Pazartesi sendromu sadece işe gitme sıkıntısı ile değil, pazartesi ve kalp krizleri arasındaki ilişkiyle de gündeme geliyor.
Çalışmalar pazartesi günü ciddi bir kalp krizi geçirme olasılığının haftanın diğer günlerine göre daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Nitekim pazartesi günleri kalp krizi geçirme olasılığı yüzde 13 daha fazla bulunmuş. Ayrıca pazartesi günleri ortaya çıkan kalp krizlerinin daha ölümcül olduğu saptanmış.
Araştırmacılar bunun, dinlendirici bir hafta sonunun ardından çalışma hayatının baskılarının artmasıyla artan stresten kaynaklanmasının muhtemel olduğunu söylüyor.
Belfast Sağlık ve Sosyal Bakım Vakfı ve İrlanda Kraliyet Cerrahlar Koleji’ndeki araştırmacılar tarafından İrlanda adası genelinde 7.112’si İrlianda Cumhuriyetinde ve 3.416’sı Kuzey İrlanda’da olmak üzere 10.528 hastanın verileri analiz edildi. Bu hastalar 2013 ile 2018 yılları arasında en ciddi kalp krizi türü olan ve ana koroner arter tamamen tıkandığında meydana gelen ST-segment yükselmeli miyokard enfarktüsü (STEMI) nedeniyle hastaneye yatırılmıştı.
Araştırmaya göre ciddi kalp krizlerinin Pazartesi günü gerçekleşme olasılığı diğer günlere kıyasla daha yüksek bulundu.
Manchester’daki İngiliz Kardiyovasküler Derneği (BCS) konferansında sunulan bulgulara göre, Pazar günü de beklenenden daha yüksek oranlar vardı.
Pazartesi ve kalp krizleri arasındaki ilişki aslında 1990’ların başından itibaren çeşitli çalışmalarla vurgulanmış, hatta bu konuda veri toplama tarihleri 1980’lerin ortasına kadar gidiyor. Son çalışma da bu durumu geniş tabanlı olarak bir kez daha ortaya koyuyor.
Pazartesi günleri kalp krizi geçirme olasılığının daha yüksek olduğunu öne süren önceki çalışmalar, bu durumun sirkadiyen ritimle (vücudun uyku veya uyanıklık döngüsü), hafta sonu alınan fazla alkolle veya kullanılan maddelerle (örn. kokain) ilişkili olabileceğini vurguluyor.
Kalp krizlerinin kış aylarında ve sabahın erken saatlerinde meydana gelme olasılığının da daha yüksek olduğu biliniyor.
Son çalışmada incelenen sağlık hizmeti kayıtlarının analizi, kalp krizi geçirme olasılığının çalışma haftasının ilk gününde yüzde 13 daha fazla olduğunu gösteriyor.
‘Aynı etki inme vakalarında da görülmekte. Pazartesi günleri inme görülme sıklığı diğer dünlerden daha yüksek bulunmuş.
Saatlerin yaz saati uygulaması için ileri alınmasını takip eden günlerde kalp krizi oranının daha yüksek olduğu da gösterilmiş.
Bu değişimlerin kesin mekanizması bilinmemekle birlikte, sirkadiyen ritmin kalp krizi ve felçleri etkileyebilen dolaşımdaki hormonları nasıl etkilediğiyle ilgili olduğu tahmin ediliyor. Bunun nedeni muhtemelen işe dönmenin yarattığı stres olabilir. Artan stres, daha yüksek kalp krizi riskiyle bağlantılı olan stres hormonu kortizol seviyelerinin yükselmesine neden olur.
Pazartesi ve kalp krizleri, kalp krizlerinden ölüm, ani ölümler ve inmeler arasındaki ilişkinin nedenlerini ortaya koyacak daha fazla araştırmaya gerek olduğu araştırmacılar tarafından da vurgulanmakta. Ancak, pazartesi günleri kalp krizlerini önlemek için hafta sonunda hafta içi yaşam düzeninin (uyku ve yemek saatleri) korunması, fazla alkol almaktan kaçınılması ve kokain ve benzeri maddelerden uzak durulması büyük önem taşıyor. Bunun dışında, kalp sağlığının temel beş koşulu olan sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sağlıklı uyku, sigara ve benzeri toksik etkilerden uzak kalınması ve stres yönetiminin öğrenilerek uygulanması en önemli noktalar durumunda.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
