Histamin ve gıdalar ilişkisi özellikle histamin intoleransı olan kişiler açısından büyük önem taşıyan bir durumdur ve pek çok boyuta sahiptir.
Histamin intoleransı pek çok allerjik, enflamatuar ve kronik ağrılı tablonun zemininde yer alan önemli ancak çözülebilir bir sorundur.
Histamin vücutta pek çok fonksiyonu olan bir biyojenik amindir. Pek çok besinin içinde bulunan, ayrıca bağırsaktaki bakteriler tarafından histidin’den sentezlenen bu maddenin sinir sisteminin iç iletişiminde, sindirim siteminde ve bağışıklık sisteminde pek çok görevi vardır.
Histamin aynı zamanda pek çok enflamatuar ve alerjik reaksiyonda başrol oyuncusudur, ayrıca ağrı yollarını duyarlılaştırarak ve enflamasyonu artırarak kronik ağrıların oluşumuna veya tetiklenmesine yol açar. Özellikle migren ve fibromiyaljide histaminin rolü büyüktür.
Histamin proteinli besinlerin beklemesi ile oluşur ve oluştuktan sonra herhangi bir şekilde uzaklaştırılamaz. Özellikle temizlenmemiş balıklarda, şarküteri ürünlerinde, eski peynirlerde, islenmiş gıdalarda bol bulunur.
Histamin vücuda girdikten sonra Diamin oksidaz (DAO) ve histamin N-metiltranferaz (HNMT) tarafından yıkılarak düzeyleri düşürülür. Ancak, alınan histamin ile başa çıkacak ölçüde DAO enzimi yoksa, kandaki histamin artar ve histamin intoleransı ortaya çıkar. Gıdayla fazla histamin alınmasına bağlı histamin intoleransi bulguları yemekten 2 saat sonra başlayarak 24 saat içinde geçer.
Histamin ve gıdalar ilişkisi aşağıdaki şekilde sınıflanabilir.
Yüksek histamin düzeylerine neden olan gıdalar
Histamin içeriği yüksek ve histamin salgılanmasına neden olan gıdalar
- Beklemiş balık ürünleri (konserve, salamura, lakerda, paketlenmiş), temizlenmeden bekletilmiş balık ürünleri
- Kabuklu deniz ürünleri
- Domates
- Bazı meyveler: Kiraz, erik, şeftali, üzüm, ananas, çilek, frambuaz
Histaminden zengin gıdalar
- Beklemiş tüm protein içerikli besinler
- Fermente süt ürünleri: Yoğurt, peynir, kefir
- Fermente turşular
- Kombucha çayı
- İşlenmiş fermente et ürünleri (sucuk, sosis, salam)
- Ekşi maya ve ekşi mayalı ürünler
- Fermente soya ürünleri (miso, soya sosu)
- Fermente alkollü içecekler (şarap, bira, şampanya)
- Boza
- Konserve gıdalar
- Sirke ve sirkeli ürünler
- Ketçap
- Bazı sebzeler: domates, patlıcan, ıspanak, avokado, bal kabağı
- Kurutulmuş meyveler
- Baklagiller, yer fıstığı
- Zeytin
- Uzun süre kaynamış kemik suyu
- Kakao, çikolata
Histamin içeriği düşük, ama histamin salgılanmasına yol açan gıdalar
- İnek sütü
- Buğday rüşeymi
- Bazı meyveler: Muz, narenciye
- Kuruyemişler
- Baharatlar ( Tarçın, karanfil, anason, köri, muskat, acı biber, meyan kökü)
- Yumurta beyazı (özellikle az pişmişse)
- Gıda katkıları ve koruyucular ( benzoat, sorbat, sülfit, nitrit, glutamat, salisilat) ve boyalar (tartrazin)
DAO enzimini bloke eden gıdalar ve ilaçlar
- Çaylar (siyah, yeşil, beyaz)
- Kola
- Mate çayı
- Enerji içecekleri
- Klavulonik asit, simetidin, verapamil
Histamin içeriği yüksek, histamin salgılanmasına neden olan ve DAO enzimini bloke eden gıdalar
- Alkollü ürünler (şarap, bira, şampanya)
Bu yiyeceklerin sorun yaratıp yaratmayacağını anlamanın en iyi yolu, besin günlüğü tutmaktır.
Histamin intoleransından koruyan gıdalar
Migren ve fibromiyalji ağrılarınızın tavan yaptığı zamanlarda ise histamin içeriği düşük besinlerle ve DAO enzimini artıracak şekilde beslenmek önemli.
Düşük histamin içerikli gıdalar
- Taze etler ve günlük balıklar
- Meyveler (ananas, muz, narenciye, çilek hariç)
- Yumurta sarısı
- Pirinç
- Sebzeler (domates, patlıcan, ıspanak, avokado, bal kabağı hariç)
- Zeytinyağı
- Keçi sütü
DAO enzimini arttıran gıda ve yöntemler
- Omega-3 ve omega-9 doymamış yağları tüketin (Taze balık, zeytinyağı)
- Omega 6 içeriği yüksek kanatlı eti ve işlenmiş tohum yağlarını tüketmeyin
- Kaliteli hayvansal protein tüketin (yumurta sarısı, yeşillikle beslenmiş hayvan eti, taze balık)
- Katkı maddeli besin tüketmeyin, besinleri doğal halleri ile tüketmeye çalışın.
- Uzun süre kaynamamış kemik suyu tüketin
- Çinko, bakır ve B6 vitamininden zengin beslenin (Taze balık, yeşillikle beslenmiş hayvanın kırmızı eti, yeşillikler, kök sebzeler)
- Bağırsak sağlığına dikkat edin (glutensiz beslenin, probiyotik takviye kullanın)
(Probiyotik takviyelerin Lactobacillus ailesi içermemesi uygun olur)
DAO takviyesi: Besin takviyesi olarak satılan DAO enzimi bağırsaklardan emilmez, lokal olarak etkilidir. Yemeklerden yarım saat önce alınırsa etkili olur, histamin düzeylerini düşürür.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
