Ebeveynlerin kaybına hazırlanmak gerekeceğini hiç düşünmüş müydünüz? Maalesef, yaşamın bir sonu var ve ölüme hazırlıklı olmak gerek.
Yaşamın herkes için bir sonu var ve bunun ne zaman olacağı belli değil. Yaşamın sonu birdenbire veya yavaş yavaş gelebilir. Ancak, yaşlanan ebeveynler için bu sonun bir zaman sonra geleceği kuşkusuz. Bu son için hazırlanmak her anlamdaki yıpranmanızı büyük ölçüde azaltacaktır.
Bu hazırlık çok boyutlu planlamayı içerir. Bu konudaki ayrıntıları tamamladıktan sonra kaçınılmaz sona yaklaşan büyüklerinizle daha rahat bir şekilde kaliteli zaman geçirebilir ve anılar biriktirebilirsiniz.
Ebeveynlerin kaybına hazırlanmak için ana başlıklar
Sağlıkla ilgili konular
Ölüme yaklaşırken
Büyüğünüz hastanede ise, zaten gerekli bakım ve tedavi orada uygulanacaktır. Evde ise, tedavisini ve bakımını doktorunun önerdiği şekilde yapmaya gayret edin. Her durumda hem ebeveyninizin kimliğinin, hem kendi kimliğinizin elinizin altında olmasını sağlayın.
Ölümün gerçekleşmesi durumunda
Ölüme yaklaşan büyüğünüz eğer bir hastanede ise, ölümün gerçekleşmesi durumunda kimlerin aranacağını ilgili kuruma bildirin. Bu durumda ölüm belgesini hastane hazırlayacaktır.
Beklenen bir ölümün evde gerçekleşmesi durumunda aşağıdaki sırayı takip edin.
- İşlemler birinci derece yakınlar tarafından yapılacaktır.
- Cep telefonunuzun şarjlı, erişilebilir ve sesinin açık olduğundan emin olun.
- Bulunduğunuz adresi eksiksiz belirleyin.
- Aile kabristanınız varsa, tapusunu hazırlayın.
- Vefat eden kişinin ve kendinizin kimliğini hazır bulundurun.
- Mesai saatleri içindeyse aile hekiminizi, değilse bağlı bulunduğunuz yerel belediyeyi ve 188 Cenaze Hizmetleri’ni arayın.
- Belediye vereceğiniz adrese tespit için aile veya belediye hekimi gönderecektir.
- Hekim vefat tespitini yapacak, MERNİS sistemine kayıt yaparak size 2 veya 3 nüsha vefat (defin ruhsatı) verecektir (bu işlem gelen yetkilinin yanında getirdiği taşınabilir bilgisayar ve taşınabilir yazıcı ile yapılmaktadır). Bu rapor Mezarlıklar Müdürlüğüne başvururken size gerekecektir.
- Belediyenin tahsis edeceği araç ile vefat eden yakındaki gaslhaneye nakledilecektir. Yıkama vb. işlemler bu merkezlerde yapılmaktadır.
- Cenazenin başka bir şehre nakli durumunda, Ölüm Belgesi ile birlikte ilçe belediyeleri Sağlık İşleri Şube Müdürlüklerine ya da Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığına müracaat edilerek, bu birimlerdeki sağlık görevlileri nezaretinde tabut ilaçlanıp mühürlendikten sonra Yol Nakil Belgesi verilir.
Ölümün evde beklenmedik şekilde gerçekleşmesi durumunda 112 aranarak ambulans çağırılması en doğru yoldur.
Bilgilendirme
Ölümün gerçekleşmesi durumunda başka kimlerin (diğer çocukları, kardeşleri, sevdiği akraba ve arkadaşları vs.) bilgilendirilmesi gerektiğini saptayın ve telefon numaralarını hazırlayın. Beklenen bir ölüm yaklaşırkan bu kişileri gidişattan haberdar edin ve ölüm sonrasında da durumu haber verin.
Yasal ve mali konular
İnsanlar öldükten sonra da çözülmesi gereken pek çok yasal ve mali sorun vardır. Öncelikle kendi kimliğinizin de, ebeveyninin kimliğinin de el altında olmasını sağlayın.
Ölüm kaydının oluşturulması
Ölüm belgesinin doldurulması ve elektronik kaydının gerçekleşmesi sonrasında durum nüfus kütüğüne, maliyeye ve diğer resmi kuruluşlara otomatik olarak bildirilmiş olacaktır. Ölüm belgesinin bir kopyasını saklayın.
Değerli eşyalarını koruma altına alın
Cenaze telaşesi içinde evdeki değerli eşyaların kimse farketmeden çalınması mümkündür ve bu olay maalesef nadir değildir. Ölen kişinin nakit parası, mücevherleri ve diğer değerli eşyaları veya değerli evrakları cenaze karışıklığı arasında kolayca çalınabilir. En iyisi, bunları önceden saptayıp güvence altına almaktır. Hatta, bunları listeleyip zabıt altına almak daha da uygun olur.
İşyerinize haber verin
Bir yakınınızın ölümü durumunda muhtemelen birkaç gün işe gitmeniz mümkün olmayacak. İşyerinizdeki yetkililerin durumdan haberdar olmasını sağlayarak yasal izin hakkınızın devreye sokulmasını sağlayın.
