Uyku ve kronik hastalıklar arasında son derece karmaşık ilişkiler var. Kronik hastalıkların oluşumu ve seyri uyku ile yakından bağlantılı.
Kronik hastalıklar insan yaşamında son derece büyük öneme sahip. Hem kişisel, hem de toplumsal açıdan büyük sorunlar yaratan kronik hastalıkların etmenleri arasında uyku da çok önemli bir yer tutuyor. Uyku ve kronik hastalıklar bağlamında en fazla sözü geçen sorunlar arasında diyabet, kardiyovaskuler sorunlar, obezite, depresyon, demans ve enflamatuar hastalıklar başı çekiyor.
Diyabet
Yapılan çalışmalar, yetersiz uykunun tip 2 diyabet gelişiminde önemli bir rol oynadığını gösteriyor. Daha ayrıntılı belirtmek gerekirse, uyku süresi ve kalitesi kan şekeri kontrolunu gösteren önemli bir parametre olan hemoglobin A1c düzeylerini öngörmek için iyi göstergeler. Ayrıca, uyku süre ve kalitesinin düzeltilmesi de iyi kan şekeri kontrolü sağlamak için oldukça yararlı olmakta.
Kalp ve damar hastalıkları
Muhtelif solunum bozuklukları, özellikle de uyku apne, bir dizi kalp ve damar hastalığının ortaya çıkma riskini arttırır ve seyrini hızlandırır. Özellikle hipertansiyon, inme, koroner kalp hastalığı ve ritm bozuklukları bunlar arasında başı çeker. İlaveten, uyku bozukluklarının damar sertliği gelişimini de hızlandırdığı bilinmekte.
Obezite
Yapılan çeşitli çalışmalar uyku süresi kısaldıkça obeziteye yol açan metabolik değişikliklerin arttığını göstermekte. Genellikle uyku süresiyle kilo artışı arasında tersine bir ilişki söz konusu. Bu durum bütün yaş gruplarında görülmekle birlikte, çocuklarda daha net olarak gözlenebiliyor. Bunun nedeni, iştahı ve enerji oluşumunu kontrol eden beynin hipotalamus adı verilen bölgesinin uykusuzluktan olumsuz etkilenmesi.
Depresyon
Uyku ve depresyon arasındaki ilişki biraz daha karmaşık. Uyku bozuklukları bir yandan depresyonun önemli bir belirtisini oluştururken, diğer taraftan da uyku bozukluklarının tedavisinin depresyon belirtilerini hafiflettiği saptanmış. Bu nedenle; depresyonu hastalarda uyku bozukluklarını, uyku bozukluğu bulunanlarda da depresyonu araştırmak büyük önem taşıyor.
Demans
Demans uyku bozukluğu yaptığı bilinen bir klinik tablo ve özellikle sirkadiyen ritmi bozuyor. Bununla birlikte, yapılan çalışmalar, orta yaşlı kişilerdeki uyku bozukluklarının ileri yaşlarda demans gelişimini kolaylaştırdığını ortaya koyuyor.
Enflamasyon, uyku ve kronik hastalıklar
Uyku ve enflamasyon arasında da iki yönlü bir ilişki söz konusu. Enflamatuar hastalıkların yol açtığı ağrı ve huzursuzluk uyku süre ve kalitesini olumsuz etkilerken, uyku bozuklukları da enflamasyonun şiddetlenmesinde etken oluyor.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
