Herkes gıda fiyatlarındaki korkunç artışlardan ve bu nedenle gıdaya ulaşma güçlüğünden şikayetçi. Buna karşılık, ülkemizde gıda israfı inanılmaz boyutlarda.
Gıda kayıpları ve israfı, açlık ve yetersiz beslenme ile birlikte küresel sorunlar arasında ilk sıralarda yer almaktadır.
Gıda israfı boyutu
- Dünyada israf edilen işlenmemiş gıda miktarı yılda 1.6 milyar ton. Bunların 1.3 milyar tonu yenilebilecek kısımlardan oluşuyor. Bunun parasal değeri 1,2 trilyon dolar.
- Gıda israfı sonucunda ortaya çıkan karbon ayak izi 3.3 milyar ton sera gazının Co2 eşdeğeri kadar.
- İsraf edilen gıda üretimi için harcanan su miktarı, Rusya’daki Volga Nehri’nin yıllık debisi kadar veya Cenevre gölünün hacminin üç katı.
- Aynı şekilde, gıda israfı dünya tarım alanlarının % 28’ini oluşturan 1,4 milyar hektar tarım arazisinin üretiminin kaybı anlamına geliyor. Tarım alanlarının genişlemesi doğal yaşam önündeki en büyük tehdit olduğu için, bu durum aynı zamanda ciddi bir doğal tehdit durumunda.
- İsraf edilen gıda miktarının ancak küçük bir kısmı komposte edilebiliyor. Büyük kısmı ise, çöplüklerde ciddi bir metan kaynağı oluşturarak önemli bir çevre tehdidi oluşturuyor.
- Ortalama bir evde israf edilen gıda miktarı yılda 150 kg civarında.
- Gelişmekte olan ülkelerde gıda üretimi sırasındaki kayıplar daha ön plandayken, gelişmiş ülkelerde tüketici israfı daha ön planda.
- Deniz ürünleri hariç gıda israfının dünyadaki yıllık ekonomik maliyeti 750 milyar dolar kadar.
- Avrupa’da her yıl yaklaşık 88 milyon ton gıda israf ediliyor ve bu israfın yarısından fazlası da evlerdeki kullanımlardan oluşuyor. Bunun parasal karşılığı 143 milyar euro.
- Ülkemizde yılda 7.7 milyon ton yiyecek çöpe gidiyor. Bu miktar yılda kişi başına 93 kg yiyeceğin israf edildiği anlamına geliyor. Bu veriler ışığında Türkiye, dünya genelinde gıdanın en fazla israf edildiği ülkeler arasında yer alıyor. Öyle ki; kişi başına en çok gıdanın israf edildiği 10 ülke arasında Türkiye 3. sırada yer alıyor. Gıda israfının azaltılması, insanların gıdaya daha ucuza, daha sağlıklı ve daha kolay ulaşabilmesi anlamına geliyor.
Kayıp çok büyük. Dünya genelinde meydana gelen gıda kayıp ve israfın yalnızca dörtte biri önlenebilse, bu miktar dünyada 830 milyon açlık çeken insanın beslenmesine yetiyor.
Gıda israfını nasıl azaltabiliriz?
- İhtiyaçtan fazla gıda satın almamak: Özellikle çeşitli bir alana bir bedava gibi market kampanyaları ihtiyaç fazlası ürünlerin alınması için fazlasıyla teşvik edici
- Alınan gıdaların son kullanım tarihini kontrol etmek: Son kullanım tarihi yakın ürünleri stoklamaktan kaçınmak gerekir. Uzun vadede stoklanabilecek ürünler, uygun koşullarda saklamak koşuluyla tahıllar ve baklagillerdir.
- Gıda tüketiminde son alınanın daha sonra tüketilmesine, daha önce aldığınız ürünleri ise öncelikli tüketmeye dikkat etmek
- Pişirilen yemekleri küçük porsiyonlar halinde servis etmek
Kamu spotu
2021 Birleşmiş Milletler (BM) Gıda İsrafı Raporu verilerine göre; Türkiye’de her yıl 7,7 milyon ton yiyecek çöpe atılıyor. Bu da Türkiye’de her yıl kişi başına 93 kilogram yiyeceğin israf edildiği anlamına geliyor.
Dünya genelinde meydana gelen gıda kayıp ve israfın yalnızca dörtte birini önleyebilsek, bu miktar dünyada 830 milyon açlık çeken insanın beslenmesine yetiyor.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
