Yaz mevsiminin gözdelerinden biri, küçük bir mızrağa benzeyen şekliyle bamya. Dünyanın hemen hemen her yerinde yüzlerce yıldır sevilerek tüketilen bu sebzenin pek çok yararı var.
Bamya, bilimsel olarak “Abelmoschus esculentus” olarak bilinir ve Batı Afrika ve Asya’nın bazı bölgelerinde ortaya çıktığı düşünülmektedir. M.Ö. 12. yüzyıldan beri üretilen bu sebze, ebegümeci ve pamukla aynı bitki ailesine ait yeşil çiçekli bir bitkidir. Bu bitkinin yenilebilir kısmı mızrak biçimli tohum zarfıdır. Bu küçük sebzenin kalorisi çok düşüktür ve doymuş yağ veya kolesterol içermez.
Bamyanın besin değerleri
Bir su bardağı (100 gram) çiğ bamya yaklaşık olarak şu içeriktedir:
- Kalori: 33
- Karbonhidrat: 7 gram
- Protein: 2 gram
- Yağ: 0 gram
- Lif: 3 gram
- Magnezyum: Günlük değerin %14’ü
- Folat: Günlük değerin %15’i
- A Vitamini: Günlük değerin %14’ü
- C Vitamini: Günlük değerin %26’sı
- K Vitamini: Günlük değerin %26’sı
- B6 Vitamini: Günlük değerin %14’ü
Bamyanın yararları nelerdir?
Bamya önemli antioksidanlar içerir
Bamya, birçok antioksidan içerir. Ayrıca, polifenoller açısından zengindir. Polifenollerden zengin beslenmenin kan pıhtılaşması ve oksidatif hasar riskini azaltarak kalp sağlığını iyileştirebileceği gösterilmiştir. Polifenoller beyin sağlığına da fayda sağlayarak beyni yaşlanmadan korumaya ve bilişsel fonksiyonları, öğrenmeyi ve hafızayı iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Kalp hastalığı riskinin azaltılmasına yardımcı olabilir
Bamya, sindirim sırasında kolesterole bağlanabilen ve vücudunuz tarafından emilmek yerine dışkıyla atılmasına neden olan müsilaj adı verilen kalın, jel benzeri bir madde içerir. Nitekim, araştırmalarda bamya tüketmenin kötü kolesterol seviyelerini düşürebileceği gösterilmiştir. Ayrıca, bu sebze yüksek polifenol içeriğiyle de enflamasyonu azaltarak kalp hastalığı riskini düşürebilir.
Kansere karşı koruyucu olabilir
Bamya, insan kanser hücrelerinin büyümesini engelleyebilen lektin adı verilen bir protein türü içerir. Meme kanseri hücrelerinde yapılan bir deneysel çalışma ile, bamyadaki lektinin kanser hücresi büyümesini %63’e kadar önleyebileceği gösterilmiştir. Ancak, kesin konuşmak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Bamya kan şekerini dengeleyebilir
Yeterli lif alımının sindirimi artırdığı ve açlık hissini azalttığı gösterilmiştir. Lif yönünden zengin besinler özellikle şeker hastalığı olan hastalar için önerilmektedir. Bunun nedeni, artan lif alımının kan şekeri seviyelerini kontrol ettiği ve hatta insülin duyarlılığını arttırdığı gösterilmiştir. Bamya ayrıca vücudun kasları tarafından şeker emilimini artırabilen bir madde olan myricetin içerir. Bamyanın bu etkileri kilo vermeye de yardımcı olur.
Bamya sindirim sisteminde şeker emilimini azaltarak daha dengeli kan şekeri düzeyleri sağlayabillir. Ancak, bu sebze yaygın bir diyabet ilacı olan metformin ile etkileşime girebilir.
Hamileler için fayda sağlayabilir
Folathamile kadınlar için son derece önemli bir besindir. Çünkü gelişmekte olan bir fetüsün beynini ve omurgasını etkileyen nöral tüp defekti riskini azaltmaya yardımcı olur. Ayrıca doğurganlık çağındaki kadınların günde ortalama 400 mcg folat tüketmesi önerilir. Bamya, yaklaşık 100 gramıyla bir kadının günlük folat ihtiyacının %15’ini sağlayabilir. Bu yönüyle iyi bir folat kaynağı olduğu da söylenebilir.
Görmeyi Geliştirir
Bamya; özellikle A vitamini ve beta karoten bakımından zengindir. Bu ikisi mükemmel görüşü destekleyen iki besin maddesidir.
Cilt sağlığını korur
Bamya; içerdiği bol miktarda C vitamini sayesinde ciltte deforme olmuş hücrelerin yenilenmesini destekler. Aynı zamanda ciltte bulunan genç hücrelerin oranını artırarak yaşlanmayı yavaşlatır.
Bamya astım ataklarını azaltabilir
Bamyanın enflamasyonu azaltıcı etkisi astım ataklarının azalması ve hafiflemesine yardımcı olabilir.
Böbrekleri korur
Böbrek hastalığı olan kişilerin sıvı oranı yüksek besinler tüketmeleri gerekir. Bu yüzden böbrek hastalarının su oranı yüksek olan bu sebzeyi düzenli tüketmelerinde fayda vardır. Ayrıca bu sebzenin güçlü antioksidan özelliği de vücutta oluşan ödemleri idrar yoluyla kolayca atmaya yardımcı olur.
Bamya ile ilgili ipuçları
Bu sağlıklı sebzeyi pişirmek oldukça kolaydır. Satın alırken, kahverengi lekeleri veya kuru uçları olmayan pürüzsüz ve yumuşak yeşil olanları seçilmelidir. Bu sebze pişirmeden önce buzdolabında dört güne kadar saklababilir.
Genellikle çorba veya yemeklerde kullanılan bu sebze ısıtıldığında yapışkan hale gelen kalın bir madde olan müsilaj içerir. Müsilajı azaltmak için aşağıdaki teknikler kullanılabilir:
- Bamyayı yüksek ateşte pişirin.
- Tavanızı veya tencerenizi fazla doldurmaktan kaçının, aksi takdirde ısıyı azaltarak daha sümüksü bir hal almasına neden olursunuz.
- Bamyanın turşusunu yapabilirsiniz.
- Domates sosunda veya limon ve limon kabuğu ile pişirmek sümüksülüğünü azaltır.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
