştır. Ayrıca, 12 haftalık bir süre boyunca, katılımcıların 3 aylık kan şekeri seviyelerinin ortalaması olan HbA1c %10 oranında azalmıştır.
Adet Ağrısını Azaltabilir: Zencefil genellikle ağrı kesici olarak kullanılır ve adet kramplarını rahatlattığı gösterilmiştir.
Kanseri Önlemeye Yardımcı Olabilir: Zencefilin kanser tedavisine yardımcı bir tedavi olmasının yanı sıra kanseri önlemeye de yardımcı olabileceğine dair kanıtlar giderek artmaktadır. Bu durum, taze zencefilde bulunan ve kanser karşıtı özelliklere sahip olduğu bilinen bir bileşik olan gingerol’e bağlanmaktadır. Ancak, bu konuda daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Kolesterolü Düşürmeye Yardımcı Olabilir: Zencefilin kolesterol seviyeleri üzerinde olumlu bir etki de dahil olmak üzere kalp sağlığına yararlı etkileri olduğu düşünülmektedir. 473 katılımcının yer aldığı 14 randomize kontrollü çalışmanın incelendiği bir derlemede, zencefil takviyesi alanların HDL’sinde (iyi kolesterol) artış olduğu, LDL (kötü kolesterol) üzerinde ise herhangi bir etkisi olmadığı tespit edilmiştir.
Bu çalışmaların birçoğunda zencefil dozunun, güçlü tadı nedeniyle tolere edilebilir olandan daha yüksek olabileceğine dikkat etmek önemlidir.
Zencefile karşı alerji oldukça nadirdir ancak ciltte iltihaplanma, kızarıklık ve döküntü görülebilir. Zencefil ayrıca mide ekşimesine veya mide tahrişine neden olabilir.
Bu bitki marketlerde birçok form ve çeşitte bulunur. Tıknaz, mantar benzeri zencefil kökünü ürünler bölümünde bulabilirsiniz. Öğütülmüşü ise baharat reyonunda bulunur ve tazesi yerine kullanılabilir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
