Lenfödem, lenf dolaşımının engellenmesi sonucunda lenf sıvısının dokular arasında birikmesiyle ortaya çıkan ödem durumudur.
Lenfödem nedir?
Lenfatik dolaşımın doğuştan veya sonradan gelişen nedenlerle bozulması sonucu, dokuda proteinden zengin lenf sıvısının birikimi lenfödem adını alır. Bu durum vücudun herhangi bir bölgesini etkileyebilir, ancak en sık kol ve bacaklarda görülür.
Lenfödemin nedeni, lenf sisteminin düzgün çalışmamasıdır. Lenf sistemi tüm vücudu bir ağ gibi saran lenf kanalları ve belli bölgelerde yoğunlaşan lenf düğümlerinden oluşan bir şebekedir. Bu şebekenin görevi vücudu enfeksiyonlardan korumak ve vücuttaki fazla sıvıyı atmaktır.
Lenfödemin erken tanınarak tedavi edilmesi önemlidir. Olay eskidikçe durum kötüleşir ve tedavi güçleşir.
Lenfödem belirtileri
Lenfödemin ana belirtisi, kol veya bacaklarda veya vücudun başka bir bölgesinde ortaya çıkan şişmedir. Bu durum elbise giymeyi güçleştirebilir veya saat veya yüzüğün sıkmasına neden olabilir. Bu durum başlangıçta gelip geçici olabilir, ancak tedavisiz kaldığında giderek ağırlaşır ve kalıcı hale gelir.
Bu durumun diğer belirtileri şunlardır:
- Kol veya bacakların birinde yada her ikisinde birden veya tutulan başka vücut bölgelerinde ağrı ve ağırlaşma hissi
- Hareket güçlüğü
- Tekrarlayıcı deri enfeksiyonları
- Deride sertleşme ve gerilme
- Deride katlanmalar
- Deride yer yer siğil benzeri oluşumlar
- Deriden dışarıya sıvı sızması
Nedenleri
Bu durumun başlıca iki tipi mevcuttur:
Primer lenfödem
Bu durum lenf sisteminin gelişimini etkileyen hatalı genler etkisiyle ortaya çıkar. Her yaşta görülebilmesine karşılık genellikle 20 yaşına kadar başlar. Bu durma nadir rastlanır ve genellikle her 6000 kişiden birinde görülür.
Sekonder lenfödem
Lenf sistemideki hasarlar veya drenaj problemleri nedeniyle ortaya çıkan bu durumun nedenleri arasında kanser tedavileri, enfeksiyonlar, yaralanmalar, ekstremitedeki enflamasyonlar veya ekstremite hareketlerinin azlığı bulunur.
Meme, prostat, penis ve kadın genital kanserleri sekonder lenfödemin en önemli nedenleri arasındadır. En sık rastlanan neden meme kanseridir. Lenfödem meme kanseri olan her 10 kadından 2 tanesini etkiler.
Lenfödem komplikasyonları
Lenfödemin en önemli komplikasyonu selülit adı verilen cilt enfeksiyonlarıdır. Bu enfeksiyonlar ödemin daha da artmasına yol açar.
Bşr başka sorun lenfanjit, yani lenf yollarının iltihaplanmasıdır. Bu iltihap selülite yol açabildiği gibi, kanda mikrop yayılmasına yani sepsise de neden olarak çok ciddi tablolar yaratabilir.
Son sorun da işin psikolojik boyutudur. Lenfödem sosyalleşmeyi azalttığı için lişi üzernde viddi bir psikolojik baskı yaratır.
Tedavisi
Lenfödem tedavisi zaman ve sabır gerektirir ancak sonuç başarılıdır. Bu nedenle kısa sürede tedaviye başlamak tedavi başarısını arttırır.
Aşağıdaki şekilde lenfödemin aşamaları görülmektedir. Bu aşamalar ilerledikçe tedavi güçleşir. Tedavide uyum ve sabır tedavi başarısını etkiler.
Tedavide amaç ödemi azaltmak ve olabileceği kadar tekrarını önlemektir. Başlıca cilt bakımı, masaj ve basınç uygulamalarından oluşur. Basınç uygulamaları basınçlı çorap ve kolluklarla yapılabildiği gibi, basınç pompaları ile de yapılabilir. Bu yöntemden hangilerinin nasıl uygulanacağına doktor karar vermeli ve uygulamalar uzman kişilerce yapılmalıdır.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
