Kadınlarda en sık rastlanan kanser türü olan meme kanseri, zamanında tanısı konduğu takdirde tümüyle tedavi edilebilen bir hastalıktır.
Meme kanseri, meme dokusu hücrelerinden gelişen habis bir tümör cinsidir. Genellikle düzensiz sınırlı ve tahta gibi sert bir kitle (tümör, yumru) şeklinde olan bu yapı yeterince büyümüşse elle de hissedilir. Meme kanserlerinin çoğu, hastanın memesinde bu kitleyi fark etmesi ve doktora başvurması ile teşhis edilir. Bu yüzden aylık kendi kendini muayene önemlidir.
Bu kanser kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. Meme kanserlerinin % 99’u kadınlarda, %1’i ise erkeklerde görülür. Her 8 kadından biri meme kanserine yakalanma riski altındadır.
Meme 15-20 lobdan (parçadan) oluşur. Her lobu, bir üzüm salkımına benzetebiliriz. Burada süt üreten lobüller üzümün tanesine, sütün taşındığı süt kanalları da (lactiferous duct) üzümün saplarına karşılık gelir. Kanser, duktuslardan (duktal kanser, %90) veya lobüllerden gelişir (lobüler kanser, %10).
Belirtiler
Meme kanserinin en sık rastlanan belirtisi, memede ağrısız, zamanla büyüyen bir kitlenin hissedilmesidir. Ancak, hastaların çok azında ağrı da belirtilere eşlik edebilir. Daha nadir olarak memede çekintiler, deride kalınlaşma, şişlikler, deride tahriş ya da bozulmalar ve meme ucunun hassaslaşması ya da içe dönmesi de dahil olmak üzere meme ucu belirtileri yer alır. Sanıldığının aksine ağrı ve kanlı akıntı ileri evrelerde ortaya
çıkar.
Meme kanserlerinin bulunduğu kadranlar
- Üst dış kadran (%50),
- Üst iç kadran (%15),
- Alt dış kadran (%11),
- Alt iç kadran (%6)
- Areola arkası (santral bölge, %18).
Meme Kanseri Metastazları (Sıklığına Göre)
- Kemik (en sık vertebra) (%70)
- Beyin (%10)
- Karaciğer
- Akciğer
Meme kanseri prognozunu belirleyen faktörler
Tömöre bağlı faktörler
- Lenf nodu tutulumu
- Tümör çapı
- Histolojik-nükleer grade
- Lenfatik-vasküler invazyon (varsa kötü)
- Patolojik evre
- Hormon reseptör durumu (ER-PR (-) ise kötü)
- DNA içeriği (anöploidi varsa kötü)
- Yaygın intraduktal komponent (varsa kötü)
Hastaya Bağlı Faktörler
- Yaş (ileri yaş ve genç yaş kötü)
- Menopoz öncesi ise kötü
- Aile öyküsü (varsa kötü)
- Önceden meme kanseri (varsa kötü)
- İmmunosupresyon (varsa kötü)
- Beslenme (bozuksa kötü)
- Kemoterapi (almışsa kötü)
- Radyoterapi (almışsa kötü)
Meme kanseri ile ilgili bazı tanımlamalar
- Multisentrik-Multisentrisite (multicentric, multicentricity): aynı memede, birden fazla kadranda (farklı kadranlarda), farklı kanser odaklarının olmasıdır. Meme 4 kadrana ayrılır; üst dış, üst iç, alt dış, alt iç (ÜDK, ÜİK, ADK, AİK). İkinci tanım: İki ayrı kanser, birbirlerinden uzaklıkları > 5cm
- Multifokal-Multifokalite (multifocal, multifocality): aynı memede, aynı kadranda birden fazla (primer) odak (kanser) olması. İkinci tanım: İki ayrı kanser, birbirlerinden uzaklıkları < 5cm.
- Senkron bilateral: her iki memede kanser, 6 aydan kısa bir ara ile tanı konmuş.
- Metakron bilateral: her iki memede kanser, 6 aydan uzun bir ara ile tanı konmuş.
- Sporadik (%65-75):
- Ailesel ya da herediter olmayan meme kanserleri.
- Daha geç yaşta görülür (50 yaş sonrası).
- Aile içindeki görülme sıklığı, normal toplumdaki görülme sıklığına yakındır.
- Herediter (%5-10): Herediter meme ve over kanseri sendromu da denir.
- Ailede (1., 2., 3. derece akraba, anne veya baba tarafı), 2 yada daha fazla kadında meme veya over kanseri 50 yaşından önce gelişmiştir
- Aynı kadında hem meme, hem de over kanseri birlikte gelişmiş
- Erkek meme kanseri
- Genetik analizde mutasyon saptanır.
- • Ailesel (%20-30):
- Ailede (1., 2. derece akraba, anne tarafı) 2 ya da daha fazla kadında, erken yaşta görülen meme kanseri bulunması.
- Genetik analizde herhangi bir mutasyon tespit edilemez.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
