Uyku bozukluğunun kronik hastalıkları hazırlayan bir faktör olduğunu biliyoruz. Bu yazının temel konusu uyku bozuklukları ve yaşam kalitesi hakkında.
Uyku bozukluğu sonucunda yorgun ve sersem hissediyor olabilirsiniz. Ancak, olay bundan ibaret değil. Uyku bozukluğu pek çok kronik hastalığın alt yapısını oluşturduğu gibi, yaşam kalitesini de önemli ölçüde bozuyor ve bir çok istenmeyen sonuca yol açabiliyor.
Uyku bozuklukları kazalara yol açar
Uyku bozuklukları yakın tarihteki 3 büyük çevre felaketine yol açmıştı. Bunlar sırasıyla1979 Three Mile Island nükleer kazası, 1986 Chernobyl nükleer faciası ve 1989 Exxon Valdez petrol tankeri kazası.
Bu kapsamda 1986 Challenger Uzay Mekiği faciası ve 1999 American Airlines 1420 no’lu uçuş kazası da sayılablir. Ayrıca, 2013 ve 2016 yıllarında Bronx ve Hoboken’da meydana gelen iki banliyö kazası da uyku bozukluklarıyla ilişkilendirilmiştir.
Uyku bozuklukları günlük hayatta trafik kazalarının da en önemli nedenleri arasındadır. Uykusuzluk ve yol açtığı sersemlik, aşağı yukarı sarhoşlukla eşğdeğer şekilde reaksiyon zamanını yavaşlatır. ABD’de tüm trafik kazalarının % 7’si ve ölümlü trafik kazalarının % 16’sı uyku sorunlarıyla bağlantılı bulunmuştur. Kaza riski son 24 saatte 7 saatten az uyku süresiyle artmaya başlamakta ve özellikle son 24 saatte 4 saatten az uyuyanlarda belirgin şekilde artmaktadır.
Sadece trafik kazaları değil, ev ve iş kazaları da uyku sorunlarıyla yakından ilişkilidir. Uyku problemi olanlarda iş kazası olasılığı 1.62 kat daha fazladır. Tüm iş kazalarının % 13’ünün uyku sorunlarıyla ilişkili olduğu düşünülmektedir.
Uyku bozuklukları düşünmeyi ve öğrenmeyi güçleştirir
Düşünme ve öğrenme işlevlerinde uyku önemli bir rol oynar. Uyku bozukluklarının varlığında dikkat, konsantrasyon, problem çözme gibi fonksiyonlar zayıflar. Bu durum da öğrenmeyi ve karar vermeyi güçleştirir. Ayrıca uyku sırasında, uyanıkken öğrenilenler ve hafıza pekişir. Uyku bozuklukları önceden öğrenilmiş olanları hatırlamayı güçleştirir.
Uyku bozuklukları cinsel yaşamı bozar
Cinsellik, insan sağlığının önemli bir parçasıdır ve cinsel sağlık sadece fiziksel değildir, duyguları, ilişkileri ve yaşam kalitesini de kapsar.
Tıpki uyku gibi, cinselliğin de aşamaları vardır ve sağlıklı bir cinsel ilişkide her iki cins de aşağıdaki dört aşamayı deneyimler.
- Seks arzusu, yani libido
- Uyarılma, yani ilişkiye hazır hale gelme (erkekte ereksiyon, kadında klitoris kanlanmasında artış)
- Orgazm, yani maksimum haz. Bu dönemde erkekte ejakulasyon (boşalma) da olur.
- Gevşeme, yani orgazm sonrası rahatlama ve pozitif duygular ile libidonun sonlanması
Uyku bozuklukları kadında hem libido, hem de uyarılma azalmasına yol açarken, erkekte de, libido azalması ve ereksiyon bozuklukları yanısıra düşük testosteron düzeylerine de neden olur.
Uyku bozuklukları cildi yaşlandırır
Uyku ve yaşam kalitesi ilişkisinin en tipik göstergelerinden biri de cilt sağlığıdır. Uykusuz geceler sonrasında ciltte solgunluk ve göz çevresinde şişme olduğunu herkes bilir. Uzun süreli uykusuzluk sonrasında ise cilt cansız bir görünüm alır, kırışıklıklar oluşur ve göz altlarında koyulaşma görülür.
Bunun temel nedeni, uykusuzluğun fazla kortizol salınımına yol açması ve kortizolün de kollajen yıkımını hızlandırmasıdır. Ayrıca, uykusuzluk büyüme hormonu salınımını da azaltır ve bu da cilt sağlığını bozar.
Kısacası, “güzellik uykusu” deyimi doğrudur. Güzellik uykusundan en fazla yararlanmak için iyi bir uyku düzeni kurallarına uygun davranmak ve yatmadan önce bir bardak su içmek ihmal edilmemelidir.
Uyku bozuklukları kilo aldırır
Uyku bozuklukları metabolizmayı önemli ölçüde etkileyerek kilo almaya yol açar veya kilo vermeyi güçleştirir. Uykusuzluk etkisiyle metabolizma yavaşlar, leptin düzeyleri düşer, buna karşılık kortizol ve ghrelin düzeylerinde artış olur. Bu değişikliklerin doğal sonucu da kilo artışıdır.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
