Kalp ve damar hastalıkları için en önemli risk faktörlerinden biri olan kolesterolü yükselten nedenler mutlaka dikkate alınmalıdır.
Kolesterol hem karaciğerde yapılan, hem de süt ürünleri, yumurta ve et gibi hayvanlardan elde edilen bazı gıdalarda bulunan mumsu, yağ benzeri bir maddedir. Vücudun çalışabilmesi için bir miktar kolesterole ihtiyacı vardır. Ancak çok fazla kolesterol kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riskini artırabilir. Bazıları kontrol edilebilen, bazıları ise kontrol edilemeyen birçok neden yüksek kolesterole katkıda bulunur.
Kontrol edilemeyen nedenler
Yaş: Yaşın ilerlemesi ile kandaki kolesterol düzeyleri artar. 45 yaş ve üzeri erkekler ile 55 yaş ve üzeri kadınlarda yüksek kolesterol ve kalp hastalığı riski daha yüksektir.
Cinsiyet: Menopozdan sonra kadınların LDL kolesterol seviyesi (“kötü” kolesterol) yükselir ve kalp hastalığı riski de artar.
Aile geçmişi: Babada veya erkek kardeşte yüksek kolesterol veya erken (55 yaşından önce) kalp hastalığı ya da annede veya kız kardeşte erken (65 yaşından önce) kalp hastalığı varsa yüksek kolesterol riski artabilir. Ayrıca ailevi hiperkolesterolemi (FH) adı verilen ve genç yaşta başlayan yüksek LDL seviyelerine neden olan genetik bir durum da söz konusu olabilir.
Kontrol edilebilen kolesterolü yükselten nedenler
Diyet: Tüketilen gıdalardaki trans yağlar, doymuş yağ, şeker ve (daha az ölçüde) kolesterol, toplam ve LDL kolesterol seviyelerini yükseltir.
Kilo: Aşırı kilolu olmak LDL kolesterol düzeylerinin yükselmesine ve HDL seviyesinin düşmesine neden olabilir.
Fiziksel aktivite/egzersiz: Artan fiziksel aktivite LDL kolesterolü düşürmeye ve HDL kolesterol (“iyi” kolesterol) seviyelerini yükseltmeye yardımcı olur. Ayrıca kilo vermeye de yardımcı olur.
Sigara içmek: Sigara içmek kan damarlarına zarar verir, bu da damarların yağ biriktirme olasılığını artırır. Ayrıca sigara HDL (iyi) kolesterol seviyelerini de düşürür.
Tip 2 diyabet: Araştırmalar, tip 2 diyabetin “iyi” kolesterol (HDL) seviyelerini düşürebileceğini ve kandaki başka bir yağ türü olan trigliseritleri yükseltebileceğini göstermektedir. Kötü beslenme ve fiziksel egzersiz eksikliği hastalığın başlıca iki nedenidir.
Hipertansiyon: Hipertansiyon yüksek kolesterole neden olmasa da, genellikle hipertansiyonu olan kişilerde kolesterol yüksekliği de ortaya çıkar. Bunun nedeni, her iki durumunda egzersiz eksikliği, sağlıksız beslenme, yaşlanma ve obezite gibi aynı risk faktörlerinin çoğunu paylaşabilmeleridir. Ve her iki durum da ölümlerin çoğuna neden olan kalp hastalığı için risk faktörüdür.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