Cenaze işlemleri
Ölümden bağlı bulunduğunuz belediyenin haberdar edilmesi ile işlemler başlayacaktır. Yine de, aile kabristanınız varsa tapusunu hazırlamak ve ilgili makamlara ibraz etmek, yoksa mezar yeri tahsisini sağlamak size düşecektir. Cenaze öncesinde mensup olunan inanç çerçevesinde dini makamlara haber vermek, törenin yer ve zamanını organize etmek, gerekirse bir cenaze hizmetleri firmasıyla anlaşmak gerekecektir. Uzaktan beklenenler varsa, cenazenin buna göre bekletilmesi de gerekecektir. Cenaze yaşanılan yerden başka bir yerde toprağa verilecekse, nakil işlemi de organize edilmelidir.
Yakınlara telefonla haber verilse de, basın ve/veya sosyal medya yoluyla vefatı duyurmak gerekecektir. Duyuruda cenaze töreninin yapılacağı yer ve zaman ile mezarlık adresi bulunmalıdır. Bu duyurunun içinde çelenk yerine bağışta bulunulması istenen sivil toplum kuruluşunun adı da yer alabilir.
İbadethanedeki ritüel ve ardından defin işlemini takiben evde taziye ziyaretleri olacağı muhakkaktır. Gelenlerin taziye amaçlı geldiğini unutmamak gerekir. İkram için destek almak uygun olur. Aynı durum, cenaze sonrası dini ritüeller için de uygun olur. Bu çerçevede, ziyaretlerin sizi fazla yıpratıp yormaması için gerekli düzenleme yapılmalıdır.
Sonuçta herkes kendi yaşamına geri dönecek ve siz sevdiğiniz büyüğünüzün yokluğuyla başbaşa kalacaksınız. O zamana kadar geçen süreç sizi ne kadar çok yıpratırsa, süreç sonrasında yaşayacağınız çöküntü o kadar ağır olur. Cenaze ve takip eden süreç sırasında kendinizi koruyun.
Diğer işlemler
Maalesef, cenazenin kaldırılması ile iş bitmiyor. Vefat eden büyüğünüzün adına olan kontratların ve aboneliklerin iptali ve veraset işlemlerinin yürütülmesi gerekecektir. Bu işlemler bazen çok yıpratıcı olabilmektedir. Bu nedenle evrakları iyi muhafaza etmek ve gerekirse bir avukattan yardım almak uygun olur.
Siz ve aileniz açısından ebeveynlerin kaybına hazırlanmak
Sevdiğiniz bir insanı kaybedeceğini veya kaybettiğini öğrenmek kolay değildir. Bu durum hem sizin açınızdan, hem de diğer sevdikleriniz açısından zordur. Bununla başa çıkmayı başarmak gerekir.
Özbakım
Olayın merkezinde siz varsınız ve her bakımdan iyi olmanız çok önemli. Bu nedenle, fiziksel, mental ve duygusal açıdan kendinizi koruyun. Sağlıklı beslenin, egzersiz yapın, uykunuzu ihmal etmeyin, sosyal hayatınızı devam ettirin.
Keder ile mücadele
Keder ile mücadele kolay değildir. Acı verir, yorucudur, yıpratıcıdır ve huzursuz eder. Bu durum, o kişinin çevresindekiler için de zordur, çünkü çoğu zaman nasıl yardım edebileceklerini de bilmezler.
Kaybın veya kayıp beklentisinin en sık yol açtığı duygu derin bir üzüntüdür. Ama keder sadece üzüntüden ibaret değildir. Depresyon, kızgınlık, korku, anksiyete, tükenmişlik, duyarsızlık, tecrit, reddetme, inanmama veya şok kederin içerdiği duygular arasındadır. Özellikle uzun ve yıpratıcı bir süreçten sonra gerçekleşen kaybın ardından önce bir rahatlama ve ardından suçluluk duygusu da gelir.
Başkalarının sorumluluklarını taşımak, bazen sosyal rollerin değişmesine yol açar. Bakımını üstlendiğiniz anne babanızın anne babası olduğunuzu farketmezsiniz bile. Halbuki onlar hala anne ve baba, siz de hala evlatsınız. Bu rolü tersine çevirmeyin. Yoksa, vefat sonrasında ebeveyn değil de evlat kaybetmişsiniz gibi hissedeceksiniz.
Sizin dışınızdaki aile üyeleri
Diğer ebeveyniniz hayattaysa; onun fiziksel, mental ve ruhsal sorunlarıyla ilgilenme gereği doğacaktır. Yaşamının büyük kısmını geçirdiği eşinin yokluğuna alışması, yeni yaşam koşulları ve bu arada sağlık sorunları ve bakımı ile ilgilenmek gerekmektedir.
Genç yaş, ölüm duygusunu hissetmek için çok uygun değildir. Ailedeki gençlerin, sevdiklerinin kaybı fikrine alıştırılması gerekecektir.
Yukarıda da belirtildiği gibi, vefat ile herşeyin bitmesi söz konusu değildir. Ortaya çıkan bir sürü hukuki, mali ve idari işlem ile ilgilenmek çoğu kez kaybın acısını yaşamaya fırsat bırakmaz. Bu işleri geride kalan aile üyeleri arasında paylaştırmak ve onları işin içine katmak yükü azaltacağı gibi, herkesin acıyı paylaşarak yaşamasına da imkan verir.
Son söz
Her şeyin olduğu gibi, yaşamın da bir sonu var. Bu fikri akılda tutmak önemli. Büyüklerin kaybı acı verebilir, ama onlarla birlikteyken biriktirdiğiniz anılar sizinle yaşamaya devam edecektir. Onlar için gerekenleri yapmanın huzuru ile yaşamınıza devam edin.
Sevdiğiniz büyüğünüzü kaybetmiş olabilirsiniz, ama yaşam devam ediyor. Ebeveynlerin kaybına hazırlanmak sonraki yaşamınıza güçlü ve sağlıklı bir şekilde devam etmek açısından son derece önemli.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
