Tripledemi

Okuma süresi: 2 dakika

Kış mevsiminin gelmesi ile birlikte viral solunum yolu enfeksiyonlarında görülen belirgin artış tripledemi yani üçlü viral enfeksiyon sonucu.

İnfluenza (grip), RSV ve Covid-19 virüslerinin aynı anda toplumda yayılması sonucunda hasta sayısının çok artması sağlık sistemini ciddi ölçüde zorlamaya başladı ve acil poliklinikler hasta insanlarla dolu. Bu durum sağlıklı kişilerde büyük sorun yaratmasa da, özellikle risk grubunda olan küçük çocuklar, yaşlılar, kronik hastalığı olanlar ve bağışıklık sistemi iyi çalışmayanlar için ciddi tehlike yaratabilir.

Zaten toplumdan temizlenmemiş olan Covid-19, omicron alt varyantları ile yayılmaya devam ediyor ve son çıkan JN.1 varyantı ile bulaşıcılığı daha da artmış durumda. RSV (Respiratory Syncitial Virus) özellikle çocuklarda hızla yayılıyor, ayrıca İnfluenza A, B ve C de mevsimsel olarak çok yaygın.

Grip, RSV ve COVID-19’a farklı virüs türleri neden olsa da, hepsi solunum sistemini, yani nefes almaya yardımcı olan organları etkiler. Her hastalık hafif veya şiddetli semptomlara neden olabilir. Ve hepsi de çok bulaşıcıdır.

Bu virüsler, enfekte olmuş bir kişinin solunum damlacıkları başka bir kişinin ağzına, burnuna veya gözlerine düştüğünde kolayca yayılır. Ayrıca bir kişi solunum damlacıklarıyla kirlenmiş bir yüzeye dokunduğunda ve ardından yüzüne dokunduğunda da bulaşalabilirler.

İnfluenza (grip) ve COVID-19 belirtileri benzerdir. Bu belirtilerin başlıcaları şöyle sayılabilir:

• Ateş
• Üşüme
• Öksürük
• Boğaz ağrısı
• Burun akıntısı
• Kas ve vücut ağrıları
• Baş Ağrıları
• Yorgunluk
• Kusma
• İshal
• Tat veya koku kaybı (COVID-19 ile daha sık)

Grip belirtileri genellikle aniden ortaya çıkarken, COVID-19 belirtileri yavaş yavaş gelişebilir.

RSV belirtileri ise genellikle tek seferde değil, aşamalı olarak ortaya çıkar ve başlıcaları şu şekilde sayılabilir:

• Burun akıntısı
• İştah azalması
• Öksürük
• Hapşırma
• Ateş
• Hırıltı

RSV, 1 yaşından küçük çocuklarda pnömoni ve bronşiolitin (akciğerdeki küçük hava yollarının iltihabı) en yaygın nedenidir. Hasta bebeklerde sinirlilik, aktivitede azalma ve solunum güçlüğü ortaya çıkabilir. RSV’li birçok kişi bir veya iki hafta içinde tamamen iyileşirken, bebekler ve yaşlı yetişkinlerin hastanede bakım gerektiren ciddi semptomlar geliştirme olasılığı daha yüksektir.

Aşıları güncel olan kişilerde ciddi semptomlar, hastaneye yatış ve ölüm riski daha düşüktür. Aşılar özellikle astım, diyabet ve kalp veya akciğer hastalığı gibi kronik rahatsızlıkları olan kişiler için önemlidir, çünkü bu kişilerde komplikasyon riski daha yüksektir.

En iyi koruma için yeni öneriler şu şekilde sayılabilir:

• 6 ay ve üzeri herkes yıllık grip aşısı olmalıdır.
• 6 ay ve üzeri herkese 2023-2024 yılları için güncellenmiş COVID-19 aşısı yapılmalıdır.
• 60 yaş ve üzeri yetişkinler, doktor tarafından önerildiği takdirde RSV aşısı olmalıdır.
• Hamile kadınlar, bebeklerini şiddetli RSV semptomlarından korumak için hamileliklerinin 32 ila 36. haftalarında RSV aşısı yaptırmalıdır. RSV, bebeklerin hastaneye yatırılmasının önde gelen nedenlerinden biridir.

Bazı bebekler ve küçük çocuklar monoklonal antikorlar (bağışıklık sisteminin virüslerle savaşma yeteneğini taklit eden laboratuvar yapımı proteinler) içeren yeni bir RSV aşısı olmalıdır. Bağışıklık sistemini bir enfeksiyon veya aşı gibi aktive etmese de, bu antikorlar aşıya benzer bir koruma sağlar.

Ayrıca aşağıdaki adımları atarak grip, RSV ve COVID-19 riskinizi azaltabilirsiniz:

• Hasta olan kişilerle yakın temastan kaçının.
• Ellerinizi sık sık sabun ve suyla en az 20 saniye boyunca yıkayın. Sabun ve su yoksa alkol bazlı bir el ovucu kullanın.
• Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçının.
• Bardakları veya yemek kaplarını paylaşmayın.
• Hastaysanız, başkalarıyla teması mümkün olduğunca sınırlayın.
• Öksürük ve hapşırıklarınızı ellerinizle değil, bir mendille veya gömleğinizin üst koluyla kapatın.
• Sık dokunulan yüzeyleri (kapı kolları, elektrik düğmeleri ve telefonlar gibi) temizleyin ve dezenfekte edin.

Kendinize ve sevdiklerinize bakmanın en iyi yolu hakkında doktorunuza danışın. Reçetesiz satılan ilaçlar ve ev ilaçları semptomlarınızı hafifletebilir. Grip veya COVID-19’a yakalanırsanız, antiviral ilaçlar için iyi bir aday olup olmadığınızı sorun. Bu tedaviler hastalığın süresini kısaltabilir ve şiddetini azaltabilir. Araştırmacılar RSV’yi tedavi etmek için de antiviral ilaçlar aramaktadır.