Uykuda solunum bozuklukları deyimi, uyku sırasında ortaya çıkan anormal solunum tiplerini ifade eder. Bu durum yaşamınızın her anını etkiler.
Uykuda solunum bozuklukları, veya başka bir deyişle uyku sırasındaki solunum güçlükleri yaşam kalitesini ciddi ölçüde bozan ve pek çok sağlık sorunu ve sağlık riski ile bağlantılı olan klinik durumlardır.
Uykuda solunum bozuklukları nelerdir?
Başlıca uykuda solunum bozuklukluğu şekilleri aşağıdaki gibidir:
- Üst havayolu direnci: Üst solunum yollarında havanın geçmesini engelleyen veya azaltan durumlar
- Hipopne: Yüzeyel solunum
- Apne: Uyku sırasında solunumun durması
- Katatreni: Nefes verirken inleme
- Şiddetli horlama
Tıkayıcı uyku apne
Tıkayıcı uyku apne, uyku sırasında havayollarında tıkanma olması sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Bu tıkanma genellikle horlamayla birliktedir ve uyku sırasında zaman zaman 10 saniyeyi bulan solunum kesilmeleri (apne) ortaya çıkar.
Santral uyku apne
Santral uyku apne, uyku sırasında zaman zaman nefes almanın istemsiz olarak durması sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum da zaman zaman 10 saniyeyi bulabilen solunum kesilmeleri ile birliktedir.
Üst havayolu direnci sendromu
Üst havayolu direnci sendromu da tıkayıcı uyku apneye benzer. Üst havayollarındaki sorunları sonucunda yeterli oksijen alınamaz. Bu durum da genellikle horlamayla birliktedir, ancak tıkayıcı uyku apne kriterlerini karşılayacak kadar ağır değildir.
Uykuda solunum bozukluğu belirtileri
Uykuda solunum bozuklukları uyku sırasında da, uyanıkken de belirti veren sorunlardır. Bu belirtiler şunlardır:
- Şiddetli horlama
- Eş veya yataktaki partner tarafından horlamaya ek olarak zaman zaman solunumun kesildiğinin bildirilmesi
- Sabah ağız ve boğaz kuruması, boğaz ağrısı, baş ağrısı
- Gece aniden boğulma hissi ve nefes darlığı ile uyanma
- Uyanık kalmada güçlük çekme
- Uyku sırasında inleme
- Seks isteğinde azalma
- Gündüz uykululuğu
- Depresif mod
- Sinir bozukluğu ve hassasiyet
- Hafıza ve konsantrasyon problemleri
Uykuda solunum bozukluğu tanısı
Uykuda solunum bozukluğu tanısı çok boyutludur ve her bireyin tanı süreci farklıdır. Bu amaçla; ayrıntılı öykü ve fizik muayeneyi, gerekirse laboratuar incelemeleri ve görüntülemeleri içeren klinik değerlendirme ve gerek duyulursa uyku çalışmaları yapılır. Bu çalışmalar sonucunda uykuda solunum bozukluğunun doğrulanması, tipi, şiddeti ve olası diğer tanıların ekarte edilmesi sağlanır ve tedavinin şekli belirlenir.
Risk faktörleri
Uykuda solunum bozuklukları için çeşitli risk faktörleri mevcuttur. Bunların başlıcaları aşağıdadır.
- Obezite
- Ailede horlama veya uykuda solunum bozukluğu öyküsü
- Erkek cinsiyet
- Sigara içmek
- Büyük bademcikler
- Gece alkol içmek
- Kadınlar için menopoz sonrası
- Hipotiroidi
- Akromegali
- Küçük alt çene
Tedavi
Tedavi seçenekleri kökteki nedenlere, genel sağlık sorunlarına ve başka pek çok faktöre göre değişiklik gösterebilir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir.
- Yaşam tarzı değişiklikleri
- Kilo verme
- Sigarayı bırakma
- Alkolü azaltma
- Uyku pozisyonunu değiştirme
- CPAP ve BiPAP gibi solunum makineleri
- Ağızlıklar
- Cerrahi tedavi
- Trans oral robotik cerrahi
- Hipoglossal sinir uyarısı
- Uvulopalatofaringoplasti
- Lingual tonsillektomi
- Tirohyoidopeksi
- Dil küçültme
Hangi cerrahi yöntemin seçileceği altta yatan patolojiye göre cerrah tarafından kararlaştırılır.
Sonuç
Uykuda solunum bozuklukları hem sağlığı, hem de yaşam kalitesini etkiler. Bu nedenle hafife alınmamalı ve tanı ve tedavi seçenekleri değerlendirilmelidir.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
