Yemek sonrası şişkinliği

Okuma süresi: 4 dakika

İyi bir yemek yedikten sonra fena halde şişkinlik ve gaz mı hissediyorsunuz? Yemek sonrası şişkinliği sık rastlanan bir şikayet.

Yemek yedikten sonra midenizin hacminin üç katına çıktığını mı hissediyorsunuz? Bu durum yediğiniz miktara, yediklerinizin çeşitlerine, ne kadar hızlı yediğinize, yediklerinizdeki tuz ya da şeker miktarına, kabız olup olmadığınıza veya vücudunuzun su tutmasına göre değişiklik gösterebilir.

Gaz nasıl oluşur?

Aslında mideniz aynı boyda, ama içindeki gaz miktarı nedeniyle siz şişkinlik hissediyorsunuz. Yediğiniz yemeklerdeki karbonhidratların yıkılması ve liflerin fermente olması sonucunda oluşan gaz o şişkinliğin temel sebebi. Rahatsız edici olmasına karşılık genellikle masum bir durum.

Ancak barsak enfeksiyonları, safra taşları, çölyak hastalığı, Crohn hastalığı, irritabl barsak hastalığı veya ülseratif kolit, midenin boşalmasını engelleyen tümör veya ülserler, barsak boşalmasını engelleyen kronik kabızlık gibi durumlar da şişkinlik yapabilir. Ayrıca şişkinlik bazen pankreas yetersizliğinin veya yumurtalık kanserinin de habercisi olabilir. Bu nedenle, şişkinlik sıklıkla rahatsız edici olursa doktora danışılmalıdır.

Yemek sonrası şişkinliği nedenleri nelerdir?

1. Yemek sonrası şişkinliğinin en sık rastlanan nedeni fazla yemektir. Porsiyonları küçültmek genellikle rahatlatıcı olur.
2. Yoğun ve yağlı yemekler ve kimi gaz yapıcı yiyecekler şişkinliği tetikler. Bu yiyecekleri günlük diyetinizde azaltmak oldukça işe yarar.
3. Yoğun tuzlu yiyecekler de şişkinliğe neden olur. Pek çok gıdanın içinde önemli ölçüde tuz vardır. Tuz su çeker ve şişkinliği arttırır. Bu nedenle tuzdan kaçınmak yararlıdır.
4. Hızlı yemek yemek genellikle şişkinlik şikayetini arttırır. Hızlı yemek yerken hava yutulur. Çaresi kolaydır, yavaş yemek yemek.

Barsaklardaki gazın aşağı yukarı yarısı yutulan havadan oluşur. Hava yutmayı kolaylaştıran kimi alışkanlıklardan vazgeçmek şişkinlik şikayetini azaltır. Bu alışkanlıklar şunlardır:

• İçecekleri pipetle içmek,
• Sakız çiğnemek,
• Köpüren içecekleri (soda, gazoz, kola vb.) tüketmek,
• Ağızda şekerleme emmek

Yemek sonrası şişkinliği nedeni olan gıdalar

Kimi gıdalar gaz yapma konusunda ön sırayı alır.

