Folat nedir

Folat nedir?

Paylaşın!
Okuma süresi: 2 dakika

Folat (B9 vitamini), bir diğer adıyla folik asit, vücuttaki pek çok reaksiyonda kofaktör olan B grubu vitaminlerinden biridir.

Gıdalarda doğal olarak bulunan folat, aynı zamanda diyet takviyeleri ve zenginleştirilmiş gıdalarda folik asit olarak karşımıza çıkmaktadır. Folik asit, folatın sentetik formudur. Vücutta önemli işlevlere sahip olan bu vitamin, suda eriyen bir vitamin çeşididir. Bu sebepten günlük olarak yeterli miktarda alınması gerekmektedir.

Bu vitamin, vücudun genetik yapıtaşları olan DNA ve RNA’ nın korunmasının yanı sıra, uygun hücre bölünmesi ve
metabolizmasında önemli rol oynamaktadır. Vücudumuzda kalp hastalıkları ve inme için risk faktörü olan yüksek homosistein düzeylerinin düşürülmesini sağlar, kırmızı kan hücrelerinin olgunlaşmasında rol oynar.

Genellikle yetersiz beslenme, alkolizm ve emilim bozuklukları sebebiyle oluşan eksikliğinde görülen belirtiler aşağıdadır:

  • Büyük ve anormal çekirdekli eritrositlerle karakterize megaloblastik anemi
  • Zayıflık
  • Yorgunluk
  • Konsantrasyon güçlüğü
  • Sinirlilik
  • Baş ağrısı
  • Kalp çarpıntısı ve nefes darlığı
  • Dil ve ağız mukozasında ağrı ve ülserasyon
  • Cilt ve tırnak pigmentasyonunda değişiklikler
  • Gastrointestinal semptomlar
  • Yüksek kan homosistein düzeyi
  • Bebeklerde nöral tüp defekti ve doğum kusurları
  • Alkol kullanım bozukluğu olan bireyler, genellikle yetersiz folat içeren, düşük kaliteli diyet tarzına sahiptir. Ayrıca alkol, bu vitaminin emilimini ve karaciğer tarafından alımını engellemektedir.
  • Doğurganlık çağındaki kadınların, takviye alsalar bile bu vitamini yetersiz aldıkları gözlenmiştir.Doğum kusurları ve nöral tüp defektinin önlenmesi amacıyla günlük yeterli miktarda alım önemlidir.
  • Gebelik sırasında nükleik asit sentezindeki rolü sebebiyle folat ihtiyacı artar. İhtiyacın karşılanması zor olan durumlarda suplement desteği verilmelidir.
  • Çölyak, enflamatuar bağırsak hastalıkları, atrofik gastrit, mide cerrahisi gibi emilim bozukluğu
  • riski olan bireylerde folat eksikliği görülebilmektedir.

Gıdalarla birlikte alınan folatın en az %85’ i emilebilir durumdadır. Ancak vücutta kullanılması için biyoyararlanım önem taşır. Emilim düzeyi yüksek olsa bile, gıdalarda bulunan doğal folatın yalnızca %50’ si biyolojik olarak kullanılabilir durumdadır. Bu sebepten folat alımı için Diyet Folat Eşdeğeri (DFE) geliştirilmiştir.
Tüm yaş grupları için günlük alınması önerilen miktarlar (DFE) tabloda verilmiştir.

KategorilerKadınlar (mcg)Erkekler (mcg)Gebelik (mcg)Süt verme (mcg)
0-6 ay6565
7-12 ay8080
1-3 yaş150150
4-8 yaş200200
9-13 yaş300300
14-18 yaş400400600500
19 yaş ve üzeri400400600500

Bu vitamin, koyu yeşil yapraklı sebzeler, meyveler, kuruyemişler, baklagiller, bezelye, deniz ürünleri, yumurta, süt ürünleri, et çeşitleri ve tahıllar olmak üzere çeşitli gıdalarda doğal olarak bulunmaktadır. Ciğer, kuşkonmaz, ıspanak ve brüksel lahanası en yüksek folat içeren besinler arasındadır. Gıdaların ısıl işleme maruziyeti folat kaybına yol açabilmektedir. Koyu yeşil yapraklı sebzelerin çiğ olarak tüketimi, folat alımını arttırabilmektedir.

BesinMiktarFolat miktarı (DFE) (mcgr)
Ciğer90 gr (3 köfte kadar)215
Ispanak, pişmiş1/2 bardak131
Börülce, pişmiş1/2 bardak105
Kuşkonmaz, haşlanmış4 adet89
Brüksel lahanası, pişmiş1/2 bardak78
Avokado1 orta boy59
Ispanak, çiğ1 bardak58
Bezelye, pişmiş1/2 bardak47
Barbunya, haşlanmış1/2 bardak46
Fıstık30 gr (1 avuç)27
Yumurta, haşlanmış1 büyük22

Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.

Yazar: <br>Dyt. Şevval Eda KÖSE
Yazar:
Dyt. Şevval Eda KÖSE

27 Temmuz 1997’ de Manisa’ da doğdum. Lise öğrenimimi İstanbul Üsküdar Lisesi’ nde
tamamladıktan sonra, Acıbadem Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümünden mezun oldum ve sonrasında Haliç Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümünde yüksek lisansımı tamamladım.
Mezun olduğum dönemden bu yana kilo yönetimi, hastalıklarda beslenme, anne-çocuk beslenmesi, sporcu beslenmesi alanlarında danışmanlık sağladım. Sağlıklı ve sürdürülebilir beslenmenin yaşam kalitesi ve hastalıklara olan etkisi tartışılamaz bir gerçek. İnsan sağlığına dokunabilmek ve farklı yolculuklara eşlik etmek mesleğimin en sevdiğim yönü. İletişime, etik çalışmaya özen gösteren kişiliğimle işimi severek yapmaktayım.

Randevu alın