Menopozda sıcak basmaları kadınlarda yaşam kalite ve konforunu azaltıp menopozla gelen diğer sorunları ağırlaştıran bir durumdur.
Menopoz dönemi yaklaştıkça kadınlarda östrojen ve progesteron seviyeleri düşmeye başlar. Menopoza geçiş ilerledikçe, kan damarlarının genişlemesi veya büzülmesi sonucu olan vazomotor belirtiler görülmeye başlar. Sıcak basmaları, gece terlemeleri, kalp çarpıntısı ve kan basıncındaki değişiklikleri şeklinde kendisini gösteren bu belirtilerin temel nedeni hormonal dalgalanmaların kan basıncını ve sıcaklık kontrolünü kontrol eden mekanizmaları etkilemesidir.
Araştırmalara göre her 5 kadından dördü menopozda sıcak basmaları yaşıyor. Bu belirtiler henüz adetler kesilmeden de başlayabilir, son adetten aylar geçtikten sonra da görülebilir. Görülme süresi 2- 10 yıl arasında değişebilir, ama genellikle 5- 7 yıl sürer.
Menopoz çoğu kadının hayatındaki normal bir geçiş sürecidir. Bununla birlikte, içerdiği hormonal değişiklikler kimi sonuçlara yol açabilir. Hormon düzeylerindeki değişkenlik dolaşım sistemini ve vücut ısısının kontrolünü etkileyebilir.
İlk belirti genellikle sıcak basmasıdır. Bu sırada ani bir sıcaklık hissi göğüs, boyun ve yüzü etkiler. Bu bölgelerde cilt kızarabilir. Bu arada aşağıdaki belirtiler de görülebilir:
- Gece terlemeleri ve zaman zaman ter basması
- Uyku bozuklukları
- Anksiyete
- Çarpıntı
Bu belirtiler genellikle yaklaşık bir yıl boyunca etkili olur. Ancak, kadınların %17’sinde bu belirtiler 5 yıla kadar sürebilir. Siyah ırkta ve Hispaniklerde sıcak basmaları beyaz ırk ve Asyalılara oranla genellikle daha şiddetli olur ve daha uzun sürer.
Sıcak basmaları sinir sisteminin dolaşımı düzenleyen kısmında ortaya çıkan değişikliklerdir. Bu da muhtemelen beynin vücut ısısını düzenleyen kısmındaki değişikliklerden kaynaklanır. Bu değişimin östrojen seviyelerindeki ani düşüşler sonucu tetiklendiği düşünülse de, bu hormonun bu konuda nasıl bir rol oynadığı net değildir. Ek östrojen almak belirtileri hafifletse de, dolaşımdaki hormon düzeyleri ile semptomların şiddeti arasında bir ilişki saptanamamıştır.
Sıcak basmaları için olası tetikleyiciler şunları içerir:
- Baharatlı yiyecekler
- Kahve veya alkol tüketimi
- Ortam için fazla sıcak tutan giysiler
- Sıcak ortam
- Sigara
- Stres
- Bazı tıbbi tedaviler ve ilaçlar
- Diyabet, tüberküloz veya aşırı aktif tiroid gibi bazı sağlık durumları
Bununla birlikte, sıcak basmaları belirgin bir tetikleyici olmadan da ortaya çıkabilir.
Bu durum genellikle zararlı değildir, ancak yaşam kalitesini bozar. Bu belirti bazen de başka bir takım sorunların habercisi olabilir. O nedenle aşağıdaki durumlarda doktorla görüşmekte yarar vardır:
- Sıcak basmaları günlük yaşamı etkiliyorsa
- Birlikte ishal, yorgunluk, açıklanamayan kilo kaybı veya genel bir rahatsızlık hissi gibi durumlar varsa
- Diyabet veya tiroid sorunları gibi başka bir sağlık sorunu riski altındaysa
Menopozda sıcak basmaları için bazı tedavi yöntemleri mevcuttur. Bunların yararlı etkileri olduğu gibi, kimi durumlarda sorunlara yol açması da mümkündür. Bu nedenle bu yöntemler doktor kontrolü olmaksızın uygulanmamalıdır. Çoğu kadının bu dönemi atlatmak için ilaçlara ihtiyacı olmaz.
Yaşam tarzı ipuçları: Bazı yaşam tarzı uygulamaları, menopoz sırasında sıcak basmalarının yönetilmesine yardımcı olabilir. Bunlar şu şekilde sayılabilir:
- Sağlıklı bir diyet ve düzenli egzersiz
- Sağlıklı bir vücut ağırlığını sağlamak ve korumak
- Baharatlı yiyecekler, alkol ve kafein gibi bilinen tetikleyicilerden kaçınmak
- Varsa, sigarayı bırakmak veya sigara dumanından kaçınmak
- Sıcak basmasını azaltmak için gereğinde çıkartılarak rahatlamayı sağlayacak katmanlar halinde giyinmek.
- Sıcak basması başladığında yudumlar halinde soğuk su içmek
- Taşınabilir bir vantilatörüel altında bulundurmak
- Yatmadan önce yatak odasını serinletmek
- Yatmadan hemen önce egzersiz yapmaktan kaçınmak
- Derin nefes alma ve gevşeme egzersizleri yapmak
Hormon tedavisi: Hormon tedavisi vücuttaki hormon seviyelerini dengelemeyi amaçlar. Sıcak basmaları ve diğer semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir, ancak yan etkilere yol açabileceğinden herkes için uygun değildir. Bu tedavi kalp ve damar hastalıkları, inme, meme kanseri, rahim kanseri ve karaciğer hastalığı gibi durumların riskini arttırabilir.
Antidepresan ilaçlar: Antidepresan ilaçlar belirtileri yönetmeye yardımcı olabilir. Ancak bu ilaçların da baş ağrısı, mide bulantısı ve sersemlik gibi yan etkileri olabilir.
Bu durum için fitoöstrojenler ve dehidroepiandrosteron gibi alternatif tedaviler de önerilse de, bunların işe yaradığına dnı gösterir yeterli kanıt yoktur ve uzun vadeli etkileri belirsizdir. Herhangi bir bitkisel tedavi, takviye veya diğer ilaç türlerini kullanmadan mutlaka bir doktora danışılmalıdır.
Menopozda sıcak basmaları menopozun yaygın bir özelliğidir. Bu durumdan her kadın farklı şekilde etkilenir. Ancak, bu sorun günlük yaşamı etkileyecek boyutta olursa, kullanılacak tedavi yöntemleri hakkında bir doktorla görüşmekte yarar vardır.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