1. Fasulye, nohut, mercimek gibi baklagiller oligosakkaridler adı verilen sindirilemeyen şekerler içerir ve bu şekerler barsak bakterileri tarafından parçalanarak gaz üretir. Baklagil kabukları da barsakta bakteriler tarafından parçalanarak gaz oluşumuna katkıda bulunur.
2. Lahana, brüksel lahanası, karnabahar, havuç, erik ve kayısı gibi sebze ve meyveler de gaza neden olan şeker ve nişastalar içerir.
3. Süt, yoğurt ve taze peynir gibi mandıra ürünleri içerdikleri laktoz dolayısıyla özellikle laktoz hassasiyeti olanlarda gaz nedeni olur.
4. Tam tahıllar sağlıklı oldukları gerekçesiyle sık sık önerilirler. Ancak tam tahıllarda yüksek miktarda lif bulunur ve lif sindirilemeyen bir karbonhidrattır. Kısa zamanda fazla lif alınması gaz, şişkinlik ve kabızlığa yol açar. Bu nedenle diyetle alınan lif miktarının zaman içinde yavaş yavaş arttırılması ve beraberinde bol su içilmesi tavsiye edilir. Tüm lifler su çekerek kitle teşkil eder ve lifler barsakta daha hızlı hareket eder.
5. FODMAP içeren gıdalar da bir başka gaz ve şişkinlik kaynağıdır. Diyeti düzenlerken bu gıdalara da dikkat edilmesi gerekir.
6. Şeker ve tatlandırıcılar da sorun yaratma kapasitesine sahiptir. Fruktoz bu konuda başı çeker. Fruktozdan zengin mısır şurubu pek çok hazır gıdanın içinde bulunur. Ayrıca bal ve çoğu meyve yüksek oranda fruktoz içerir. Meyve alkolü içeren tatlandırıcılar, özellikle sorbitol ve mannitol de emilmeyip barsakta kaldıkları için benzer şekilde sorun yaratırlar.

Yemek sonrası şişkinliği için ne zaman doktora gitmek gerekli?

Geçici şişkinlik sıktır ve korkmaya gerek yoktur. Ancak bu sorun sık sık olmaya başlamışsa doktora gitmekte yarar vardır. Sürekli veya çok sık gaz şikayeti olan birinde yukarıda sayılan nedenlerin araştırılması gerekir.

Yemek sonrası şişkinliği nasıl düzelir?

Genellikle masum olmasına karşılık oldukça rahatsız edici olabilen yemek sonrası şişkinliği için yapılabilecekler aşağıdadır.

Su içmek

Şişkinlik varken su içmek tezat gibi gelebilir. Ancak, özellikle tuzun su çekici etkisini azaltmak ve barsak hareketlerinin artmasını sağlamak su içerek mümkün olur. Bu nedenle, zor gelse de şişkinlik durumunda su içmekte yarar vardır. Ayrıca şişkinlikten korkuyorsanız, su içmeye yemekten önce başlamalısınız.

Yürüyüş yapmak

Yemek sonrasında 5-10 dakika kadar kısa bir yürüyüş yapmak mide barsak hareketlerini hızlandırır ve şişkinliği azaltır.

Alkol tüketimini azaltmak

Alkol barsak hareketlerini yavaşlatır ve barsaktaki su miktarını arttırır. Ayrıca alkolün idrar çıkışını arttırması nedeniyle susuzluğa yol açması da şişkinliği arttıran bir başka nedendir. Bu nedenle yemekte içki içmemek veya içilen miktarı minimumda tutmak şişkinliği büyük ölçüde önler.

Soda ve köpüren içeceklerden uzak durmak

Şişkinlik için soda içmek iyi bir fikir gibi görünebilir. Oysa ki, soda ve benzeri içecekler kendileri de gaz içerir ve bu şekilde barsaklardaki gazı arttırırlar. Soda veya köpüren içecekler yerine su için.

Bitki çayları

Yemek üzerine içilen bitki çayları çeşitli etkilerle barsak hareketlerini düzene sokarak şişkinliği azaltır. Çay için kullanılabilecek yararlı bitkiler aşağıdadır.

• Papatya
• Dereotu
• Maydanoz
• Rezene
• Reyhan
• Kimyon
• Nane
• Zencefil

Belli yoga pozları

Şişkinlik durumunda belli yoga pozları oldukça yararlı olur. Bunların başlıcaları kedi/inek duruşu ve çocuk duruşudur. Her duruşta beş derin nefes süresince kalın ve bir miktar rahatlayana kadar devam edin. Bu durum parasempatik sinir sistemini harelkete geçirerek sindirimi ve rahatlamayı hızlandırır. Bunu yapamazsanız, sağ yan yatarak bacaklarınızı karnınıza çekmek de bir miktar rahatlama sağlar.

Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.