POTS yani postural ortostatik taşikardi sendromu, ayağa kalkınca çarpıntı, yorgunluk veya sersemlik oluşan bir dizi klinik tabloya verilen ortak isimdir.
Bu tabloda, insanlar ayağa kalktıklarında çarpıntı hissederler veya kalp hızları ciddi olçüde artar. Bu durum ortostatik intolerans ile ilişkilidir.
Yaklaşık olarak her 200 kişiden birinde POTS mevcuttur. Kimi kişilerde bu tablo 2- 5 yıl içinde tümüyle düzelebilirken, kimi kişilerde ise yaşam boyu dönem dönem tekrarlar. POTS olan kişilerin % 25’inde belirtiler günlük yaşamı sürdürmeyi güçleştirir niteliktedir.
POTS belirtileri
POTS olmayan kişilerde otonom sinir sistemi normal işleve sahip olduğu için yatma, oturma ve ayakta durma pozisyonları arasında sorunsuz geçiş yapılabilir ve bu durum herhangi bir yakınmaya yol açmaz. Normal insanlarda yatar pozisyondan ayakta durmaya geçildiği zaman, ilk 15- 20 saniyeda kalp hızı hafifçe artar, ancak sonrasında birkaç dakika içinde normale döner.
Buna karşılık, POTS olan kişilerde otonom sinir sistemi yanıtının anormal olması sonucunda ayağa kalkmakla kalp hızı dakikada 30 vuru kadar artış gösterir. Bu da kişileri yeniden oturmak veya yatmak zorunda bırakır.
Bu kişilerde kan da bacaklarda gölleneceği için bacaklarda ödem olur ve kimi zaman morarma gözlenir.
Dİğer POTS belirtileri şu şekilde sayılabilir:
- Başağrısı
- Görme bulanıklığı
- Çarpıntı
- Konsantrasyon bozukluğu
- Mide- barsak sorunları (bulantı, şişkinlik, karın ağrısı vb.)
- Güçsüzlük
- Anksiyete
- Uyku bozuklukları
- Kol ve bacaklarda soğuma veya ağrı
POTS çeşitleri
Çeşitli tiplerde POTS mevcuttur. Her ne kadar hepsinde pozisyonla artan çarpıntı olsa da, her alt tipin vücuttaki etkiler farklıdır.
Nöropatik POTS
Bu tipte bacaklara ve karna giden küçük sinirlerdeki hasar sonucunda ayağa kalkınca çarpıntı ile birlikte bacakta renk değişiklikleri de gözlenir.
Hiperadrenerjik POTS
Bu tip ayağa kalkınca artan noradrenalin düzeyleriyle seyreder. Bu tipte anksiyete, ek titremeleri ve çarpıntılar ön plandadır.
Hipovolemik
Bu tipte, vücuttaki susuzluk etkisi sonucunda damar içi hacim azalır ve ayağa kalkınca çarpıntı gelişir.
Otoimmün
Bir otoimmün hastalık, özellikle de Hashimoto tiroiditi ile birlikte görülür.
Kondisyonsuzluk ile ilişkili
Bu tip kondisyonsuzluk sonucunda ortaya çıkar veya kondisyon düşüklüğüne de bu durum yol açar. Özellikle uzun süreli yatak istirahati gibi hareketsizlik durumlarıyla POTS birlikteliği sıktır.
Nedenleri
Her yaşta görülebilen bu tablo en sık (%80) 15- 50 yaş arasındaki kadınlarda saptanır. Bu duruma hangi sorunların yol açtığı net bilinememktedir ce muhtemelen her hastanın kendine özgü bir kök nedeni vardır.
Buna karşılık, bu tabloyu tetikleyen kimi nedenler mevcuttur. Bunlar:
- Ergenlik
- Gebelik
- Büyük cerrahi
- Travmatik kan kaybı
- Virüs enfeksiyonları
Tedavi
Bu durumun tedavisi kök nedene bağlı olarak değişse de, temelde yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlar başı çeker. Tanı ve tedavi konusunda doktorunuz gerekli düzenlemeleri yapacaktır.
Bu yazıda anlatılanlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için doktorunuzun önerileri çerçevesinde hareket ediniz.
